پيشگفتار
بررسى جامع و همهجانبه زندگى پيشوايان دينى (پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام) ، از آن رو كه به فهم درست گفتار، رفتار و موضعگيرى آنان در شرايط گوناگون مىانجامد ، ضرورى است ؛ زيرا نگاه تجزيهاى و تكبعدى ، از آفتِ بدفهمى مصون نيست. در نگاه جامع مىتوان رشته پيوند حلقههاى به ظاهر گسسته را پيدا كرد ، چنان كه با همين نگاه مىتوان تعارض ظاهرى برخى سخنان و رفتارها را برطرف ساخت.
اين جامعنگرى ، تنها با پژوهشهاى علمى و روشمند در باره هر يك از اين پيشوايان ، تحقّق مىيابد كه لازمه آن ، حضور محقّقان با تخصّصهاى گوناگون در مراحل مختلف پژوهش است . به انجام رساندن چنين پژوهشهايى ، ساليان درازى است كه دغدغه اين جانب و همكارانم در پژوهشكده علوم و معارف حديث است.
دانشنامه امير المؤمنين عليه السلام كه در سال 1379 منتشر شد ،۱ نخستين اثر از اين گونه پژوهش بود كه پس از مدّتها تلاش ، به ثمر نشست و در جامعه علمى داخل و خارج كشور ، بازتابهاى بسيار مثبت داشت. دومين اثر از اين مجموعه نيز كتابى است با عنوان دانشنامه امام حسين عليه السلام كه به لطف الهى در سال 1388 پس از سالها مطالعه و تحقيق ، با همكارى جمعى از پژوهشگران پژوهشكده ، به انجام رسيد و در جاى خود ، مورد توجّه ويژه فرهيختگان و عموم خوانندگان قرار گرفت . در اين كتاب ، تلاش شده است تا زواياى مختلف زندگانى امام حسين عليه السلام (و از آن جمله حماسه تاريخساز كربلا) ، به تفصيل ، مورد بررسى و پژوهش قرار گيرد .
ناگفته پيداست كه امام حسين عليه السلام در ميان شيعيان و عموم مسلمانان و حتّى ديگر جوامع ، بيشتر با حادثه عاشورا - كه درخشانترين بخش زندگى ايشان است - ، شناخته شده است . البته اگر گزارش اين بخش از زندگى ايشان با ديگر بخشهاى آن همراه گردد، شناخت كاملترى به دست مىدهد. از اين رو ، تلاش شد تا در دانشنامه ياد شده ، تمام مقاطع زندگى امام حسين عليه السلام بازگو شود ، هر چند حساسيت و بزرگى حادثه عاشورا ايجاب مىكرد كه نسبت به آن مقطع ، بررسى علمى درخور انجام گيرد كه اين مهم نيز در حدّ توان ، به منصّه ظهور رسيد . اين كوششها با اين هدف سامان يافت كه بتواند تاريخ زندگى نورانى و افتخارآميز حضرت ابا عبد اللَّه الحسين عليه السلام و بويژه حماسه كربلا را ، هر چه كاملتر ، دقيقتر و با شيوههاى علمى به خوانندگان ، منتقل نمايد .
