2107

حِكمَةُ المَشوَرَةِ

۱۰۰۲۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنّما حُضَّ على المُشاوَرَةِ لأنّ رَأيَ المُشيرِ صِرْفٌ ، و رَأيَ المُستَشِيرِ مَشُوبٌ بالهَوى. ^۱

2108

الاِستِخارَةُ قَبلَ الاِستِشارَةِ

۱۰۰۲۵.مكارم الأخلاق :قالَ الصّادقُ عليه السلام : إذا أرَدتَ أمرا فلا تُشاوِرْ فيهِ أحَدا حتّى تُشاوِرَ رَبَّكَ. قالَ [الرّاوي] : قلتُ لَهُ : و كيفَ اُشاوِرُ رَبّي؟ قالَ : تقولُ: «أستَخِيرُ اللّهَ» مائةَ مرّةٍ ، ثُمّ تُشاوِرُ الناسَ ؛ فإنّ اللّهَ يُجرِي لكَ الخِيَرَةَ على لِسانِ مَن أحَبَّ . ^۲

(انظر) عنوان 159 «الاستخارة» .

2109

مَن لا يَنبَغي مُشاوَرَتُهُم

۱۰۰۲۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ للامام عليّ عليه السلام ـ: يا عليُّ ، لا تُشاوِرْ جَبانا فإنّهُ يُضَيِّقُ علَيكَ المَخرَجَ ، و لا تُشاوِرِ البَخيلَ فإنّهُ يَقْصُرُ بكَ عن غايَتِكَ ، و لا تُشاوِرْ حَريصا فإنّهُ يُزَيِّنُ لكَ شَرَها . ^۳

2107

حكمت مشورت

۱۰۰۲۴.امام على عليه السلام :به مشورت كردن تشويق شده است ؛ چون نظرِ طرفِ مشورت، خالص [از انگيزه هاى شخصى ]است و نظر مشورت كننده، آميخته به هوس (خواهشها و انگيزه هاى فردى) مى باشد .

2108

طلب خير پيش از مشورت

۱۰۰۲۵.مكارم الأخلاق :امام صادق عليه السلام فرمود : هرگاه اراده كارى كردى، پيش از مشورت با پروردگارت، با هيچ كس مشورت مكن . راوى مى گويد : عرض كردم : چگونه با پروردگارم مشورت كنم؟ فرمود : صد مرتبه مى گويى : از خدا خير (راه درست) را مى طلبم ، سپس با مردم مشورت مى كنى . در اين صورت خداوند خير و صلاح تو را بر زبان هركه دوست داشته باشد، جارى مى سازد.

2109

كسانى كه شايسته مشورت نيستند

۱۰۰۲۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به امام على عليه السلام ـ: اى على! با ترسو مشورت مكن ؛ زيرا او راه حل مشكل را بر تو تنگ مى كند و با بخيل مشورت مكن ؛ زيرا او تو را از هدفت باز مى دارد و با آدم حريص مشورت مكن ؛ زيرا او آزمندى را در نظرت نيكو جلوه مى دهد .

۱۰۰۱۷.عنه عليه السلام :لا يَستَغنِي العاقِلُ عَنِ المُشاوَرَةِ . ^۱

۱۰۰۱۸.عنه عليه السلام :حقٌّ عَلَى العاقِلِ أن يُضِيفَ إلى رَأيِهِ رَأيَ العُقَلاءِ ، و يَضُمَّ إلى عِلمِهِ عُلومَ الحُكَماءِ . ^۲

۱۰۰۱۹.الإمامُ الحسنُ عليه السلام :ما تَشاوَرَ قَومٌ إلاّ هُدُوا إلى رُشدِهِم . ^۳

۱۰۰۲۰.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :في التوراةِ أربَعةُ أسطُرٍ : مَن لا يَستَشِيرُ يَندَمُ ......... . ^۴

۱۰۰۲۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :لَن يَهلِكَ امرُؤٌ عن مَشورَةٍ . ^۵

۱۰۰۲۲.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :مَنِ استَشارَ لَم يَعدَمْ عِندَ الصَّوابِ مادِحا ، و عندَ الخَطَأِ عاذِرا . ^۶

۱۰۰۲۳.مكارم الأخلاق عن الحَسنِ بنِ الجَهمِ :كُنّا عند الرِّضا عليه السلام فَذَكرْنا أباهُ ، فقالَ : كانَ عَقلُهُ لا تُوازى بِهِ العُقولُ، و ربّما شاوَرَ الأسوَدَ مِن سُودانِهِ ، فقِيلَ لَهُ : تُشاوِرُ مِثلَ هذا ؟!
فقالَ : إنّ اللّهَ تباركَ و تعالى ربّما فَتَحَ على لِسانِهِ . ^۷

(انظر) الشركة : باب 1979 .

۱۰۰۱۷.امام على عليه السلام :خردمند ، از مشورت كردن بى نياز نيست .

۱۰۰۱۸.امام على عليه السلام :بر خردمند لازم است كه رأى خردمندان را به رأى و نظر خود بيفزايد و دانش حكيمان را به دانش خود اضافه كند .

۱۰۰۱۹.امام حسن عليه السلام :هيچ مردمى با هم مشورت نكردند، مگر آن كه راه درست (حلّ مشكلات) خود را پيدا كردند .

۱۰۰۲۰.امام باقر عليه السلام :در تورات چهار جمله آمده است : [از جمله:] كسى كه مشورت نكند ، پشيمان شود ......... .

۱۰۰۲۱.امام صادق عليه السلام :آدمى هيچ گاه از مشورت كردن هلاك نمى شود .

۱۰۰۲۲.امام كاظم عليه السلام :كسى كه مشورت كند، اگر كارش را درست انجام دهد ، مردم او را بستايند و اگر اشتباه كند ، معذورش دارند .

۱۰۰۲۳.مكارم الأخلاقـ به نقل از حسن بن جهم ـدر حضور امام رضا عليه السلام بوديم كه از پدر بزرگوارش سخن به ميان آمد. حضرت فرمود : هيچ خردى با خرد آن حضرت برابرى نمى كرد ، ولى با اين حال، گاه با يكى از غلامان سياه خود مشورت مى كرد . به ايشان عرض شد : با چنين كسى مشورت مى كنى؟ فرمود : چه بسا كه خداوند تبارك و تعالى [نظر درست را ]از زبان او جارى كند .