۱۳۵۷۰.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن رَفَضَ الباطِلَ . ^۱

۱۳۵۷۱.عنه عليه السلام :مَن أمسَكَ عَنِ الفُضولِ عَدَّلَت رَأيَهُ العُقولُ . ^۲

۱۳۵۷۲.عنه عليه السلام :مَن كَثُرَ لَهوُهُ قَلَّ عَقلُهُ . ^۳

۱۳۵۷۳.عنه عليه السلام :ضَياعُ العُقولِ في طَلَبِ الفُضولِ . ^۴

۱۳۵۷۴.عنه عليه السلام :لَم يَعقِلْ مَن وَلِهَ بِاللَّعِبِ ، وَ استُهتِرَ بِاللَّهوِ وَ الطَّرَبِ . ^۵

۱۳۵۷۵.عنه عليه السلام :لا يَثوبُ العَقلُ مَعَ اللَّعِبِ . ^۶

۱۳۵۷۶.عنه عليه السلام :أفضَلُ العَقلِ مُجانَبَةُ اللَّهوِ . ^۷

۱۳۵۷۷.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :إنَّ العُقَلاءَ تَرَكوا فُضولَ الدّنيا فكَيفَ الذُّنوبُ ، و تَركُ الدّنيا مِنَ الفَضلِ و تَركُ الذُّنوبِ مِنَ الفَرضِ . ^۸

(انظر) عنوان 474 «اللغو» ، 477 «اللهو». الإمامة الخاصّة : باب 218 حديث 1224.

2756

العَقلُ وَ العَمَلُ لِلآخِرَةِ

۱۳۵۷۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن عَمَّرَ دارَ إقامَتِهِ فهُوَ العاقِلُ . ^۹

۱۳۵۷۰.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه باطل را دور افكند.

۱۳۵۷۱.امام على عليه السلام :هر كه از زياديها خوددارى كند، انديشه اش با خردها برابرى نمايد.

۱۳۵۷۲.امام على عليه السلام :هر كه هوسرانيش زياد باشد، خردش اندك است.

۱۳۵۷۳.امام على عليه السلام :تباه شدن خردها، در جستن زياديهاست.

۱۳۵۷۴.امام على عليه السلام :خردمند نيست كسى كه شيفته بازى و دلباخته هوسرانى و خوشگذرانى باشد .

۱۳۵۷۵.امام على عليه السلام :خرد و هوسرانى، با هم جمع نمى شوند.

۱۳۵۷۶.امام على عليه السلام :برترين خرد، دورى كردن از لهو و لعب است.

۱۳۵۷۷.امام كاظم عليه السلام :خردمندان زياديهاى دنيا را فرو گذاشتند چه رسد به گناهان؛ در حالى كه فرو گذاشتن دنيا فضيلت است و فرو گذاشتن گناهان، واجب!

2756

خرد و كار براى آخرت

۱۳۵۷۸.امام على عليه السلام :هر كه خانه ماندگارى خود را آباد كند، او خردمند است.

۱۳۵۶۴.عنه عليه السلام :إنَّ العاقِلَ الّذي لا يَشغَلُ الحَلالُ شُكرَهُ ، و لا يَغلِبُ الحَرامُ صَبرَهُ . ^۱

۱۳۵۶۵.عنه عليه السلام :إنَّ لِكُلِّ شَيءٍ دَليلاً ، و دَليلُ العَقلِ التَّفكُّرُ ، و دَليلُ التَّفكُّرِ الصَّمتُ ، و لِكُلِّ شَيءٍ مَطِيَّةٌ و مَطِيَّةُ العَقلِ التَّواضُعُ . ^۲

2754

العَقلُ وَ الحِكمَةُ

۱۳۵۶۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العاقِلُ مَن وَضَعَ الأشياءَ مَواضِعَها ، و الجاهِلُ ضِدُّ ذلكَ . ^۳

۱۳۵۶۷.نهج البلاغة :قيل له [ الإمامُ عليٌّ عليه السلام ]صِف لنا العاقل : هُوَ الّذي يَضَعُ الشَّيءَ مَواضِعَهُ . فقيلَ : فَصِفْ لَنا الجاهِلَ ، فقالَ : قَد فَعَلتُ . ^۴

(انظر) العدل : باب 2504 حديث 12111 .

2755

العَقلُ و تَركُ الفُضولِ

۱۳۵۶۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العاقِلُ مَن لا يُضَيِّعُ لَهُ نَفَسا فيما لا يَنفَعُهُ . ^۵

۱۳۵۶۹.عنه عليه السلام :إذا قَلَّتِ العُقولُ كَثُرَ الفُضولُ . ^۶

۱۳۵۶۴.امام كاظم عليه السلام :خردمند كسى است، كه حلال مانع شكرگزارى او نمى شود و حرام بر شكيبايى او چيره نمى آيد.

۱۳۵۶۵.امام كاظم عليه السلام :براى هر چيزى راهنمايى است و راهنماى خرد، انديشيدن است و راهنماى انديشيدن خاموشى؛ و براى هر چيزى مَركَب راهوارى است و مركبِ راهوارِ خرد، فروتنى است.

2754

خرد و حكمت

۱۳۵۶۶.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه هر چيزى را در جاى خودش بگذارد و نادان ضدّ اين است.

۱۳۵۶۷.نهج البلاغه :به امام على عليه السلام عرض شد : خردمند را براى ما توصيف كن . حضرت فرمود : خردمند كسى است كه هر چيزى را در جاى خود به كار برد. عرض شد: نادان را براى ما توصيف فرما. فرمود: توصيف كردم.

2755

خرد و فرو گذاشتن زياده خواهى

۱۳۵۶۸.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه دمى از خود را در چيزهاى بى فايده هدر نمى دهد.

۱۳۵۶۹.امام على عليه السلام :هر گاه خردها كاستى پذيرد، زياديها فزونى گيرد.