تحليل گفتمان ادبى خطبه ‏هاى حضرت زينب(س) - صفحه 127

تحليل گفتمان ادبى خطبه‏هاى حضرت زينب(س)

كبرى روشنفكر۱

دانش محمّدى‏۲

چكيده: گفتمان پديده‏اى زبانى است كه در اثر ارتباط توليد مى‏شود و نوع آن متأثّر از موقعيّت آن است. تحليل گفتمان يك گرايش مطالعاتى بين رشته‏اى است كه به نقد وتحليل متون مى‏پردازد. در گفتمان دو عنصر مهم بررسى مى‏شود: يكى بافت متن و ديگرى بافت موقعيّت. گفتمان داراى شاخه‏هاى مختلفى است. خطبه‏هاى حضرت زينب(س)، داراى دو بافت زبانى و موقعيّتى است. از منظر تحليل گفتمان، خطبه ايشان در ميان مردم كوفه، متناسب با بافت موقعيّتى آن داراى برجستگيهاى عاطفى بيشتر و گفتمان آن حضرت در مجلس ابن‏زياد و يزيد، متناسب با موقعيّت آن، داراى برجستگيهاى برهانى و استدلالى بيشتر است. در بافت متنى گفتمان ايشان، از يك طرف بافت بنايى يا كلّى آن و از طرف ديگر، بافت ساختارى - كه شامل كلّيّه نكات زبانى و بلاغى است - مورد توجّه قرار مى‏گيرد.

1.استاديار گروه زبان و ادبيات عربى دانشگاه تربيت مدرس.

2.كارشناس ارشد ادبيات عربى دانشگاه تربيت مدرس.

صفحه از 148