3542

مَثَلُ الحَقِّ وَ الباطِلِ

الكتاب :

أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَالَتْ أَوْدِيَةٌ بَقَدَرِهَا فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَدَا رَابِيَا وَ مِمَّا يُوقِدُونَ عَلَيْهِ فِي النَّار ابْتِغَاءَ حِلْيَةٍ أَوْ مَتَاعٍ زَبَدٌ مِثْلُهُ كَذلِكَ يَضْرِبُ اللّهُ الْحَقَّ وَ الْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً وَ أَمَّا مَا يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأرْضِ كَذلِكَ يَضْرِبُ اللّهُ الْأَمْثَالَ» . ^۱

(انظر) الحقّ : باب 888. الباطل : باب 364.

3543

مَثَلُ الطَّريقِ إلَى اللّهِ

الكتاب :

وَ أَنَّ هذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمَا فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» . ^۲

الحديث :

۱۸۵۲۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ ضَربَ مَثَلاً صِراطا مُستَقيما ، على كَنَفَيِ الصِّراطِ دارانِ لَهُما أبوابٌ مُفَتّحَةٌ ، علَى الأبوابِ سُتورٌ و داعٍ يَدعو على رأسِ الصِّراطِ ، و داعٍ يَدعو فَوقَهُ ، و اللّهُ يَدعو إلى دارِ السَّلامِ و يِهدي مَن يَشاءُ إلى صِراطٍ مُستَقيمٍ ، و الأبوابُ الّتي على كَنَفَيِ الصِّراطِ حُدودُ اللّهِ ، فلا يَقَع أحَدٌ في حُدودِ اللّهِ حتّى يُكشَفَ السِّترُ ، و الّذي يَدعو مِن فَوقِهِ واعِظُ رَبِّهِ . ^۳

3542

مَثَل حق و باطل

قرآن:

«از آسمان، آبى فرو فرستاد. پس رودخانه هايى به اندازه گنجايش خودشان روان شدند و سيل، كفى بلند روى خود برداشت و از آنچه براى به دست آوردن زينتى يا كالايى در آتش مى گدازند هم، نظير آن كفى برمى آيد. خداوند حق و باطل را چنين مثل مى زند. اما كف، بيرون افتاده از ميان مى رود، ولى آنچه به مردم سود مى رساند در زمين [باقى ]مى ماند. اين چنين خداوند مثل ها را مى زند».

3543

مَثَل راه رسيدن به خدا

قرآن:

«اين است راهِ راست من؛ پس، از آن پيروى كنيد. و از راه ها[ى ديگر] كه شما را از راه وى پراكنده مى سازد پيروى مكنيد. اين هاست كه [خدا ]شما را به آن سفارش كرده است، باشد كه تقوا پيشه كنيد».

حديث:

۱۸۵۲۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند، راه راستى را مَثَل زده كه در دو كناره آن راه، دو خانه است كه درهاى گشوده دارد، جلوى درها پرده هايى آويزان است. بر سر آن راه، فراخواننده اى فرا مى خواند و در بالاى آن راه فراخواننده ديگرى فرا مى خواند. و خداوند به خانه سلامتى دعوت مى كند و هر كه را بخواهد به راه راست رهنمون مى شود و درهايى كه در دو كناره آن راه است، حدود خدا مى باشد، پس هيچ كس در [قرقگاه] حدود خداوند وارد نشود، تا آنكه پرده برداشته شود و آن دعوتگرى كه از بالاى راه دعوت مى كند، واعظ پروردگار اوست .

۱۸۵۲۰.عنه عليه السلامـ لابنهِ الحسنِ عليه السلام ـ: اِستَدِلَّ على ما لَم يَكُن بما قَد كانَ ؛ فإنّ الاُمورَ أشباهٌ . ^۱

۱۸۵۲۱.عنه عليه السلام :إذا دَعاكَ القُرآنُ إلى خَلّةٍ جَميلَةٍ فخُذْ نَفسَكَ بأمثالِها . ^۲

۱۸۵۲۲.عنه عليه السلام :اِعقِلْ ذلكَ ؛ فإنَّ المِثلَ دَليلٌ على شِبهِهِ . ^۳

۱۸۵۲۳.عنه عليه السلامـ في الخُطبَةِ القاصِعَةِ ـ: و إنّ عِندَكُمُ الأمثالَ مِن بَأسِ اللّهِ و قَوارِعِهِ ، و أيّامِهِ و وَقائعِهِ ، فلا تَستَبطئوا وَعيدَهُ جَهلاً بأخذِهِ ، و تَهاوُنا ببَطشِهِ ، و يَأسا مِن بَأسِهِ . ^۴

۱۸۵۲۴.عنه عليه السلامـ أيضا ـ: فاعتَبِروا بحالِ وَلَدِ إسماعيلَ و بَني إسحاقَ و بَني إسرائيلَ عليهم السلام ، فما أشَدَّ اعتِدالَ الأحوالِ ، و أقرَبَ اشتِباهَ الأمثالِ ! ^۵

(انظر) عنوان 332 «العِبرة».

۱۸۵۲۰.امام على عليه السلامـ به فرزند بزرگوار خود، حسن عليه السلام ـنوشت: از آنچه بوده، به آنچه نيست راه بِبَر؛ زيرا كه امور [دنيا ]همانندند.

۱۸۵۲۱.امام على عليه السلام :هرگاه قرآن ، تو را به خصلت زيبايى فرا خواند، خودت را به همانندهاى آن خصلت نيز بياراى.

۱۸۵۲۲.امام على عليه السلام :در اين باره نيك بينديش؛ كه هر نمونه اى دليل بر همانندِ آن است.

۱۸۵۲۳.امام على عليه السلامـ در خطبه قاصعه ـفرمود : نمونه هايى از خشم خدا و بلاهاى كشنده او و حوادث و رخدادهايش در اختيار شما قرار دارد. پس، از روى بى خبرى و نادانى نسبت به مؤاخذه خدا و دست كم گرفتن هجوم او و ايمن پنداشتن خود از كيفرش، وعده عذاب او را دير نينگاريد.

۱۸۵۲۴.امام على عليه السلامـ نيز در خطبه قاصعه ـفرمود : از احوال (سرگذشت) زادگان اسماعيل و فرزندان اسحاق و فرزندان اسرائيل (يعقوب) عليهم السلام پند گيريد؛ زيرا كه همسانىِ بسيارى است ميانِ احوال و سرگذشت ها و همانندىِ نزديكى است ميانِ نمونه ها.