(انظر) العفو : باب 2719.
الرحمة : باب 1456.

2724

موجِباتُ عَفوِ اللّهِ

الكتاب :

وَ لا يَأْتَلِ أُوْلُوا الْفَضْلِ مِنْكُمْ وَ السَّعَةِ أنْ يُؤْتُوا أُوْلِي الْقُرْبَى و الْمَساكِينَ وَ الْمُهاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللّهُ لَكُمْ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ» . ^۱

فَأُولئِكَ عَسَى اللّهُ أنْ يَعْفُوَ عَنْهُمْ وَ كانَ اللّهُ عَفُوَّا غَفُورا» . ^۲

الحديث :

۱۳۳۶۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن تَنَزَّهَ عَن حُرُماتِ اللّهِ سارَعَ إلَيهِ عَفوُ اللّهِ . ^۳

۱۳۳۶۲.عنه عليه السلام :و لكِنَّ اللّهَ يَختَبِرُ عِبادَهُ بِأنواعِ الشَّدائدِ ، و يَتَعَبَّدُهُم بِأنواعِ المَجاهِدِ ، و يَبتَليهِم بِضُروبِ المَكارِهِ ؛ إخراجا لِلتَّكَبُّرِ مِن قُلوبِهِم ، و إسكانا لِلتَّذَلُّلِ في نُفوسِهِم ، و لِيَجعَلَ ذلكَ أبوابا فُتُحا إلى فَضلِهِ ، و أسبابا ذُلُلاً لِعَفوِهِ . ^۴

2724

موجبات گذشت خدا

قرآن:

«توانگران و آنان كه گشايشى در كارشان هست، نبايد سوگند بخورند كه به خويشاوندان و مستمندان و مهاجرانِ در راه خدا چيزى ندهند. بايد ببخشايند و گذشت كنند. آيا دوست نداريد كه خدا شما را بيامرزد؟ و خدا آمرزنده مهربان است».

«اميد است كه خدا ببخشايد كه خدا بخشايشگر آمرزگار است».

حديث:

۱۳۳۶۱.امام على عليه السلام :هر كه از حرامهاى خداوند خويشتندارى كند، بخشش خدا به سوى او بشتابد.

۱۳۳۶۲.امام على عليه السلام :ليكن خداوند بندگان خود را به انواع سختيها مى آزمايد و به واسطه كوششهاى گوناگون به بندگيشان مى كشد و به اقسام ناخوشايندها و ناملايمات مبتلايشان مى كند تا بدين وسيله كبر را از دلهايشان بيرون بَرد و فروتنى را در جانهايشان جاى دهد و آن را درهايى گشوده به سوى فضل خود و وسايل آسانى براى بخشش خويش قرار دهد.

۱۳۳۵۶.عنه عليه السلامـ أيضا ـ: فإن عَفَوتَ فَمَن أولى مِنكَ بِذلكَ ، و إن عَذَّبتَ فَمَن أعدَلُ مِنكَ في الحُكمِ هُنالِكَ ؟! ^۱

۱۳۳۵۷.عنه عليه السلام :اَللّهُمَّ احَمِلني عَلى عَفوِكَ و لا تَحمِلْني عَلى عَدِلكَ . ^۲

۱۳۳۵۸.عنه عليه السلام :وُ كُن للّهِِ مُطيعا ، و بِذِكرِهِ آنِسا ، و تَمَثَّل في حالِ تَوَلِّيكَ عَنهُ إقبالَهُ عَلَيكَ ، يَدعوكَ إلى عَفوِهِ ، و يَتَغَمَّدُكَ بِفَضلِهِ ، و أنتَ مُتَوَلٍّ عَنهُ إلى غَيرِهِ ! ^۳

۱۳۳۵۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ كانَ يَقولُ ـ: اللّهُمَّ إنَّكَ بِما أنتَ لَهُ أهلٌ مِنَ العَفوِ ، أولى مِنّي بِما أنا لَهُ أهلٌ مِنَ العُقوبَةِ . ^۴

2723

عَفوُ الكَريمِ عِندَ المَقدِرَةِ

۱۳۳۶۰.تنبيه الخواطر :قالَ أعرابيٌّ : يا رَسولَ اللّهِ ، مَن يُحاسِبُ الخَلقَ يَومَ القِيامَةِ ؟ قالَ : اللّهُ عزَّ و جلَّ ، قالَ : نَجَونا و رَبِّ الكَعبَةِ ! قالَ :
و كَيفَ ذاكَ يا أعرابِيُّ ؟ ! قالَ : لأِنَّ الكَريمَ إذا قَدَرَ عَفا . ^۵

۱۳۳۵۶.امام على عليه السلامـ در مناجات ـگفت : اگر گذشت كنى، چه كسى سزاوارتر از تو به گذشت است و اگر كيفر دهى، چه كسى دادگرتر از تو در داورى است؟

۱۳۳۵۷.امام على عليه السلام :بار خدايا! با من به عفوَت رفتار كن، نه به عدلت.

۱۳۳۵۸.امام على عليه السلام :فرمانبردار خدا باش و با يادش دمخور و در آن وقت كه از او روى مى گردانى، رويكرد او را به خود در نظر آر؛ او تو را، با آن كه از وى روى گردانده اى و به ديگرى روى آورده اى، به عفو و بخشايش خويش فرا مى خواند و تو را غرق در فضل و كرم خود مى گرداند!

۱۳۳۵۹.امام صادق عليه السلامـ بارها ـمى گفت : بار خدايا! سزامندى تو به گذشت بيشتر از سزامندى من به مجازات است.

2723

گذشت بخشنده به هنگام قدرت

۱۳۳۶۰.تنبيه الخواطر :عربى باديه نشين به رسول خدا صلى الله عليه و آله عرض كرد: اى رسول خدا! روز قيامت چه كسى به حساب خلايق مى رسد؟ فرمود: خداوند عزّ و جلّ. باديه نشين گفت: به خداوندگار كعبه سوگند كه نجات يافته ايم! حضرت فرمود: چگونه، اى اعرابى؟ عرض كرد: زيرا كريم هر گاه قدرت يابد ببخشايد.