۱۱۹۷۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ في صِفةِ المَلائكَةِ ـ: و لَم يَتَوَلَّهُمُ الإعجابُ فيَستَكثِروا ما سَلَفَ مِنهُم، و لا تَرَكَت لَهُمُ استِكانَةُ الإجلالِ نَصيبا في تَعظيمِ حَسَناتِهِم . ^۱

۱۱۹۷۵.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :ثَلاثٌ قاصِماتُ الظَّهرِ : رَجُلٌ استَكثَرَ عَمَلَهُ، و نَسِيَ ذُنوبَهُ، و اُعجِبَ بِرَأيِهِ . ^۲

۱۱۹۷۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :قالَ إبليسُ ـ لَعنةُ اللّهِ عَلَيهِ ـ لِجُنودِهِ : إذا استَمكَنتُ مِنِ ابنِ آدَمَ في ثَلاثٍ لَم اُبالِ ما عَمِلَ؛ فإنَّهُ غَيرُ مَقبولٍ مِنهُ : إذا استَكثَرَ عَمَلَهُ، و نَسِيَ ذَنبَهُ، و دَخَلَهُ العُجبُ . ^۳

2483

النَّهيُ عَن تَركِ الخَيرِ لاِستِصغارِهِ

۱۱۹۷۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ اللّهَ أخفى أربَعةً في أربَعةٍ : أخفى رِضاهُ في طاعَتِهِ، فلا تَستَصغِرَنَّ شَيئا من طاعَتِهِ، فرُبَّما وافَقَ رِضاهُ و أنتَ لا تَعلَمُ . و أخفى سَخَطَهُ في مَعصِيَتِهِ، فلا تَستَصغِرَنَّ شَيئا مِن مَعصِيَتِهِ، فرُبَّما وافَقَ سَخَطُهُ مَعصِيَتَهُ و أنتَ لا تعلَمُ . و أخفى إجابَتَهُ في دَعوَتِهِ ، فلا تَستَصغِرَنَّ شَيئا مِن دُعائهِ، فرُبَّما وافَقَ إجابَتَهُ و أنتَ لا تَعلَمُ . و أخفى وَلِيَّهُ في عِبادِهِ، فلا تَستَصغِرَنَّ عَبدا مِن عَبيدِ اللّهِ، فرُبَّما يَكونُ وَلِيَّهُ و أنتَ لا تَعلَمُ . ^۴

۱۱۹۷۴.امام على عليه السلامـ در وصف فرشتگان ـفرمود : و خودپسندى بر آنان حاكم نگشته است، تا در نتيجه عبادتهاى خود را بسيار شمارند و خضوع در برابر جلال و عظمت خدا، جايى براى اين كه حسنات خود را بزرگ ببينند، نگذاشته است.

۱۱۹۷۵.امام باقر عليه السلام :سه چيز كمر شكن است: مردى كه كار خود را زياد شمارد و گناهانش را از ياد برد و شيفته رأى خود باشد.

۱۱۹۷۶.امام صادق عليه السلام :ابليس ـ كه لعنت خدا بر او باد ـ به لشكريانش گفت: اگر در سه كار بر فرزند آدم چيره آيم ، ديگر باكى ندارم كه چه كارى مى كند؛ زيرا آن كار از او پذيرفته نمى شود: هرگاه عملش را زياد شمارد و گناهش را از ياد برد و خودپسند شود.

2483

نهى از فرو گذاشتن كار خوب، به خاطر كوچك شمردن آن

۱۱۹۷۷.امام على عليه السلام :خداوند چهار چيز را در چهار چيز نهفته است: خشنودى خود را در طاعتش نهفته است، پس هيچ چيز از طاعت او را خُرد مشمار؛ كه چه بسا رضايت خدا در همان طاعت نهفته باشد و تو بى خبرى. ناخشنودى خويش را در نا فرمانيش نهفته است، پس هيچ چيزى از معصيت او را خرد مشمار؛ كه چه بسا ناخشنودى او در همان معصيت باشد و تو بى خبرى. اجابت خويش را در دعا به درگاهش نهفته است، پس هيچ دعايى به درگاه او را خرد مشمار؛ كه چه بسا آن دعا با اجابت همراه باشد و تو بى خبرى. و دوست و ولىّ خود را در ميان بندگانش نهفته است، پس هيچ يك از بندگان خدا را كوچك مشمار؛ كه چه بسا همان بنده [كه خوارش شمرده اى] دوست خدا باشد و تو بى خبرى.

2481

الحَثُّ عَلَى استِقلالِ الخَيرِ مِنَ النَّفسِ

۱۱۹۶۸.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ في صِفَةِ العاقِلِ ـ: يَستَكثِرُ قَليلَ الخَيرِ مِن غَيرِهِ، و يَستَقِلُّ كَثيرَ الخَيرِ مِن نَفسِهِ . ^۱

۱۱۹۶۹.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَستَكثِروا الخَيرَ و إن كَثُرَ في أعيُنِكُم . ^۲

۱۱۹۷۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ للّهِِ عِبادا ......... لا يَستَكثِرونَ لَهُ الكَثيرَ، و لا يَرضَونَ لَهم مِن أنفُسِهِم بِالقَليلِ، يَرَونَ في أنفُسِهِم أ نَّهُم أشرارٌ، و إنَّهُم لَأكياسٌ و أبرارٌ . ^۳

۱۱۹۷۱.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :اِستَقلِلْ مِن نَفسِكَ كَثيرَ الطّاعَةِ للّهِِ؛ إزراءً عَلَى النَّفسِ و تَعَرُّضا لِلعَفوِ . ^۴

۱۱۹۷۲.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :لا تَستَكثِروا كَثيرَ الخَيرِ . ^۵

(انظر) العمل : باب 2908.

2482

النَّهيُ عَنِ استِكثارِ الخَيرِ مِنَ النَّفسِ

۱۱۹۷۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :بَينَما موسى عليه السلام جالِسا إذ أقبَلَ إبليسُ و عَلَيهِ بُرنُسٌ ذو ألوانٍ ......... فقالَ لَهُ موسى : فما هذا البُرنُسُ ؟ قالَ: بِهِ أختَطِفُ قُلوبَ بَني آدمَ، فقالَ موسى : فأخبِرْني بِالذَّنبِ الَّذي إذا أذنَبَهُ ابنُ آدمَ استَحوَذتَ عَلَيهِ؟ قالَ : إذا أعجَبَتهُ نَفسُه، و استَكثَرَ عَمَلَه، و صَغُرَ في عَينِهِ ذَنبُه . ^۶

2481

تشويق به كم شمردن كارهاى خوب نفْس

۱۱۹۶۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در توصيف خردمند ـفرمود : خوبى اندك ديگران را زياد مى بيند و خوبى هاى بسيار خود را اندك مى شمارد.

۱۱۹۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خوبى را زياد مشماريد، هرچند در نظر شما زياد آيد.

۱۱۹۷۰.امام على عليه السلام :همانا خدا را بندگانى است كه ......... زياد را براى او زياد نمى شمارند و از خويشتن به عبادتِ كم ، رضايت نمى دهند، خود را مردمانى بد مى بينند، در حالى كه افرادى زيرك و نيكو كارند.

۱۱۹۷۱.امام باقر عليه السلام :هر چند نفْست بسيار طاعت خدا كند، باز آن را كم شمار تا بدين وسيله نفْس را زبون سازى و خود را در معرض عفو [خدا] قرار دهى.

۱۱۹۷۲.امام كاظم عليه السلام :خوبى بسيار را، بسيار مشماريد.

2482

نهى از زياد شمردن كار خوب نفْس

۱۱۹۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :موسى عليه السلام نشسته بود كه ابليس با برنس ^۷ رنگارنگى وارد شد ......... موسى به او فرمود: اين برنس چيست؟ گفت: به وسيله آن، دلهاى فرزندان آدم را مى ربايم. موسى فرمود: اينك مرا از آن گناهى خبر ده كه هرگاه فرزند آدم انجامش دهد، تو بر او مسلّط مى شوى؟ ابليس گفت: هرگاه خودپسند شود و عملش را بسيار شمارد و گناهش در چشم او كوچك آيد.