299
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

كتاب اشاره كرده، در فضائل و مناقب امير المؤمنين على عليه السلام است. وى در اين باره، چهل حديث را با اسناد كامل، از چهل نفر از مشايخ خود نقل كرده است. ۱
كتاب الأربعين عن الأربعين، در اختيار شيخ منتجب الدين (م 589 ق) صاحب كتاب معروف الفهرست بود و وى با الهام از آن، كتابى با همين نام نگاشت. ۲ همچنين، اين كتاب از مصادر اليقين ابن طاووس (م 662 ق)، أربعين حديث شهيد اوّل، محمّد بن مكّى (م 761 ق)، ۳ المجموعة ى محمّد بن على جباعى (م حدود 925 ق) جدّ شيخ بهايى، ۴ بحار الأنوار و مستدرك الوسائل است. ۵ گويا شيخ حرّ عاملى (م 1111 ق) اين كتاب را در اختيار نداشته و مطالب آن را، از كتاب أربعين حديث شهيد اوّل، نقل كرده است .

7 . الإرشاد فى معرفة حُجَج اللّه على العباد

مؤلّف: شيخ مفيد
تحقيق و تخريج: مؤسّسه آل البيت عليهم السلام
ناشر: مؤسّسة اهل البيت عليهم السلام ، چاپ دوم، 1414 ق (در دو مجلّد)
در تحقيق الإرشاد، بر سه نسخه خطّى اعتماد شده است: نسخه اى در كتاب خانه عمومى آية اللّه مرعشى (با تاريخ كتابت 565 ق)، نسخه اى در كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى (با تاريخ كتابت 575 ق) و نسخه سوم، در كتاب خانه سيّد حسين شيرازى (كتابت در سده هفتم يا هشتم). ۶

1.الأربعين، ص ۷؛ بحار الأنوار، ج ۱۰۲، ص ۲۶۶.

2.الأربعين، ص ۲؛ الذريعة، ج ۱، ص ۴۳۲.

3.أربعين حديث، ص ۲؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۷۵؛ فهرس التراث، ج ۱، ص ۴۶۶.

4.خاتمة مستدرك الوسائل، همان جا؛ فهرس التراث، همان جا.

5.بحار الأنوار، ج ۱۰۴، ص ۱۶۷؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۷۵ ـ ۷۶.

6.الإرشاد، ج ۱، ص ۱۱ ـ ۱۲؛ مقالات عربى كنگره شيخ مفيد، ج ۱، ص ۲۰۱ ـ ۲۰۲.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
298

را كامل سازد. از اين رو، اين كتاب، تنها خصائص امير المؤمنين را در بر دارد. برخى از مطالب آن، چنين است: تاريخ ولادت، مدّت عمر، سال وفات و محلّ دفن على عليه السلام كه جنبه تاريخى دارد، پاره اى شواهد و دلايل بر اعلام امامت على عليه السلام توسط پيامبر، اشعار و قصايد برخى از شعرا درباره حديث غدير ـ مانند: حسّان بن ثابت انصارى، قيس بن عباده، ابو هاشم اسماعيل بن محمّد بن يزيد بن وداع حميرى ملقّب به سيّد ـ ، ۱ اعلام و دلايل امام على عليه السلام همچون قضيه «ردّ الشمس»، اسامى پدران وى، گزيده هايى از قضاوت ها، جواب مسائل، كلمات كوتاه در فنون بلاغت و مواعظ و زهد و امثال، كلام آن حضرت به كميل بن زياد نَخَعى، و وصيت ايشان به امام حسن عليه السلام .
بخش پايانى كتاب، به زياداتى اختصاص يافته است كه به گفته محقّق كتاب، در نسخه راوندى وجود دارد. وى آن زيادات را كه نزديك به سه صفحه است، با عنوان «و منها الرعية» ۲ آورده است. روايات كتاب، با اسناد ناقص است.

6 . الأربعين عن الأربعين

مؤلّف: ابو سعيد نيشابورى خُزاعى
مصحح: محمّد باقر محمودى
ناشر: انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اوّل، 1414 ق.
دو نسخه خطّى از اين كتاب موجود است: يكى در كتاب خانه آستان قدس رضوى (با تاريخ كتابت 534 ق) و ديگرى در كتاب خانه آية اللّه مرعشى در قم.
در مصادر اين كتاب را با همين عنوان، براى ابوسعيد خزاعى ذكر كرده اند. ۳ موضوع الأربعين عن الأربعين، چنان كه از عنوان آن پيداست و مؤلّف نيز در مقدّمه

1.خصائص الأئمّة عليهم السلام ، ص ۴۱.

2.همان، ص ۱۲۱ ـ ۱۲۵.

3.فهرست منتجب الدين، ص ۱۰۲؛ معالم العلماء، ص ۱۵۱؛ أمل الآمل، ج ۲، ص ۲۴۰.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 97871
صفحه از 554
پرینت  ارسال به