23
شعله هاي سرد (بررسی حسادت در قرآن و حدیث)

چنان كه در اين احاديث مشاهده مى شود، از الفاظى همچون « كَمَد » و « مُضنى » استفاده شده است. كَمَد، به معناى اندوه و غمى است كه همراه با فرسايش باشد، و مضنى، به معناى ناتوان كننده است.
گرچه غمگينى، معادل افسردگى نيست، امّا بى ترديد، افسردگى شامل حالت غم آلودگى اى است كه بر زندگى روزمره، فعاليت، ارزشيابى خويشتن، قضاوت و كنش هاى ابتدايى (مانند: خواب و اشتها) اثر مى گذارد.
غمگينى، هنگامى بيمارى محسوب مى شود كه از لحاظ شدّت و طول مدّت، با در نظر گرفتن اهميّت رويداد، جنبه افراطى پيدا كند. بنا بر اين، غمگينى افراطى، در چارچوب افسردگى قرار مى گيرد و پيدايش عوامل، آمادگى و آسيب پذيرى فردى را موجب مى شود.
با توجّه به احاديثى كه در باب غمگينى حسود و شدّت آن به ما رسيده ۱ ـ تا جايى كه امام على عليه السلام مى فرمايد: « اَلْحَسَدُ يُذيبُ الْجَسَدَ؛ ۲ حسد، بدن را ذوب مى كند » ـ جاى ترديد باقى نمى ماند كه غم و اندوه حسود، حالتى افراط گونه و مرضى دارد. بنا بر اين مى توان گفت كه حسود، فردى افسرده است.
مؤلّفه هاى بدنى افسردگى، عبارت اند از: سردرد، خستگى پذيرى، بى اشتهايى، بى خوابى، يبوست، كاهش فشار خون و...؛ و مؤلّفه هاى روانى، عبارت اند از: احساس به پايان رسيدن نيرو، كهترى، ناتوانى، غمگينى و... .

1.رسول خدا مى فرمايد : « أَقَلُّ النّاسِ لَذَّةً الْحَسُودُ ؛ كم لذّت ترينِ مردم ، حسود است » (معانى الأخبار، ص ۱۹۵، ح ۱؛ كتاب من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۲۸۲، ح ۱۶) . امام على عليه السلام مى فرمايد : « لا يُوجَدُ الْحَسُودُ مَسرُورَاً ؛ حسود [ هيچ گاه ] خرسند يافت نمى شود » (غرر الحكم، ح ۱۰۵۶۲) و « اَلْحَسُودُ مَغْمُومٌ ؛ حسود ، غمگين است » (همان ، ح ۹۷) و « ما أَقَلَّ النّاسُ راحَةً الْحَسُودُ ؛ كم آسايش ترينِ مردم، حسود است» (همان ، ح ۹۴۷۹) و« لا راحَةَ لِحَسُودٍ ؛ براى حسود ، آسايشى نيست » (همان ، ح۱۰۴۳۵) . امام صادق عليه السلام مى فرمايد : « لا لِحَسُودٍ لَذَّةٌ ؛ براى حسود ، لذّتى نيست » (الخصال، ج۱، ص۲۷۱، ح۱۰) و«أَقَلُّ النّاسِ راحَةً الْحَسُودُ ؛ كم آسايش ترينِ مردم ، حسود است» (روضة الواعظين ، ص۴۲۴).

2.غرر الحكم، ح ۹۸۱.


شعله هاي سرد (بررسی حسادت در قرآن و حدیث)
22

شامل: اضطراب، افسردگى، اختلال هاى شخصيتى و رفتارهاى تبهكارانه (مثل: آتش زنى، تخريب، حمله و حتّى قتل) مى شود و احساسات منفى (از قبيل: احساس بدخواهى، احساس كهترى، احساس گناه و احساس رنجش) را به همراه دارد. ۱ در احاديث اسلامى، پيامدهاى حسادت به شرح زير، بيان شده اند :

1. اندوه سخت همراه با فرسايش

امام على عليه السلام مى فرمايد:
طَهِّرُوا قُلُوبَكُمْ مِنَ الْحَسَدِ ؛ فَإِنَّهُ مُكْمِدٌ مُضْنى.۲
قلب هايتان را از حسد پاك كنيد؛ زيرا حسد، شما را به غم جانكاه و ناتوانى مبتلا مى سازد.
همچنين در حديثى ديگر مى فرمايد:
سَبَبُ الكَمَدِ الْحَسَدُ.۳علّت غم جانكاه، حسد است.
نيز مى فرمايد:
اَلْحَسَدُ يُنْشِى ءُ الْكَمَدَ.۴حسد، به وجود آورنده غم جانكاه است.
و نيز مى فرمايد:
و مَنْ كَثُرَ حَسَدُهُ، طالَ كَمَدُهُ.۵كسى كه حسدش زياد شد، غم جانكاهش نيز طولانى مى شود.

1.رجال النجاشي ، ص ۴۷ ، الرقم ۹۷ ؛ رجال الطوسي ، ص ۱۳۱ ، الرقم ۱۹ ، وص ۱۸۰ ، الرقم ۱۱ ، وص ۱۸۱ ، الرقم ۳۹ .

2.غرر الحكم، ح ۶۰۱۶ .

3.همان ، ح ۵۵۲۱ .

4.همان، ح ۱۰۳۸ .

5.همان ، ح ۸۴۲۷ .

  • نام منبع :
    شعله هاي سرد (بررسی حسادت در قرآن و حدیث)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 45931
صفحه از 168
پرینت  ارسال به