شرح حديث « من عرف نفسه فقد عرف ربّه » - صفحه 144

اين حديث شريف از دير باز مورد توجه حكيمان وعارفان بوده است. شروح بسيار بر آن نگاشته اند و معانى عديده برايش گفته اند، تا آنجا كه استاد حسن زاده آملى شصت و دو معنا براى اين حديث شريف نقل كرده است. ۱ برخى از شروح مستقل اين حديث شريف عبارت است از:
1ـ الرسالة الوجودية فى معنى قوله(ص) من عرف نفسه فقد عرف ربه،چاپ قاهره.
2ـ رساله اى در شرح حديث من عرف نفسه، نوشته عماد الدين بن يونس پنجهزارى ، اين نسخه را استاد حسن زاده به طبع رسانده است. ۲ 3ـ رساله اى در شرح حديث من عرف نفسه، نوشته عارف عبداللّه بليانى كه در 1352 با چند رساله ديگر به طبع رسيده است. ۳ 4ـ رساله اى در شرح حديث من عرف نفسه، نوشته استاد حسن زاده آملى كه در هزار و يك كلمه به طبع رسيده است. ۴ 5ـ رساله اى در شرح حديث من عرف نفسه، نوشته استاد حسن زاده آملى كه مخطوط است. ۵ علامه تهرانى نيز در الذريعه پنج رساله در شرح اين حديث معرفى كرده است. ۶ 6ـ شرح حديث من عرف نفسه، احمد بن زين الدين احسائى. ۷

1.هزار ويك كلمه، ج۳، ص۲۱۶

2.همان، ج۳، ص۱۹۷ و كلمه ۳۳۱، ص۲۱۷ـ۲۲۸

3.فهرست نسخ خطى كتابخانه آية اللّه مرعشى، ج۱۸، ص۶۲

4.هزار ويك كلمه، ج۳، كلمه ۳۳۰، ص۱۸۹ـ۲۲۷

5.همان، ۱۹۸

6.الذريعة، ج۱۳، ص۲۰۸ـ۲۰۹

7.فهرست كتب مشايخ، ص۱۵، كتابخانه آية اللّه گلپايگانى، مجموعه ش۷۱۴/۴

صفحه از 167