211
ميزان الحكمه ج 05

1737

مَن أتى بِحَقيقَةِ السُّجودِ

۸۴۶۰.بحار الأنوار عن مصباح الشريعة قال الصّادقُ عليه السلام :ما خَسِرَ و اللّهِ مَن أتى بحَقيقَةِ السُّجودِ و لَو كانَ في العُمُرِ مَرَّةً واحِدَةً ، و ما أفلَحَ مَن خَلا بِرَبِّهِ في مِثلِ ذلكَ الحالِ شَبِيها بِمُخادِعٍ لِنَفسِهِ ، غافِلٍ لاهٍ عمّا أعَدَّ اللّهُ للسّاجِدينَ ، مِنَ اُنسِ العاجِلِ ، و راحَةِ الآجِلِ.
و لا بَعُدَ أبدا عنِ اللّهِ مَن أحسَنَ تَقَرُّبَهُ في السُّجودِ ، و لا قَرُبَ إلَيهِ أبدا مَن أساءَ أدَبَهُ ، و ضَيَّعَ حُرمَتَهُ ، و يَتَعَلَّقُ قَلبَهُ بِسِواهُ في حالِ سُجُودِهِ، فَاسجُدْ سُجودَ مُتَواضِعٍ ذَليلٍ عَلِمَ أنّهُ خُلِقَ مِن تُرابٍ يَطؤهُ الخَلقُ ، و أنّهُ رُكِّبَ مِن نُطفَةٍ يَستَقذِرُها كُلُّ أحَدٍ، و كُوِّنَ و لَم يَكُنْ . و قد جَعَلَ اللّهُ مَعنَى السُّجودِ سَبَبَ التَّقَرُّبِ إلَيهِ بالقَلبِ و السِّرِّ و الرُّوحِ ، فَمَن قَرُبَ مِنهُ بَعُدَ مِن غَيرِهِ ، أ لاَ يَرى في الظاهِرِ أنّهُ لا يَستَوِي حالُ السُّجودِ إلاّ بالتَّوارِي عن جَميعِ الأشياءِ ، و الاحتِجابِ عن كُلِّ ما تَراهُ العُيونُ ؟! كذلك أرادَ اللّهُ تعالى الأمرَ الباطِنَ . ۱

1737

هركه حقيقت سجده را به جاى آورد

۸۴۶۰.بحارالأنوار به نقل از مصباح الشريعة امام صادق عليه السلام فرمود :به خدا قسم زيانكار نباشد هركه حتى در تمام عمر يك بار حقيقت سجده را به جاى آورد ، و رستگار نباشد هركه در چنين حالتى (سجده) با پروردگارش خلوت كند، اما چونان كسى باشد كه خود را مى فريبد و از خوشى دنيا و آسايش آخرت كه خداوند براى سجده كنندگان آماده كرده غافل و بى خبر است . كسى كه در سجود ، به خدا خوب تقرّب جست، هرگز از او دور نشد و هركه به ساحت خدا بى ادبى كرد و حرمت او را نگه نداشت و و در حال سجودش به جز او دل بست، هرگز به خدا نزديك نشد . پس ، چونان كسى سجده كن كه در برابر خدا خاكسار و ذليل است و مى داند كه از خاكى آفريده شده، كه مردمان آن را پايمال مى كنند و تو را از نطفه اى بر آورده، كه همگان آن را نجس مى دانند و از نيستى، هست شده است . خداوند معناى سجود را وسيله تقرّب دل و درون و روح [بنده ]به خود قرار داده است . پس هركه به او نزديك شود، از غير او دور گردد . مگر نمى بينى كه در ظاهر نيز حالت سجده جز با كنار گذاشتن همه چيز و چشم پوشيدن از هر آنچه ديدگان مى بينند تحقّق نمى يابد . خدا باطن كار را نيز چنين خواسته است .

1.بحار الأنوار : ۸۵/۱۳۶/۱۶ .


ميزان الحكمه ج 05
210

۸۴۵۷.الإمامُ الرِّضا عليه السلام :أقرَبُ ما يَكونُ العَبدُ مِنَ اللّهِ عزّ و جلّ و هُو ساجِدٌ ، و ذلكَ قولُهُ تباركَ و تعالى : «و اسْجُدْ وَ اقْتَرِب» . ۱

(انظر) المقرّبون : باب 3277.

1736

تَفسيرُ السُّجودِ

۸۴۵۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :السُّجودُ الجِسمانِيُّ هُو وَضعُ عَتائقِ الوُجُوهِ على التُّرابِ ، و استِقبالُ الأرضِ بِالرّاحَتَينِ و الكَفَّينِ و أطرافِ القَدَمَينِ مَع خُشوعِ القَلبِ و إخلاصِ النِّيَّةِ . و السُّجودُ النَّفسانيُّ فَراغُ القَلبِ مِن الفانِياتِ ، و الإقبالُ بكُنْهِ الهِمَّةِ على الباقِياتِ و خَلعُ الكِبْرِ و الحَمِيَّةِ ، و قَطعُ العَلائقِ الدُّنيويَّةِ ، و التَّحَلِّي بالخلائقِ النَّبَوِيَّةِ . ۲

۸۴۵۹.عنه عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عن معنى السُّجودِ ـ: مَعناهُ : مِنها خَلَقتَني ؛ يَعنِي مِن التُّرابِ ، و رَفْعُ رَأسِكَ مِنَ السُّجودِ مَعناهُ : مِنها أخرَجتَني ، و السَّجدَةُ الثانيَةُ : و إلَيها تُعِيدُني ، و رَفْعُ رَأسِكَ مِن السَّجدَةِ الثانيَةِ: و مِنها تُخرِجُني تارَةً اُخرى. و معنى قَولِهِ «سُبحانَ رَبِّيَ الأعلى» ، فَسُبحانَ : أنَفَةٌ للّهِ، و رَبِّي : خالِقِي ، و الأعلى : أي عَلا و ارتَفَعَ في سَماواتِهِ حتّى صارَ العِبادُ كُلُّهُم دُونَهُ ، و قَهَرَهُم بِعِزَّتِهِ ، و مِن عِندِهِ التَّدبيرُ ، و إلَيهِ تَعرُجُ المَعارِجُ . ۳

۸۴۵۷.امام رضا عليه السلام :نزديكترين حال بنده به خداوند عزّ و جلّ زمانى است كه در سجود است . و اين سخن خداوند تبارك و تعالى است، آن جا كه مى فرمايد : «سجده كن و [به خدا ]نزديك شو» .

1736

معناى سجود

۸۴۵۸.امام على عليه السلام :سجود جسمانى، عبارت است از گذاشتن قسمتهاى شريف صورت بر خاك و نهادن كف دستها و نوك پاها به زمين، با خشوعِ قلب و نيّتِ خالص . و سجود روحانى، خالى كردن دل است از امور فانى و روى آوردن با تمام وجود به آنچه ماندنى و جاويدان است و بركندن لباس كبر و غرور و بريدن علايق و
تعلّقات دنيوى و آراسته شدن به خُلق و خويهاى نبوى .

۸۴۵۹.امام على عليه السلامـ در پاسخ به سؤال از معناى سجود [در حال نماز] ـفرمود : معنايش اين است كه مرا از خاك آفريدى و برداشتن سر از سجود معنايش اين است كه مرا از خاك بيرون آوردى و سجده دوم، يعنى مرا به خاك بر مى گردانى و سر برداشتن از سجده دوم ، يعنى بار ديگر مرا از خاك بيرون مى آورى [اما] و جمله سبحان ربّى
الأعلى ؛ «سبحان» يعنى پاك و منزّه دانستن خدا [از مرتبه مخلوقان] و «ربّى» يعنى آفريدگار من و «اعلى» يعنى بر فراز آسمان هاى خود جاى دارد به طورى كه بندگان همگى زير دست او و مقهور عزّت و شكوه اويند و اوست كه همگان را تدبير مى كند و هر عروجى به سوى اوست .

1.عيون أخبار الرِّضا : ۲/۷/۱۵ .

2.غرر الحكم : ۲۲۱۰ ـ ۲۲۱۱ .

3.بحار الأنوار : ۸۵/۱۳۹/۲۴.

  • نام منبع :
    ميزان الحكمه ج 05
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمیدرضا
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    هفتم
تعداد بازدید : 1250456
صفحه از 632
پرینت  ارسال به