مباحث مربوط به حديث و سنّت، با گذشت زمان به دانش هاى گوناگونى منتهى و منشعب شد. صبحى صالح در اين باره مى نويسد:
لقد كانت المباحث المتعلقة بعلم الحديث، انواعا مختلفة فى نشأتها الاولى وكانت ـ على كثرتها ـ مستقلة فى موضوعها وغايتها ومنهجها، حتى إذا شاع التدوين وكثر التصنيف اتّجه كلّ عالم الى ناحية فكثرت العلوم المتعلّقة … ۱
مباحث مربوط به دانش حديث، در مرحله اوّل شكل گيرى، انواع گوناگونى داشته و در عين كثرت مباحث، در موضوع و نتيجه و روش از همديگر جدابودند. با زيادشدن تدوين و تصنيف حديث، هر عالمى به بخشى از مباحث حديث روى آورد و درنتيجه، علوم مربوط به حديث فراوان شد …
وى، سپس از ميان علوم مربوط به حديث، شش علم را برمى شمارد و درباره تعريف و نتيجه و كتابهاى آن علم، بحث مى كند. آن شش علم عبارتند از: ۱ـ علم جرح و تعديل، ۲ـ علم رجال الحديث، ۳ـ علم مختلف الحديث، ۴ـ علم علل الحديث، ۵ـ علم غريب الحديث، ۶ـ علم ناسخ الحديث ومنسوخه.