۲۲۱۷۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا تَكُن مِمَّن ......... يُبالِغُ في المَوعِظَةِ و لا يَتَّعِظُ ، فهُو بِالقَولِ مُدِلٌّ و مِن العَمَلِ مُقِلٌّ ، يُنافِسُ فيما يَفنى ، و يُسامِحُ فيما يَبقى ، يَرَى الغُنمَ مَغرَما ، و الغُرمَ مَغنَما . ^۱

۲۲۱۷۷.عنه عليه السلام :رُبَّ زاجِرٍ غَيرُ مُزدَجِرٍ ، رُبَّ واعِظٍ غَيرُ مُرتَدِعٍ . ^۲

۲۲۱۷۸.عنه عليه السلامـ مِن كِتابِهِ إلى مُعاويَةَ ـ: أمّا بَعدُ، فَقَد أتَتني مِنكَ مَوعِظَةٌ مُوَصَّلَةٌ ، و رِسالَةٌ مُحَبَّرَةٌ ، نَمَّقتَها بِضَلالِكَ ، و أمضَيتَها بِسُوءِ رَأيِكَ . ^۳

۲۲۱۷۹.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :فى حِكمَةِ آلِ داوودَ : يا بنَ آدَمَ، كَيفَ تَتَكَلَّمُ بِالهُدى و أنتَ لا تُفيقُ عَنِ الرَّدى؟! ^۴

۲۲۱۸۰.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنّ العالِمَ إذا لم يَعمَلْ بعِلمِهِ زَلَّت مَوعِظَتُهُ عنِ القُلوبِ كَما يَزِلُّ المَطَرُ عنِ الصَّفا . ^۵

(انظر) الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر: باب 2653.

۲۲۱۷۶.امام على عليه السلام :از آن دسته مباش كه ......... در پند دادن مى كوشند و خود پند نمى پذيرند، پُر مى گويند و كم عمل مى كنند، براى آنچه فانى مى شود سخت مى كوشند و در آنچه ماندگار است، سهل انگارند، سود را زيان مى بينند و زيان را سود مى شمارند.

۲۲۱۷۷.امام على عليه السلام :بسا بازدارنده اى كه خود باز نمى ايستد و بسا پند گويى كه خود پند نمى پذيرد.

۲۲۱۷۸.امام على عليه السلامـ در نامه خود به معاويه ـنوشت: اما بعد، اندرزى وصله پينه شده و نامه اى آرايش شده [با تكلّف و تصنّع] از تو به من رسيد كه آن را با گمراهى خود آراسته اى و از روى بد سگالى [به من ]فرستاده اى.

۲۲۱۷۹.امام باقر عليه السلام :در حكمت آل داوود آمده است: اى فرزند آدم! چگونه از هدايت سخن مى گويى، حال آنكه خودت از هلاكت به خود نمى آيى؟!

۲۲۱۸۰.امام صادق عليه السلام :عالم هرگاه به علم خود عمل نكند، پند او از دل ها فرو غلتَد، آن گونه كه باران از روى تخته سنگ فرو مى غلتد.

۲۲۱۷۳.عنه عليه السلامـ في صِفَةِ أهلِ الدُّنيا ـ: قَد خَرَقَتِ الشَّهَواتُ عَقلَهُ ، و أماتَتِ الدُّنيا قَلبَهُ ......... لا يَنزَجِرُ مِن اللّهِ بزاجِرٍ ، و لا يَتَّعِظُ مِنهُ بواعِظٍ . ^۱

۲۲۱۷۴.عنه عليه السلام :لا تَكونَنَّ مِمَّن لا يَنتَفِعُ من العِظَةِ إلاّ بما لَزِمَهُ ؛ فإنّ العاقِلَ يَنتَفِعُ بالأدَبِ و البَهائمَ لا تَتَّعِظُ إلاّ بِالضَّربِ . ^۲

(انظر) النصيحة : باب 3814.
الحكمة : باب 925.
السَّفه : باب 1821 حديث 8830

4078

الواعِظُ غَيرُ المُتَّعِظِ

الكتاب :

يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لاَ تَفْعَلُونَ * كَبُرَ مَقْتا عِنْدَ اللّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لاَ تَفْعَلُونَ» . ^۳

الحديث :

۲۲۱۷۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :أوحَى اللّهُ إلى عيسَى بنِ مَريمَ : عِظْ نفسَكَ بحِكمَتي ، فإنِ انتَفَعتَ فَعِظِ النّاسَ ، و إلاّ فاستَحيِ مِنّي . ^۴

۲۲۱۷۳.امام على عليه السلامـ در وصف دنيا پرست ـفرمود : شهوت ها عقل او را متلاشى كرده و دنيا دلش را ميرانده است ......... نه نهى و بازداشت هاى خدا او را باز مى دارد و نه اندرزهايش او را سود مى دهد.

۲۲۱۷۴.امام على عليه السلام :هرگز از كسانى مباش كه از اندرز سود نمى برند، مگر اينكه بدان ملزم شوند؛ زيرا خردمند از ادب (نصيحت) سود بَرَد و حيوانات جز به ضرب تازيانه به راه نيايند.

4078

پند گوىِ پند ناپذير

قرآن:

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! چرا چيزى مى گوييد كه عمل نمى كنيد؟ نزد خدا سخت ناپسند است كه چيزى را بگوييد و نكنيد».

حديث :

۲۲۱۷۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند به عيسى بن مريم چنين وحى فرمود: با حكمت من خودت را اندرز ده، اگر از آن سود بردى آنگاه مردم را نيز اندرز ده و گر نه از من شرم كن.