41
امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری

او به ظهور آمده بود و شاه با وى كمال مؤانست داشت رحلت كرد . جنازه او را به قم بردند و در جوار حضرت معصومه عظمى و محبوبه كبرى عليهاالسلام و سيد حمزه موسوى كه از آبا و اجداد سادات امجاد صفويه بود به خاك سپردند . ۱
نويسنده كتاب انوار المشعشعين پس از نقل عبارت كتاب تاريخ قم قلمى مى نمايد كه :
عبارت كتاب تاريخ قم دلالت دارد بر آنكه حمزة بن امام موسى عليه السلام ، همين شاهزاده حمزه ايست كه در قم مى باشد ... صاحب تاريخ قم در قم بوده و از احوالات و اهل آن ، و احوالات امامزاده هايى كه در قم بوده اند ، با اطلاع و با بصيرت بوده ، و عصر او قريب به عصر آنها كه در قم مدفون بوده اند بوده است ... از چنين كتاب معتبرى (تاريخ قم ) مستفاد مى شود كه حمزة بن امام موسى بن جعفر در قم مدفون است و مدفن او در بقعه مباركه واقعه در محله اى است كه مشهور است آن محله به اسم شريف آن بزرگوار و چه بسيار كشف و كرامات از روح مقدس شريف آن بزرگوار در مقام بروز و ظهور رسيده كه قابل انكار نيست ؛ از قبيل شفا دادن كور و افليج و صاحبان امراض مزمنه . ۲
جناب عباس فيض نظر مؤلف انوار المشعشعين را نپذيرفته ، با استفاده از ساير مطالبى كه در كتاب تاريخ قم آمده ، مدفون در شاهزاده حمزه را حمزة بن احمد بن اسحق بن ابراهيم بن موسى بن ابراهيم بن امام موسى كاظم عليه السلام مى داند و تعبير حمزة بن موسى عليه السلام را براى او نوعى مسامحه مى داند . استدلال او اين چنين است :
بيان مؤلف تاريخ قم هم ... نسبت به مدفون حمزة بن موسى عليه السلام در قم صراحتى ندارد . و اگر حقيقتا حمزة بن امام موسى كاظم عليه السلام به قم آمده بود و در اين شهر هم وفات كرده بود ، با تمام جلالت قدر و منزلتى كه دارا بوده و با اينكه فرزند بلاواسطه امام هم مى باشد ، چگونه ممكن است كه در تاريخ قم از ورود و وفات او اثرى نباشد؟ و با اينكه مؤلف تاريخ ... تا سال 378 قمرى هم كه مشغول تأليف آن كتاب بوده است ، از تمام سادات حتى آنهايى كه تا امام چندين واسطه هم دارند ، از ممدوحين و يا كسانى كه درباره آنها مدح شده از مدفونين به قم و يا غير آنها به طور

1.روضة الصفاى ناصرى ، ج ۱۱ ، ص ۶۳۴۰ .

2.انوار المشعشعين ، ج ۲ ، ص ۲۵۹ ـ ۲۶۱ .


امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
40

حمزة بن موسى در شيراز بوده ، ولى احتمال مدفون بودن آن حضرت در رى يا قم را نيز نفى نفرموده است . ۱

د . قم

يكى از نقاطى كه گفته شده محل دفن امامزاده حمزه است ، شهر مقدس قم است . بقعه اى در يكى از محلات شهر وجود دارد كه به آن امامزاده منسوب است . برخى از نويسندگانى كه درباره امامزاده حمزه تحقيق نموده اند ، بر اين باورند كه بقعه مذكور قطعا از آنِ حمزة بن موسى عليه السلام است .
يكى از قديمى ترين منابعى كه درباره قم به رشته تحرير درآمده است ، كتاب تاريخ قم نوشته حسن بن محمّد بن حسن شيبانى قمى است كه از قدماى علماى اصحاب بوده و در قرن چهارم مى زيسته است . او در كتاب خود مى نويسد :
و بعد از آن ، بريهه زن موسى بن محمّد بن على بن موسى وفات يافت و به جنب مشهد او ، او را دفن كردند و پسران عم او يحيى و ابراهيم ، پسران جعفر بن على الكذاب ، از بريهه ميراث گرفتند . چون بريهه به قم وفات يافت ، ايشان به قم نبودند ، چون از آن آگاهى يافتند ، به قم آمدند و تركه او را برداشتند .
ابراهيم ، ديگر باره از قم برفت و يحيى صوفى به قم اقامت كرد و به ميدان زكريا بن آدم ، به نزديك مشهد حمزة بن موسى بن جعفر عليهماالسلام وطن و مقام گرفت و ساكن بود . ۲
گفته شده كه مراد از ميدان زكريا بن آدم ، همين ميدانى است كه امروزه به ميدان كهنه مشهور است . ۳
نيز رضاقلى خان هدايت مى نويسد :
بعد از مراجعت به قزوين ، همشيره شاه [طهماسب ج] كه خيرات و مبرّات بى شمار از

1.ر . ك: زندگانى حضرت عبدالعظيم حسنى ، رازى ، ص ۱۴۲ .

2.تاريخ قم ، ص ۲۱۶ .

3.انوار المشعشعين ، ج ۲ ، ص ۲۵۹ .

  • نام منبع :
    امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 174593
صفحه از 336
پرینت  ارسال به