35
روح و ريحان ج3

نداء الهى معنىً

مقالات حسنه در اسرار روزه گرفتن است

بدان كه [اصل] اسلام نماز است و فرع آن زكات و ذروه آن صيام و سنام آن جهاد است .
و فى الحديث : « زكاة الابدان الصيام »۱ ؛ از آنكه صفاء قلب و طهارت جوارح وعمارت ظاهر و باطن و كمال خشوع و خضوع و معنى « التجاء إلى اللّه » و نهايت رقت و بكاء و تخفيف حساب و تضعيف حسنات و اماته ماده شهوات وذلّت نفس و انقطاع كلى از ما سوى الحق از صوم است ، چنانكه حضرت صادق عليه السلام فرمودندكه : جناب نبوى صلى الله عليه و آله وسلمفرمود : « روزه سپرى است از آفات دنيا و حجابى است از عذاب آخرت ، پس روزه گرفتن نفس را از شهوات نگاه دارد و از خطرات شيطان و خطوات وى حفظ كند » ۲ .

در معنى « الصوم لى وأنا اجزى به » است

پس بترس و خود را مانند مريضى قرار بده كه ميل به هيچ قسمى از طعام نداشته باشد و در هر لحظه منتظر شفاء دردهاى گناهان خود باش و باطن خودت را از هر كدورت و غفلت كه مانع از اخلاص باشد پاك و پاكيزه نما كه فرمودند حضرت رسالت صلى الله عليه و آله كه : خداوند متعال فرموده است : « الصوم لى وأنا اجزى به »۳ .
و حضرت نبوى صلى الله عليه و آله وسلمفرمودند : « الصوم يسوّد وجه الشيطان »۴ ، يعنى : « روزه گرفتن باعث خيبت و خسران شيطان است » .

1.كافى ۴/۶۲ ح ۲ از حضرت نبوى صلى الله عليه و آله : « . . ولكل شى ء زكاة وزكاة الابدان الصيام » .

2.مستدرك الوسائل ۷/۳۶۹ ح ۸۴۴۱ به نقل از مصباح الشريعة : ۱۳۳ ، بحار الانوار ۹۳/۲۵۴ ح ۲۸ .

3.كافى ۴/۶۳ ح ۶ ، من لا يحضره الفقيه ۲/۷۵ ح ۱۷۷۳ ، مستدرك الوسائل ۷/۴۹۹ ح ۸۷۴۰ ، مكارم الاخلاق : ۱۳۸ ، بحار الانوار ۷۰/۱۲ ، معانى الاخبار : ۴۰۸ ح ۸۸ به نقل از انس ابن مالك از حضرت رسول اللّه صلى الله عليه و آله ، نيز بحار الانوار ۹۳/۲۵۱ ح ۱۵ . احاديثى قريب بدين مضمون از طريق عامه نيز نقل شده است ، بنگريد به : فيض القدير ۴/۳۲۸ .

4.كافى ۴/۶۲ ح ۲ ، من لا يحضره الفقيه ۲/۷۵ ح ۱۷۷۴ ، امالى شيخ صدوق : ۱۱۷ ح ۱۰۲ .


روح و ريحان ج3
34

الانسان » ، نداء تسميه مانند « يا داود » ، نداء تعقيب مانند « يا اهل الكتاب » .
وحرف نداء در اين آيه شريفه مدح است و « اىّ » كه بين نداء و منادى است لفظ مبهمى است كه به اسم جنس يا اسم اشاره واضح مى شود از ابهام ، و « هاء » كلمه تنبيه است كه براى معاضدت حرف نداء آمده است چون لازم الاضافه است عوض مضاف اليه مى باشد ، و اين نداء كه با تأكيد است براى اتيان امر مهمى است و خداوند اين امت را به پنج نداء خوانده سه عام و دو خاص .
اما سه عام « يا بنى آدم » ، و « يا ايها الناس » ، و « يا ايها الانسان » .
اما دو خاص : « يا ايها الذين آمنوا » ، و « يا عبادى » ، پس نداء به اين امت كرامت است و نداء استثنائى ، و اين سه كلمه خطاب بدل و روح و سرّ است ، و صوم بمعنى امساك است از مفطرات منهيّه .
و در « فتوحات » : صوم به معنى رفعت است . مى گويند : صام النهار أى ارتفع 1 .
و زحمت صوم براى رفع مِثْليّت از اوست ؛ از آنكه حضرت نبوى صلى الله عليه و آله وسلمفرمود : « فانه لا مثل له » .
و « كتب » به معنى وجوب است ، و چون تكليف است بنحو مجهول فرمود ، مانند « كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ » 2 و براى استمالت مكلّفين ايضاً فرمود : سابقين از امتها هم بدين تكليف مأمور بوده اند .

1.يقال : صام الماء إذا سكن ، وصام النهار إذا قام فى وقت الظهيرة . قال الشاعر : خيل صيامٌ وخيلٌ غير صائمةٍتحت العجاج وخيلٌ تعلك اللُجما كذا فى السرائر . ( حاشيه مؤلف رحمه الله ) . بنگريد به : سرائر ۱/۳۶۴ آغاز كتاب الصيام ، غريب الحديث ، ابن قتيبه ۱/۴۰ ، لسان العرب ۱۲/۳۵۱ .

2.بقره : ۱۷۸ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 173960
صفحه از 427
پرینت  ارسال به