(اُنظر) الميزان في تفسير القرآن : 14 / 247 كلام في معنى حدوث الكلام و قِدَمِه في فصول.

2611

مُريدٌ

الكتاب :

إنَّما أمْرُهُ إذا أرادَ شَيْئا أنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ» . ^۱

الحديث :

۱۲۶۳۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :يَقولُ و لا يَلفِظُ ......... و يُريدُ و لا يُضمِرُ . ^۲

۱۲۶۳۲.عنه عليه السلام :مُريدٌ لا بِهِمَّةٍ ، صانِعٌ لا بِجارِحَةٍ. ^۳

۱۲۶۳۳.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنَّ الإرادَةَ مِنَ العِبادِ الضَّميرُ و ما يَبدو بَعدَ ذلكَ مِنَ الفِعلِ ، و أمّا مِنَ اللّهِ عَزَّ و جلَّ فالإرادَةُ لِلفِعلِ إحداثُهُ ، إنَّما يَقولُ لَهُ : «كُنْ» فيَكونُ بِلا تَعَبٍ و لا كَيفَ . ^۴

2611

خدا خواهنده است

قرآن:

«كار خدا چنين است كه هرگاه چيزى بخواهد به او مى گويد: باش، پس موجود مى شود».

حديث:

۱۲۶۳۱.امام على عليه السلام :[خداوند] سخن مى گويد، اما نه با تلفظ كردن ......... و مى خواهد، اما خواست او با انديشه و تدبّر درونى همراه نيست.

۱۲۶۳۲.امام على عليه السلام :اراده كننده است، اما نه با عزم و تصميم [قبلى]، سازنده است، اما نه به واسطه اندامى.

۱۲۶۳۳.امام صادق عليه السلام :اراده و خواست بندگان، آهنگ درونى آنها و كردارى است كه در پى آن از آنان سر مى زند. اما اراده و خواست خداوند عزّ و جلّ نسبت به يك كار، همان پديد آوردن آن است. به آن مى گويد: «هست شو» پس هست مى شود، بى آن كه در اين راه متحمل رنجى و پذيراى چگونگى و كيفيتى شود.

۱۲۶۲۹.عنه عليه السلام :ما بَرِحَ للّهِِ ـ عَزَّتْ آلاؤهُ ـ في البُرهَةِ بَعدَ البُرهَةِ ، و في أزمانِ الفَتَراتِ ، عِبادٌ ناجاهُم في فِكرِهِم ، و كلَّمَهُم في ذاتِ عُقولِهِم . ^۱

۱۲۶۳۰.الإمامُ الرِّضا عليه السلامـ لَمّا سَألَهُ المَأمونُ: لَو كانَ الأنبِياءُ مَعصومينَ فكَيفَ يَجوزُ أن يَكونَ كَليمُ اللّهِ لا يَعلَمُ أنَّ اللّهَ تَعالى لا يَجوزُ عَلَيهِ الرُّؤيَةُ حَتّى يَسألَهُ هذا السُّؤالَ ؟ ـ: إنَّ كَليمَ اللّهِ موسَى بنَ عِمرانَ عليه السلام عَلِمَ أنَّ اللّهَ تَعالى عَن أن يُرى بِالأبصارِ ، و لكِنَّهُ لَمّا كَلَّمَهُ اللّهُ عَزَّ و جلَّ و قَرَّبَهُ نَجِيّا رَجَعَ إلى قَومِهِ فأخبَرَهُم أنَّ اللّهَ عَزَّ و جلَّ كَلَّمَهُ و قَرَّبَهُ و ناجاهُ ، فقالوا : لَن نُؤمِنَ لَكَ حَتّى نَسمَعَ كَلامَهُ كما سَمِعتَ ......... فَخَرَجَ بِهِم إلى طُورِ سَيناءَ ، فأقامَهُم في سَفحِ الجَبَلِ ، و صَعِدَ موسى عليه السلام إلَى الطُّورِ ، و سَألَ اللّهَ تَبارَكَ و تَعالى أن يُكَلِّمَهُ و يُسمِعَهُم كلامَهُ ، فكَلَّمَهُ اللّهُ تَعالى ذِكرُهُ و سَمِعوا كلامَهُ مِن فَوقٍ و أسفَلَ و يَمينٍ و شِمالٍ و وَراءٍ و أمامٍ ؛ لِأنَّ اللّهَ عَزَّ و جلَّ أحدَثَهُ في الشَّجَرَةِ ، ثُمَّ جَعَلَهُ مُنبَعِثا مِنها حتّى سَمِعوهُ مِن جَميعِ الوُجوهِ. ^۲

۱۲۶۲۹.امام على عليه السلام :خداوند ـ كه نعمتها و بخششهايش عزيز و ارجمند باد ـ در هر برهه و در هر دوره اى از فترت [فاصله ميان ظهور دو پيامبر] همواره بندگانى داشته است كه در انديشه هايشان با آنان نجوا مى كرده و در اندرون خردهايشان با آنها سخن مى گفته است.

۱۲۶۳۰.امام رضا عليه السلامـ در پاسخ به اين سؤال مأمون كه پرسيد: اگر پيامبران معصومند، چگونه رواست كه كليم اللّه نداند خداوند متعال ديدنى نيست و از او چنين خواهشى كند؟ ـفرمود : كليم اللّه ، موسى بن عمران عليه السلام مى دانست كه خداوند برتر از آن است كه به چشم ديده شود، اما هنگامى كه خداى عزّ و جلّ با او به نجوا سخن گفت و مقرّبش داشت نزد قوم خود برگشت و به آنها اطلاع داد كه خداوند عزّ و جلّ با او سخن گفته و مقرّبش داشته و با وى به نجوا پرداخته است. قومش گفتند: هرگز سخنت را باور نمى كنيم، مگر اين كه ما نيز همانند تو سخن خدا را بشنويم ......... پس، موسى آنها را به سوى كوه سينا برد و در دامنه كوه نگهشان داشت و خود بالاى كوه رفت و از خداوند تبارك و تعالى خواست با وى سخن گويد و گفتارش را به گوش آن مردم برساند. پس، خداى بلندْ نام، با موسى عليه السلام سخن گفت مردم از بالا و پايين و راست و چپ و پشت سر و پيش رو [از شش جهت] سخن او را شنيدند؛ زيرا كه خداوند عزّ و جلّ گفتار خود را در درخت پديد آورد و سپس از آن در اطراف پراكنده ساخت، به طورى كه آن را از همه طرف شنيدند. ^۳