روش نجاشى در نقد رجال

رحيمه شمشيرى ^۱

دكتر مهدى جلالى ^۲

چكيده

احمد بن على نجاشى (م450ق) از صاحب نامان دانش رجال و پديدآورنده يكى از نخستين و مهم ترين آثار رجالى شيعه، يعنى فهرست اسماء مصنفى الشيعة (رجال النجاشى) است. گرچه انگيزه مؤلف از تدوين كتاب خويش، بر شمردن آثار و مؤلّفات شيعيان بوده، اما وى، به هنگام يادكرد آثار نويسندگان، اطلاعات فراوان و دقيقى درباره مؤلفان كتاب ها، طبقات آنان، نسب و نژاد آنان و در نهايت، وضعيت علمى و عملى (جرح و تعديل) اشخاص و اعتبار آثار آنان ارائه داده است.
اين نوشتار درصدد است تا ضمن مطالعه و ارزيابى روش نجاشى در جرح و تعديل مؤلفان (نقد رجال)، تخصص و تمركز او در فنّ رجال و همچنين روشمندانه عمل كردن وى را با توجه به فهرست او مورد بررسى و ارزيابى قرار دهد.

كليد واژه ها: احمد بن على نجاشى، فهرست، مؤلفان شيعه، آثار و كتاب ها، نقد رجال، جرح و تعديل.

مقدمه

احمد بن على نجاشى (م450ق) از دانشمندان بنام علم رجال و فهرست نگارى در قرن پنجم هجرى بود. او به سال 372ق، در كوفه به دنيا آمد و محضر اساتيدى چون شيخ مفيد (م413ق) و شريف مرتضى (م436ق) را ـ كه سرآمد دانشمندان زمان خويش بودند ـ درك نموده، با شيخ طوسى (م460ق) معاصر بود.