15
ميزان الحكمه ج 10

۱۷۳۵۲.الترغيب و الترهيب عَن رسول اللّهِِ صلى الله عليه و آله :لا يَدخُلُ الجَنَّةَ مَن كانَ في قَلبِهِ مِثقالُ ذَرَّةٍ مِن كِبرٍ ، فقالَ رَجلٌ : إنّ الرَّجُلَ يُحِبُّ أن يكونَ ثَوبُهُ حَسَنا و نَعلُهُ حَسَنةً ! قالَ : إنَّ اللّهَ جَميلٌ يُحِبُّ الجَمالَ ، الكِبرُ بَطَرُ الحَقِّ و غَمْطُ النّاسِ . ۱

۱۷۳۵۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :طَلَبتُ الخُضوعَ فما وَجَدْتُ إلاّ بقبولِ الحقِّ ، اقبَلُوا الحَقَّ ، فإنَّ قبولَ الحقِّ يُبَعِّدُ مِن الكِبرِ . ۲

۱۷۳۵۴.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام :مَن قالَ : «أستَغفِرُ اللّهَ و أتوبُ إلَيهِ»فليسَ بمُستَكبِرٍ و لا جَبّارٍ، إنّ المُستَكبِرَ مَن يُصِرُّ علَى الذَّنبِ الذي قد غَلَبَهُ هَواهُ فيهِ ، و آثَرَ دُنياهُ على آخِرَتِهِ . ۳

۱۷۳۵۵.الكافي عن محمّد بن مسلم عن الإمامِ الباقرِ أو الإمامِ الصّادقِ عليهما السلام :لا يَدخُلُ الجَنَّةَ مَن كانَ في قَلبِهِ مِثقالُ حَبّةٍ مِن خَردَلٍ مِن الكِبرِ ، فاستَرجَعتُ ، فقالَ : مالَكَ تَستَرجِعُ ؟ قلتُ : لِما سَمِعتُ مِنكَ ، فقالَ : ليسَ حَيثُ تَذهَبُ ، إنّما أعني الجُحودَ ، إنّما هُو الجُحودُ . ۴

۱۷۳۵۲.الترغيب و الترهيب :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه در دلش ذرّه اى تكبّر باشد، به بهشت نمى رود. مردى عرض كرد: انسان دوست دارد كه جامه اش زيبا و كفشش زيبا باشد. حضرت فرمود: خداوند، زيباست و زيبايى را دوست دارد. كبر، سركشى در برابر حق و حقير شمردن مردم است.

۱۷۳۵۳.امام على عليه السلام :فروتنى را جستم و آن را جز در پذيرش حق، نيافتم. پس حق پذير باشيد؛ زيرا پذيرش حق [انسان را ]از تكبّر دور مى سازد.

۱۷۳۵۴.امام زين العابدين عليه السلام :كسى كه بگويد: «استغفر اللّه و اتوب اليه» نه مستكبر است و نه گردن كش. مستكبر، كسى است كه بر گناهى كه در آن هواى نفسش بر او چيره گشته، مداومت ورزد و دنيايش را بر آخرتش ترجيح دهد.

۱۷۳۵۵.الكافىـ به نقل از محمّد بن مسلم ـ: امام باقر يا امام صادق عليهما السلام فرمودند: كسى كه در دلش به اندازه دانه خردلى كبر باشد، به بهشت نمى رود. من استرجاع كردم (جمله «انا للّه و انا اليه راجعون» را بر زبان آوردم). حضرت فرمود: چه شده است كه استرجاع مى كنى؟ عرض كردم: به سبب سخنى كه از شما شنيدم. حضرت فرمود: آن طور كه تو تصوّر كردى، نيست. بلكه مقصودم انكار [حق ]است، در حقيقت مقصود از كبر، انكار است.

1.الترغيب و الترهيب : ۳/۵۶۷/۳۱.

2.بحار الأنوار : ۶۹/۳۹۹/۹۱.

3.بحار الأنوار : ۹۳/۲۷۷/۳.

4.الكافي : ۲/۳۱۰/۷.


ميزان الحكمه ج 10
14

3378

تَفسيرُ الكِبرِ

الكتاب :

أَ فَكُلَّما جاءَكُمْ رَسُولٌ بِما لاَ تَهْوَى أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَريقا كَذَّبْتُمْ وَ فَرِيقا تَقْتُلُونَ» . ۱

سَأَصرِفُ عَنْ آياتِيَ الَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي الأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ إِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لاَ يُؤْمِنُوا بِها ......... » ۲ . ۳

(انظر) الأعراف : 13 ، 36 ، 40 ، النحل : 22 ، يونس : 75.

الحديث :

۱۷۳۵۱.بحار الأنوار عن أبي ذرّ :دَخلتُ ذاتَ يَومٍ في صدرِ نَهارِهِ على رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله في مَسجدِهِ ......... فقلتُ : يا رَسولَ اللّهِ، بأبي أنتَ و اُمي ، أوصِني بِوَصيَّةٍ يَنفَعُني اللّهُ بِها ، فقالَ : ......... يا أبا ذَرٍّ ، مَن ماتَ و في قَلبِهِ مِثقالُ ذَرَّةٍ مِن كِبرٍ لم يَجِدْ رائحَةَ الجَنَّةِ إلاّ أن يَتوبَ قبلَ ذلكَ ، فقالَ : يا رسولَ اللّهِ ، إني لَيُعجِبُني الجَمالُ حتّى وَدِدتُ أنَّ عِلاقَةَ سَوطي و قِبالَ نَعلي حَسَنٌ ، فَهل يُرهَبُ على ذلكَ ؟ قالَ : كيفَ تَجِدُ قَلبَكَ ؟ قالَ : أجِدُهُ عارِفا للحَقِّ مُطمَئنّا إلَيهِ ، قالَ : ليسَ ذلكَ بالكِبرِ ، و لكنَّ الكِبرَ أن تَترُكَ الحَقَّ و تَتَجاوَزَهُ إلى غيرِهِ ، و تَنظُرَ إلَى النّاسِ و لا تَرى أنَّ أحَدا عِرضُهُ كَعِرضِكَ و لا دَمُهُ كَدَمِكَ . ۴

3378

معناى كِبر

قرآن:

«پس چرا هر گاه پيامبرى چيزى را كه خوشايند شما نبود برايتان مى آورد، كبر مى ورزيديد؟ گروهى را دروغگو مى خوانديد و گروهى را مى كشتيد».

«به زودى كسانى را كه در زمين بناحق تكبّر مى ورزند، از آياتم روي گردان مى سازم. [به طورى كه ]اگر هر نشانه اى را [از قدرت من ]بنگرند، بدان ايمان نياورند». ۵

حديث:

۱۷۳۵۱.بحار الأنوارـ به نقل از ابوذر ـ: زمانى در آغاز روز در مسجد خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله رسيدم و گفتم: اى رسول خدا! پدر و مادرم به فداى شما! مرا يك سفارشى كنيد كه خداوند مرا بدان نفعى رساند، حضرت فرمود: اى ابوذر! هر كس بميرد و در دلش ذرّه اى تكبّر باشد، بوى بهشت را استشمام نمى كند مگر اين كه پيشتر توبه كند. عرض كرد: اى رسول خدا! من زيبايى را دوست دارم، حتى دوست دارم بند تازيانه ام و دوال كفشم زيبا باشد. آيا از اين حالت، بيمِ كبر و خود پسندى مى رود؟ فرمود: دلت را چگونه مى يابى؟ عرض كرد: آن را شناساى حق و آرام گرفته بدو، مى يابم. فرمود: پس اين حالت، كِبر نيست. بلكه كبر، آن است كه حق را فرو گذارى و به ناحق روى آورى و به مردم با اين ديد نگاه كنى كه هيچ كس آبرويش چون آبروى تو و خونش چون خون تو نيست.

1.البقرة : ۸۷.

2.الأعراف : ۱۴۶.

3.الآيات التي ورد فيها الكبر بمعنى الاستكبار على اللّه سبحانه و جحود الحقّ تبلغ ثمانِ و خمسين آية ، فراجع .

4.بحار الأنوار : ۷۷/۷۴ ، ۹۰/۳.

5.آياتى كه در آنها كِبر به معناى گردن فرازى در برابر خداوند سبحان و انكار حق آمده، به پنجاه و هشت آيه مى رسد.

  • نام منبع :
    ميزان الحكمه ج 10
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمید رضا
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    هفتم
تعداد بازدید : 246259
صفحه از 572
پرینت  ارسال به