«وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ .^۱
بايد گروهى از شما باشند كه به خير ، فرا بخوانند و امر به معروف و نهى از منكر كنند ؛ و آنان ، همان رستگاران اند» .
«إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْاءِحْسَانِ .^۲
خداوند ، به دادگرى و نيكوكارى ، فرمان مى دهد» .
احاديث اسلامى نيز ، مكرّر و به پيروى از قرآن ، مسلمانان را به مطلقِ نيكى ترغيب كرده اند ، و اين ، بدان معناست كه عقل سالم و فطرت پاك انسان ، قادر به تشخيص حسن و قبح اشيا ، و نيكى و بدى آنهاست . به سخن ديگر ، از نظر قرآن و حديث ، معيار نيكى و بدى ، تشخيص عقل و فطرت سالم است . از اين رو ، شمارى از روايات ، تصريح مى كنند كه قلب ، داور نيكى و بدى در انجام دادن كارهاست ، چنان كه از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نقل شده كه فرمود :
البِرُّ ما سَكَنَت إلَيهِ النَّفسُ ، وَ اطمَأَنَّ إلَيهِ القَلبُ ، وَ الإِثمُ ما لَم تَسكُن إلَيهِ النَّفسُ ، وَ لَم يَطمَئِنَّ إلَيهِ القَلبُ ، وَ إن أفتاكَ المُفتونَ .^۳نيكى، آن است كه دل با آن آرام گيرد و قلب با آن اطمينان يابد؛ و گناه، آن است كه جان به آن آرام نشود و قلب با آن اطمينان نيابد، هر چند فتوادهندگانْ تو را [ بر خلاف آنچه احساس مى كنى ،] فتوا دهند .
اين سخن ، بدين معناست كه فطرت پاك انسان ، نه تنها مى تواند «برّ» و «خير» را تشخيص دهد ؛ بلكه از انجام دادن آن ، احساس شادى و آرامش مى كند و بر عكس ،