163
ميزان الحكمه ج 10

«وَ الَّذِينَ إِذَا أصابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنْتَصِرُونَ * وَ جَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللّهِ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الظَّالِمِينَ * وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولَئِكَ ما عَلَيْهِمْ مِنْ سَبيلٍ * إِنَّما السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَ يَبْغُونَ فِي الأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُولئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ * وَ لَمَنْ صَبَرَ وَ غَفَرَ إِنَّ ذَلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الأُمُورِ» . ۱

الحديث :

۱۷۸۶۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن عامَلَ بِالبَغيِ ۲ كوفِيَ بِهِ . ۳

(انظر) المكافأة : باب 3450 .
عنوان 364 «العُقوبة» ، 441 «القصاص».
الكرم : باب 3423.

3446

ما لا يَنبَغي فِي المُكافَأةِ

۱۷۸۶۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أقبَحُ المُكافاةِ المُجازاةُ بِالإساءَةِ . ۴

۱۷۸۶۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن كافَأ السَّفيهَ بِالسَّفَهِ فقَد رَضِيَ بِما اُتيَ إلَيهِ حَيثُ احتَذى مِثالَهُ . ۵

«و كسانى كه چون ستم بر ايشان رسد، يارى مى جويند [و به انتقام بر مى خيزند]. و جزاى بدى، مانند آن، بدى است. پس هر كه درگذرد و نيكوكارى كند، پاداش او بر [عهده] خداست. براستى او ستمگران را دوست نمى دارد. و هر كه پس از ستم [ديدنِ] خود، يارى جويد [و انتقام گيرد ]راه [نكوهش] بر ايشان نيست. راه [نكوهش] تنها بر كسانى است، كه به مردم ستم مى كنند و در [روى ]زمين به ناحق سر برمى دارند. آنان عذابى دردناك خواهند داشت. و هر كه صبر كند و درگذرد، مسلّما اين [خويشتندارى، حاكى] از اراده قوى [در]كارهاست».

حديث:

۱۷۸۶۷.امام على عليه السلام :هر كه به ستم رفتار كند، با او مقابله به مثل شود.

3446

تلافى ناشايست

۱۷۸۶۸.امام على عليه السلام :زشت ترين تلافى، پاداش دادن [نيكى ]با بدى است.

۱۷۸۶۹.امام صادق عليه السلام :هر كس [رفتار]شخص نابخرد [نسبت به خود] را با نابخردى تلافى كند، به رفتارى كه [از جانب نابخرد] با او شده رضايت داده است؛ زيرا از نمونه او پيروى كرده است.

1.الشورى : ۳۹ ـ ۴۳.

2.في الطبعة المعتمدة «الغَيّ» و ما أثبتناه من طبعة النجف .

3.غرر الحكم : ۸۴۷۵.

4.بحار الأنوار : ۷۸/۵۳/۸۵.

5.الكافي : ۲/۳۲۲/۲ .


ميزان الحكمه ج 10
162

(انظر) الشُّكر للنّاس : باب 2058.

3445

مُكافَأةُ الإساءَةِ بِالإساءَةِ

الكتاب :

الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَ الْحُرُماتُ قِصاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ ما اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ مَعَ المُتَّقِينَ» . ۱

وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابِرِينَ» . ۲

ذَلِكَ وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ» . ۳

إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ ذَكَرُوا اللّهَ كَثِيرا وَ انْتَصَرُوا مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ» . ۴

3445

تلافى كردن بدى با بدى

قرآن:

«اين ماه حرام، در مقابل آن ماه حرام است و [هتك ]حرمتها قصاص دارد. پس هر كس به شما تعدّى كرد، همان گونه كه به شما تعدّى كرده، بر او تعدّى كنيد و از خدا پروا بداريد و بدانيد كه خدا، با تقوا پيشگان است».

«و اگر عقوبت كرديد، به همان گونه كه مورد عقوبت قرار گرفته ايد [متجاوز را] به عقوبت رسانيد و اگر صبر كنيد، البته آن براى شكيبايان بهتر است».

«آرى چنين است، و هر كس نظير آنچه بر او عقوبت رفته است دست به عقوبت زند، سپس مورد ستم قرار گيرد، قطعاً خدا او را يارى خواهد كرد؛ چرا كه خدا بخشايشگر آمرزنده است».

«مگر كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده و خدا را بسيار به ياد آورده و پس از آن كه مورد ستم قرار گرفته اند، يارى خواسته اند. و كسانى كه ستم كرده اند، به زودى خواهند دانست به كدام بازگشتگاه برخواهند گشت».

1.البقرة : ۱۹۴.

2.النحل : ۱۲۶.

3.الحجّ : ۶۰.

4.الشعراء : ۲۲۷.

  • نام منبع :
    ميزان الحكمه ج 10
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمید رضا
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    هفتم
تعداد بازدید : 246113
صفحه از 572
پرینت  ارسال به