خاورشناسى و حديث

سهيلا شينى ميرزا

چكيده:

در پنج قرن اخير خاورشناسان به مسأله حديث علاقه مند شده و در اين موضوع تحقيقات و تأليفاتى داشته اند. اين مقاله به سير تاريخى مطالعات حديثى خاورشناسان پرداخته و آنهايى كه در اين حوزه فعاليت داشته اند معرفى نموده است. نويسنده بر اين باور است كه فعاليت هاى حديثى خاورشناسان در چهار حوزه كارى فهرست نويسى، تصحيح و تحقيق، ترجمه و تأليف و پژوهش صورت گرفته است و نمونه هايى از فعاليت هاى آنها از نظر گذرانده است.
بخش پايانى مقاله به معرفى جريان ها و مكاتب خاورشناسى در حوزه حديث اختصاص دارد.

كليد واژه ها: خاورشناسى، حديث، خاورشناسان، آثار، مكاتب و جريان ها.

1 . شكل گيرى مطالعات خاورشناسى در حوزه حديث

شايد بتوان كه گفت نخستين بار هربلو (1625 ـ 1695م) خاورشناس فرانسوى قرن هفدهم در دايرة المعارفى به نام كتابنامه شرقى درباره حديث اظهار نظر كرد. وى در ذيل مدخل حديث نوشت:
[حديث يعنى] داستان، خبر شنيده شده، سخنان پيامبر، مطالبى كه به پيامبر منسوب است و زبان به زبان نقل شده است.
او در اين بررسى، ضمن سُست خواندن احاديث، ريشه كتب حديثى را تلمود معرفى كرد. ^۱
اما فعاليت هاى گسترده خاورشناسان در موضوع حديث از ابتداى قرن نوزدهم با ترجمه احاديث اهل سنّت به زبان هاى لاتين آغاز شد.
نخستين بار كتاب مصابيح السنة اثر حسين بن مسعود بغوى (433 ـ 516ق) در سال هاى 1809 ـ