انحراف از راستى و درستى ، به تدريج ، عادت او مى شود و ضميمه وجود او مى گردد ، به گونه اى كه ديگر به سختى مى تواند و بعضا هرگز نمى تواند به راه راست برود و در مسيرى كه عقل آن را صحيح مى داند قدم بردارد . اين جاست كه قلب و فكر انسان به بيمارى زيغ و انحراف مبتلا شده است . قرآن كريم در اين مورد مى فرمايد :
«فَلَمَّا زَاغُواْ أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ .^۱
پس وقتى آنان از راه حق منحرف شدند خدا دل هايشان را منحرف گرداند» .
يعنى انحرافِ عملى انسان از راه حق سبب مى شود كه قلب و عقل انسان به بيمارى زيغ و انحراف مبتلا گردد . به عبارت ديگر انحراف ظاهرى در عمق انديشه و جان انسان اثر مى كند و موجب انحراف باطنى مى شود .
انحراف دل و باطن انسان نتيجه طبيعى زنگار گرفتن آينه قلب است ، و زنگار گرفتن آينه قلب نتيجه طبيعى هوسرانى و انحراف عملى از راه حق است . و معناى انحراف باطنى و قلبى انسان به وسيله خداوند همين است كه انحراف عملى و ظاهرى ، براساس سنن الهى و نظام آفرينش به انحراف قلبى و روحى تبديل مى شود .

خطر بيمارى زيغ

بيمارى زيغ و انحراف فكرى و روحى ، يكى از بيمارى هاى خطرناك روانى و عقلى است كه اگر كسى به آن مبتلا شود ، به جاى راه تكامل ، چاه سيه روزى و انحطاط را انتخاب مى كند و به جاى راه سعادت ، بى راهه شقاوت را مى پيمايد و آن قدر در اين بى راهه مى رود تا در دوزخ سقوط كند .
اين بيمارىِ خطرناك تا وقتى انسان زنده است ، او را تهديد مى كند و خطر

قَبلَ أن يَقسُوَ قَلبُكَ و يَشتَغِلَ لُبّكَ. ¹ همانا دل جوان همانند زمين تهى است كه هر چه در آن انداخته شود مى پذيرد. بدين جهت پيش از آن كه دلت را قساوت بگيرد و انديشه ات مشغول گردد ، به تأديب تو مبادرت ورزيدم.

3 . انحراف قلب

يكى ديگر از نام هاى بيمارى روحى و عقلى انسان در قرآن «زيغ» است . اين بيمارى پنج بار در قرآن كريم ذكر شده است . ^۲

بيمارى زيغ چيست؟

راغب در تفسير كلمه زيغ در مفردات ألفاظ القرآن مى نويسد :
الزيغ : الميل عن الاستقامة.زيغ ، انحراف از راه راست و درست است.
زيغ نوعى بيمارى روانى و عقلى است كه نظام ادراكات عقلى انسان را دچار اختلال مى كند و كسى كه مبتلا به اين بيمارى است نمى تواند به نداى عقل پاسخ مثبت دهد . اين بيمارى موجب مى شود كه بيمار از راهى كه عقل آن را درست مى داند ، منحرف شود و به راهى نادرست رود .

چگونگى پيدايش بيمارى زيغ

بيمارى زيغ در نتيجه تكرار پاسخ هاى منفى به نداى عقل به وجود مى آيد . وقتى انسان از راهى كه عقل آن را درست مى داند ، منحرف شد و كارى را كه عقل آن را نادرست مى داند ، انجام داد و اين عملِ خلاف عقل را به دفعات تكرار كرد ،