ابن مقرن فتح شده است؛ زيرا براساس روايت بلاذرى، در دوران عمر، مغيرة بن شعبه، والى كوفه، كثير بن شهاب حارثى را ولايت رى و دشت پى (ميان رى و همدان) داد و او مردم رى، كه عهد خود را شكسته بودند دوباره مطيع ساخت. ۱ اين امر نشان مى دهد كه رى قبلاً فتح شده بود. بايد گفت آن چه كه در عصر عثمان گشوده شد، ابهر بود كه سپاهى از رى به فرماندهى براء بن عازب حاكم رى به سوى ابهر و قزوين اعزام شد. ۲ در هر حال رى فتح شد و غنايم بى شمارى به اندازه غنايم جنگ مدائن به دست مسلمانان افتاد. ۳ برخى فتح آن را با صلح نيز گفته اند از جمله طبرى گويد اين شهر با ميانجى گرى فردى به نام زينبدى به صلح گشوده شد و براساس قراردادى كه مردم رى با مسلمانان بستند متعهد شدند سالانه جزيه اى بپردازند و دست به شورش و طغيان نزنند؛ مرزبانى رى نيز به زينبدى سپرده شد. ۴ برخى نيز گفته اند در عصر عثمان قرظة بن كعب انصارى از سوى والى كوفه، ابوموسى اشعرى براى سركوبى شورش مردم رى به آن ناحيه اعزام و آن جا را به كنترل درآورد و نهايتا خود در عصر امام على(ع) والى كوفه شد. ۵
به هنگام محاصره منزل خليفه عثمان، والى رى سعيد بن قيس بود كه به هنگام بيعت با امام على عليه السلام از سوى آن حضرت عزل و قرطة بن كعب به حكومت آن جا گماشته شد. ۶ به روايتى ديگر يزيد بن قيس ارحبى را به ولايت رى، همدان و اصفهان گمارد، ۷ كه اين روايت صحيح تر مى نمايد زيرا امام در نامه هاى خود به واليانش توصيه هايى به والى رى يعنى يزيد بن قيس ارحبى دارد. به هنگام جنگ صفين، چندتن از صحابه كه در حقانيت اين جنگ به شك و ترديد افتاده بودند نزد امام على عليه السلام آمدند و گفتند با اين كه ما به
1.بلاذرى، فتوح البلدان، ص۳۱۸
2.ياقوت حموى، معجم البلدان، ج ۱، ص ۱۰۵.
3.ابن اثير، الكامل في التاريخ، ج۲، ص۴۲۹
4.همان، ج۴، صص۱۵۳، ۱۵۴
5.بلاذرى، همان، ص ۳۱۹.
6.طاهر بن مطهر مقدسى، البدء و التاريخ، ۱۹۴۰
7.ابن هشام كلبى، ابوالمنذر محمد بن سائب، نسب معدو اليمن الكبير، ج۲، ص۲۵۴
