خالق شرور

پرسش :

پدیدآورنده مصائب (گرفتاری ها) و شُرور (بدی ها و ناگواری ها) در جهان آفرینش كیست؟



پاسخ :

آنچه به طور اجمالی در پاسخ شبهه شرور می توان گفت ، این است كه :

اوّلاً : ملاك تشخیص خیر و شر ، درك ابتدایی و سطحی عقل نیست ؛ چرا كه ممكن است چیزی به ظاهر ، شر ، ولی در واقع ، خیر باشد . عكس این مطلب نیز درست است . بنا بر این ، بسیاری از چیزهایی كه انسان ، آنها را شر می پندارد و آنها را با عدالت و حكمت الهی ناسازگار می بیند، در واقع ، عین عدالت و حكمت اند .

ثانیا : شر، مخلوق و تقدیرشده خداوند متعال است ؛ ولی منسوب به او نیست ؛ چرا كه اراده انسان در پدید آمدن آن ، نقش دارد و بر اساس سنّت غیر قابل تغییر آفرینش، پیشگیری از شُرور ، تنها با پیشگیری از عوامل آنها امكان پذیر است .[۱]

ثالثا : آفرینش شر و تقدیرشدنِ آن ، استقلالی نیست ؛ بلكه به تَبَع خیر است . بنا بر این ، منافاتی با عدالت و حكمت ندارد.

این ، پاسخ اجمالی قرآن و احادیث اسلامی و به تعبیری پاسخ خود خداوند متعال به «شبهه شرور» و منافات نداشتنِ آن با عدالت و حكمت اوست.


[۱] ر . ك : ص ۲۷۱ (بخش سوم / فصل سوم : عوامل شُرور) و ص۳۰۳ (فصل چهارم : موانع شُرور) .



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت