159
امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری

سرورى براى من باقى گذاشته است؟!» ۱
صاحب كتاب أعيان الشيعه احتمال داده كه منظور از تير ، آن دو تيرى باشد كه به پيشانى پدر و برادرش يحيى اصابت كرده است . و منظور از آتش يا آتش جهنم ، يا آتشى كه پدرش را با آن سوازندند باشد .
2 . شايد علّت ملقّب شدن وى به ذوالدمعه به جهت گريه در تهجّد و نماز شب بود .
3 . برخى ديگر گفته اند كه علّت ملقلب شدن حسين بن زيد عليهماالسلام به ذوالدمعه به جهت كثرت گريه اش در هنگام تهجّد و نماز پنجگانه بود . ۲
عقيده نگارنده اين است كه چون روايت پسر حسين بن زيد عليهماالسلام ، جناب يحيى بن حسين بن زيد عليهم السلام اشاره به سهم و نار دارد ، لذا مى توان احتمال اوّل را كه اكثر مورّخان پذيرفته اند ، ترجيح داد؛ گرچه بكا و گريه اش ، بيشتر هنگام نماز شب و نمازهاى واجب بود .

حسين بن زيد عليهماالسلام از نظر علماى رجال

حسين بن زيد عليه السلام در سال 114 ق به دنيا آمد و در سن هفت سالگى پدر بزرگوارش را از دست داد . كنيه اش ابو عبداللّه و لقبش ذوالعبرة و ذوالدمعة بود . هنگامى كه پدرش ،
زيد ، به شهادت رسيد غبار يتيمى بر سرش نشست ، امام صادق عليه السلام سرپرستى او را به عهده گرفت و به خوبى تربيت كرد ، و به او علم و دانش و حكمت آموخت . از اين رو ، اكثر علماىِ رجال ، حسين بن زيد عليهماالسلامرا جزء اصحاب امام صادق عليه السلام دانسته اند .

1.أعيان الشيعه ، ج ۶ ، ص ۲۴؛ مقاتل الطالبيين ، ص ۳۵۸ ـ ۳۵۹؛ عمدة الطالب،ص ۲۶۰؛ زيد الشهيد عليه السلام ، ص ۱۹۱؛ ربع الابرار ، ص ۱۵۱؛ منتهى الآمال ، ج ۲ ، ص ۱۲۳؛ قاموس الرجال ، ج ۳ ، ص ۴۵۴؛ قيام زيد بن على عليهماالسلام ، ص ۳۹۱ ـ ۳۹۲؛ بحارالانوار ، ج ۴۶ ، پاورقى ص ۱۵۷؛ مقدّمه صحيفه سجاديّه ، ص ۱۷؛ سراج الانساب ، ص ۱۰۲؛ الشجرة المباركة ، ص ۱۲۷؛ المجدى ، ص ۱۵۹؛ منتخب التواريخ ، ص ۳۰۸؛ الكنى والألقاب ، ج ۲ ، ص ۲۵۰ .

2.احتمال ۲ و ۳ از كتاب أعيان الشيعه ، ج ۶ ، ص ۲۴ نقل گرديده است .


امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
158

زيد عليهماالسلام هنگامى كه پدر بزرگوارش به شهادت رسيد ، هفت سال بيشتر نداشت و كتب تاريخ مادرش را اُم ولد دانسته اند .
مرحوم علاّمه سيد محسن امين رحمه الله در كتاب أعيان الشيعه ۱ به نقل از ابن عنبه ، در باره كنيه حسين بن زيد عليهماالسلام مى نويسد كه آن حضرت مكنّى به ابو عبداللّه بود و پدر بزرگوارش حضرت زيد بن على عليهماالسلاممى نويسد كه آن حضرت مكنّى به ابو عبداللّه بود و پدر بزرگوارش حضرت زيد بن على عليهماالسلام به جهت دوست داشتن جدّ مظلومش ابا عبداللّه الحسين عليه السلام ، اين كنيه را براى فرزند دلبندش برگزيده است .
عدّه ديگر از مورّخان و علماى انساب كنيه آن حضرت را «ابو عاتقه» ذكر كرده اند و علاّمه نورى رحمه الله در كتاب نجم الثاقب وى را به ابا عاتكه مكنّى دانسته است . ۲

چرا حسين بن زيد عليهماالسلام به ذوالدمعه ملقّب شد؟

اكثر مورّخان دو لقب ، كه هر دو به يك معنا مى باشد ، براى حسين بن زيد عليه السلام جدّ ششم امامزاده طاهر عليه السلام نوشته اند كه «ذوالدمعه» و «ذوالعبرة» مى باشد . دو كلمه دمع و عبر ، هر دو به معناى اشك ريختن است و حسين را صاحب اشك مى گفتند .
در اينكه چرا حسين را ذوالدمعه و يا ذوالعبره ملّقب ساخته اند ، مورّخان دلايلى ذكر كرده اند:
1 . حسين بن زيد عليهماالسلام را از آن جهت ملقّب به صاحب اشك شد كه براىِ پدرش زيد و برادرش يحيى بسيار مى گريست و آن قدر گريه كرد كه چشمانش آسيب ديد در
اواخر عمر نابينا شد و در اين زمينه يحيى پسرش روايت مى كند كه:
مادرم به پدرم گفت: «ما أكثر بكاءك؛ چرااين قدر گريه مى كنى؟»
پدرم پاسخ داد: «و هل ترك السهمان والنّار سرورا؛ آيا دو تير و آتش ، شادى و

1.أعيان الشيعه ، ج ۶ ، ص ۲۴؛ مقاتل الطالبيين ، ص ۳۵۸؛ رجال نجاشى ، ص ۵۲ .

2.بحر الأنساب ، ص ۱۶۲؛ عمدة الطالب ، ص ۲۶۰؛ زيد الشهيد ، ص ۱۹۱ .

  • نام منبع :
    امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 175123
صفحه از 336
پرینت  ارسال به