203
روح و ريحان ج1

و مداينى گفت : ابو بكر بن على عليه‏السلام را در ساقيه لشكر مقتول يافتند و قاتل او معلوم نشد .
پس براى اطلاع خوانندگان عرض مى‏شود : از اولاد اميرمؤمنان عليه‏السلام ، عبداللّه‏ بن على عليه‏السلامبه سنّ بيست و پنج ساله شهيد شد ، ولا عَقَبَ لَهُ .
و از اولاد مسلم بن عقيل ، عبداللّه‏ بن مسلم به تير كين عمرو بن صبيح شهيد گرديد . و از اولاد امام حسن عليه‏السلام ، عبداللّه‏ صغير شهادت يافت ، و از اولاد جناب سيّد الشهداء عليه‏السلامعبداللّه‏ رضيع .
و در كتاب « احتجاج » ۱ تصريح شده است : وَابْنٌ آخَرُ فِى الرِّضاعِ اسْمُهُ عَبْدُاللّه‏ أخَذَ الطِّفْلَ لِيُوَدِّعَهُ فَإذا بِهِ سَهْمٌ حَتّى وَقَعَ فى لبة الصبى فقتله . . ۲ إلى آخره .
و مرحوم شيخ مفيد فرمود : « دَعا ابْنَهُ عَبْدَاللّه‏ »۳ ، پس اسم على اصغر شهيد عبداللّه‏ است و كنيه پدر بزرگوارش ابو عبداللّه‏ مانند حضرت صادق عليه‏السلام ، اگر چه در كُنى اين ملاحظات مدفوع است .
و در فقره زيارت ناحيه است : « السَّلامُ عَلى عَبْدِ اللّه‏ِ بنِ الحُسَين عليه‏السلام الرَّضيعِ المَرْمىِّ الصَّريعِ المُتَشَحِّطِ دَماً » . . إلى آخره ۴ .
و مرحوم ابن شهر آشوب در تعداد اولاد اميرالمؤمنين عليه‏السلام از شهداء مع الواسطه ، عبداللّه‏ بن على اصغر را ذكر كرده است .
بناءً على هذا پنج تن موسوم به عبداللّه‏ بودند به درجه شهادت فائز گرديدند .

1.احتجاج طبرسى ۲/۳۰۰ ، بحار الانوار ۴۵/۴۹ بقيه باب ۳۷ .

2.سه كلمه اخير مشوش است ، آنرا از مصدر نقل كرديم .

3.بحار الانوار ۴۵/۴۵ بقيه باب ۳۷ به نقل از شيخ مفيد .

4.اقبال الاعمال : ۵۷۴ و نيز بحار الانوار ۹۸/۲۶۹ باب ۱۹ چنانچه گذشت .


روح و ريحان ج1
202

است ، و از اين حديث نيز معلوم شد .
وأبوالفرج اصفهانى گفت : كان أبُو جَعْفَرٍ الباقر عليه‏السلام يَذْكُرُ أَنَّ حَرْمَلَةَ بْنِ كاهِلٍ الأسَدى‏قَتَلَهُ ۱ .
پس مخفى نماند بنا بر روايت اصحّ ، عبداللّه‏ بن حسن عليه‏السلام بعد از قاسم شهيد شد ، و آخر شهداء است ، و آنكه قاسم را آخر شهداء دانسته است شايد همان عبداللّه‏ مقصود اوست و ترتيب فقرات زيارت مسطوره با تقديم شهادت اصحاب منافى است .
و مرحوم سيّد نعمة اللّه‏ جزائرى در كتاب « انوار » فرمود در ذكر حال عبداللّه‏ بن حسن عليه‏السلام : وَكانَ عَبْدُاللّه‏ِ بْنِ حَسَن عليه‏السلام زَوَّجَهُ الحُسَيْنُ عليه‏السلامإبْنَتَهُ فَقَتَلَهُ قَبْلَ أنْ يُنبى لها ، يعنى : حضرت سيد الشهداء عليه‏السلام دخترش را تزويج به عبداللّه‏ كرد و شهيد شد پيش از مباشرت كردن .
پس از اين بيان دو چيز معلوم است : يكى آنكه : عبداللّه‏ داماد آن بزرگوار است ، و ديگرى : واقع نشدن زفاف .
و ابوبكر بن حسن عليه‏السلام همان احمد است و قاتلش عبداللّه‏ بن عقبه غنوى يا عمرو بن شمر ۲ است .
وعن جابر عن أبى جَعْفَرٍ عليه‏السلام : « إنَّ عَقَبَةَ بْنَ۳الغَنَوى قَتَلَهُ »۴ .
و ابوبكر بن على عليه‏السلام هم در كربلا شهيد شد و اسم او عبيداللّه‏ ، و مادرش ليلى بنت مسعود بن خالد بن ربعى التيمى است ، وظاهراً قاتل او عبداللّه‏ بن عقبه غنوى ـ عليه اللعنه ـ بوده است ، و ابوبكر بن على عليه‏السلام غير از اخوان امّى حضرت عباس است .

1.بحار الانوار ۴۵/۳۶ بقيه باب ۳۷ به نقل از ابو الفرج ، عوالم العلوم ، جلد امام حسين عليه‏السلام : ۲۷۹ .

2.عمرو بن شمر از اصحاب امام صادق عليه‏السلام است كه در كتب رجال تضعيف شده است (رجال النجاشى : ۲۸۷ رقم ۷۶۵) ولى قاتل نبوده ! و ظاهراً اشتباهى كه در اينجا رخ داده از عبارت مقاتل ناشى شده و عمرو راوى حديث قتل است ، عبارت بحار الانوار ۴۵/۳۶ چنين است : وفى حديث عمرو بن شمر ، عن جابر ، عن أبى جعفر عليه‏السلام : « أن عقبة الغنوى قتله » .

3.« بن » در اكثر نقلها وارد نيست .

4.مقاتل الطالبيين : ۵۷ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 152692
صفحه از 433
پرینت  ارسال به