۹۳۵۳.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :إنّ عَلِيّا عليه السلام سَمِعَ رَجُلاً يقولُ : الشَّحِيحُ أعذَرُ مِنَ الظالِمِ ، فقالَ : كَذَبتَ ؛ إنّ الظالِمَ يَتُوبُ و يَستَغفِرُ اللّهَ و يَرُدَّ الظُّلامَةَ على أهلِها، و الشَّحيحُ إذا شَحَّ مَنَعَ الزَّكاةَ و الصَّدَقةَ ......... و حَرامٌ على الجَنَّةِ أن يَدخُلَها شَحيحٌ . ^۱

۹۳۵۴.تفسير القميّ عن الفضلِ بنِ أبي قرّةَ:رَأيتُ أبا عبدِ اللّهِ عليه السلام يَطُوفُ مِن أوَّلِ اللَّيلِ إلى الصَّباحِ و هُو يقولُ : اللّهُمّ قِني شُحَّ نَفسِي ، فقلتُ : جُعِلتُ فِداكَ ما سَمِعتُكَ تَدعُو بِغَيرِ هذا الدُّعاءِ؟! قالَ : و أيُّ شَيءٍ أشَدُّ مِنَ شُحِّ النَّفسِ؟! إنّ اللّهَ يقولُ : «و مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ المُفْلِحُونَ» . ^۲

1948

تَفسيرُ الشُّحِّ وَ الشَّحيحِ

۹۳۵۵.الإمامُ الحسنُ عليه السلامـ لَمّا سَألَهُ أبوهُ عنِ الشُّحِّ ـ: أن تَرى ما في يَدَيكَ شَرَفا و ما أنفَقتَ تَلَفا . ^۳

۹۳۵۳.امام باقر عليه السلام :امام على عليه السلام شنيد كه مردى مى گويد : تنگ چشم، عذرش پذيرفته تر از ظالم است ، به او فرمود ـ : اشتباه مى كنى ؛ زيرا ظالم ممكن است توبه و استغفار كند و حق را به حقدار برگرداند ، اما تنگ چشم از پرداخت زكات و صدقه دريغ مى كند . . . و وارد شدن تنگ چشم به بهشت حرام است .

۹۳۵۴.تفسير القمىّ به نقل از فضل بن ابى قرّة :امام صادق عليه السلام را ديدم كه از سرِ شب تا به صبح طواف مى كند و پيوسته مى گويد : خدايا! مرا از تنگ چشمىِ نفسم نگه دار . عرض كردم : فدايت شوم ، در طول اين مدت دعايى جز اين از شما نشنيدم؟ حضرت فرمود : از تنگ چشمى نفْس بدتر چيست ؟! خداوند مى فرمايد : «و كسانى كه از آزمندى نفْس خويش مصون مانند همانان رستگارانند» .

1948

تفسير تنگ چشمى و تنگ چشم

۹۳۵۵.امام حسن عليه السلامـ در پاسخ به پرسش پدرش از او درباره تنگ چشمى ـفرمود : تنگ چشمى آن است كه آنچه را دارى مايه شرافت پندارى و آنچه را انفاق كنى ، تلف شده و بر باد رفته انگارى .

1947

الشُّحُّ

الكتاب :

(وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ المُفْلِحُونَ). ^۱

الحديث :

۹۳۵۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إيّاكُم و الشُّحَّ ؛ فإنّما هَلَكَ مَن كانَ قَبلَكُم بِالشُّحِّ ، أمَرَهُم بِالكِذْبِ فَكَذَبُوا ، و أمَرَهُم بالظُّلمِ فظَلَمُوا ، و أمَرَهُم بالقَطِيعَةِ فَقَطَعُوا . ^۲

۹۳۵۱.الإمامُ الصّادقُ عن أبيه عليهما السلام :قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله : ما مَحَقَ الإيمانَ مَحقَ الشُّحِّ شَيءٌ ، ثُمّ قالَ : إنّ لِهذا الشُّحِّ دَبيبا كَدَبِيبِ النَّملِ و شُعَبا كَشُعَبِ الشِّركِ . ^۳

۹۳۵۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ و قد سُئلَ : كيفَ دَفَعَكُم قَومُكُم عَن هذا المَقامِ و أنتُم أحَقُّ به ؟ ـ: أمّا الاستِبدادُ علَينا بهذا المَقامِ ، و نحنُ الأعلَونَ نَسَبا ، و الأشَدُّونَ برسولِ اللّه صلى الله عليه و آله نَوْطا ، فإنّها كانَت أثَرَةً شَحَّت علَيها نُفوسُ قَومٍ و سَخَتْ عَنها نُفُوسُ آخَرِينَ ، و الحَكَمُ اللّهُ . ^۴

1947

تنگ چشمى

قرآن :

«و كسانى كه از تنگ چشمى ^۵ خويش مصون مانند ، آنان رستگارانند» .

حديث :

۹۳۵۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از تنگ چشمى بپرهيزيد ؛ زيرا پيشينيان شما به سبب همين تنگ چشمى نابود شدند . تنگ چشمى ، آنها را به دروغ وا مى داشت ، و آنها هم دروغ مى گفتند . به ظلم و حق كشى وا مى داشت ، آنها حق كشى مى كردند، به بريدن پيوندهاى خويشاوندى دستور مى داد، پيوند خويشاوندى را مى بريدند .

۹۳۵۱.امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش عليهما السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هيچ چيز مانند تنگ چشمى، ايمان را از بين نمى برد . سپس فرمود : اين تنگ چشمى را حركتى است چون حركت مورچه و شعبه هايى است همانند شعبه هاى شرك .

۹۳۵۲.امام على عليه السلامـ وقتى از ايشان سؤال شد : با اين كه شما از قوم خود به اين مقام (خلافت) سزاوارتريد ، چگونه شد كه آنها شما را از آن پس زدند؟ ـفرمود : به زور گرفتن اين مقام از دست ما ، با آن كه ما از نظر نسب بالاتر و پيوند خويشى ما به رسول خدا صلى الله عليه و آله بيشتر و استوارتر است ، به اين سبب است كه خلافت امتيازى بود كه عدّه اى به آن آزمندى و زفتى نشان دادند و گروهى (اهل بيت) سخاوتمندانه از آن چشم پوشيدند و داور خداست .