129
آه سرد

دامنه اين محروميت ، حتّى به رزق و روزى نيز مى رسد و فرد را از روزى نيز محروم مى سازد. چنانچه امام على عليه السلام فرموده اند :
الحَياءُ يَمنَعُ الرِّزقَ .۱كم رويى ، مانع روزى است.
احساس خجالت، ظرفيت هاى انسان را كم مى كند، اعتماد به نفس را از بين مى برد و خوشى ها را خراب مى كند. شخص كم رو ، خود يا بخشى از خودِ واقعيش را پنهان مى كند و يك خودِ تصنّعى مى سازد ؛ چون مى خواهد ديگران را از خود راضى نگه دارد. در هنگام خجالت، عزّت نفس و خوشى شما به تأييد ديگرانْ وابسته است ؛ يعنى مى ترسيد از اين كه مردم ، شما را نپذيرند و تأييد نكنند، لذا دست به كارى نمى زنيد ۲ و همين ، عاملى براى حسرت آينده شما شمرده مى شود.
دليل عمده احساس خجالت، داشتن عزّت نفس پايين است. اين احساس، بيشتر نتيجه برداشت ما از موقعيت هايى كه پيش مى آيد ، ايجاد مى شود. بعضى موقعيت ها در ما اين باور را ايجاد مى كنند كه ما در حد و اندازه انتظار ديگران نيستيم. احساس خجالت به دليل ارتباطش با انزواى اجتماعى، احساسى عذاب آور و ترسناك است. فرد ، وقتى احساس خجالت مى كند، نه تنها تمايل دارد كه خود را از ديد ديگران پنهان كند، بلكه ديگران هم وقتى مى بينند كه فردى با معيارهاى آنان جور نيست، او را طرد مى كنند و ناديده مى انگارند.
در بسيارى از جوامع، افرادى كه در رأس قدرت هستند ، براى مطيع نگه داشتن مردم، اين نوع خجالت را تقويت مى كنند. آنها ايجاد اين احساس را

1.غرر الحكم ، ح ۲۷۴ .

2.حال برتر، ص ۱۲۸ .


آه سرد
128

در جمع ، فراموش مى كند. فرد مزبور ، مورد هجوم يك نوع احساسى است كه آن را «ترس از حضور در جمع» مى نامند.
خجالت ، مانع از تجلّى افكار عالى است و از پيشرفت افراد ، جلوگيرى مى كند. فرد خجالتى ، هميشه با ترس زندگى مى كند و هرگز شهامت گفتن واقعيت را ندارد. فرد خجالتى ، از ناراحتى تنفّسى رنج مى برد و در نتيجه ، كلمات وى به طور ضعيف و بيمارگونه به گوش مى رسد. انقباض و انبساط رگ هاى بدن، باعث سرخى يا رنگ پريدگى مى شود. خجالتى بودن، عدم توانايى در تطبيق فرد با محيط بيان مى شود. او آسيب پذير است و مانند يك قلعه ، از هزاران راه ، نفوذ دارد و هر كس به آسانى مى تواند صدها تير به سوى او پرتاب كند. بسيارى از افراد كم رو ، با ديگران ، ارتباط دوستى برقرار نمى كنند . برخى از آنها حتّى تا پايان عمر نيز ازدواج نمى كنند. افراد كم رو ، هميشه دچارترديد و دودلى هستند و از اجتماع ، دورى مى كنند ، در نتيجه ، به ناراحتى هايى چون افسردگى ، دچار خواهند شد. ۱
موضوع كم رويى، فعل نيك است و پيامد آن، محروميت است. وقتى كسى از انجام دادن كار نيك ، خوددارى مى كند، محروميت را براى خود به ارمغان آورده است. به همين جهت، امام على عليه السلام كم رويى را قرين با محروميت دانسته ، آن را مايه حرمان معرفى كرده است:
مَن استَحيا حَرُمَ .۲هر كه كم رو باشد، محروم خواهد ماند.۳

1.براى اطلاعات بيشتر ، ر.ك: روان شناسى خجالت، پى داكو ؛ كم رويى چيست؟ چه بايد كرد؟ فليپ جى زيمباردو .

2.غرر الحكم ، ح ۷۶۷۸ .

3.پژوهشى در فرهنگ حيا، ص ۳۲۷ .

  • نام منبع :
    آه سرد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 43284
صفحه از 180
پرینت  ارسال به