303
مباني شناخت

عملى نسبت به احسان و نيكى ديگران .
بى ترديد ، كفر نعمت ، همانند كفر جهلى و كفر علمى ، از ديدگاه عقل ، مذموم و نكوهيده است . در قرآن كريم نيز در موارد متعدّدى كفر نعمت مورد نكوهش قرار گرفته است و امام صادق عليه السلام در تبيين وجوه كفر در قرآن ، سه نمونه آن را مطرح فرموده است ۱ كه در اين جا به ذكر يك نمونه اكتفا مى كنيم :
در سوره نمل از قول حضرت سليمان عليه السلام آمده است :
«... هَـذَا مِن فَضْلِ رَبِّى لِيَبْلُوَنِى ءَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَ مَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّى غَنِىٌّ كَرِيمٌ .۲
... اين از فضل و عنايت پروردگار من است تا مرا بيازمايد كه شكر مى كنم يا كفر مى ورزم . و كسى كه سپاس بگزارد براى خود سپاس گزارى مى كند و كسى كه ناسپاسى كند ، تحقيقا پروردگار من بى نياز و با كرامت است»
.

4 . كفر معصيت

كفر معصيت ، عبارت است از نافرمانىِ فرمانبر از فرمانده . شخص نافرمان ، با نافرمانى خود ، گويا فرمانِ فرمانروا را پنهان مى كند و ناديده مى گيرد ، و به همين دليل به او كافر گفته مى شود .
كفر معصيت در صورتى كه فرمانده ، شايستگىِ فرماندهى داشته باشد ، عقلاً مذموم و نكوهيده است .
امام صادق عليه السلام كفر مذكور در آيه هشتاد و پنجم سوره بقره را به كفر معصيت تفسير نموده است . ۳ اين آيه خطاب به بنى اسرائيل ، كه بعضى از فرمان هاى الهى را اجرا مى كردند و بعضى را ناديده مى گرفتند ، مى فرمايد :

1.. الكافى : ج ۲ ص ۳۸۹ ح ۱ .

2.. نمل : آيه ۴۰ .

3.. ر . ك : ميزان الحكمة : باب ۳۴۴۱ (وجوه الكفر فى كتاب اللّه ) .


مباني شناخت
302

آنان آيات الهى را از روى ستمگرى و برترى جويى ، انكار كردند ، در صورتى كه خود حقانيّت آنها را باور كرده بودند ...» .
فرعون و هوادارانش با اين كه حق براى آنان ثابت شده بود و با ادلّه اى كه حضرت موسى براى اثبات نبوّت خود آورده بود ، يقين به رسالت او داشتند ، با اين وصف ، انگيزه ستمگرى و برترى جويى ، مانع از ايمان آنان به توحيد و رسالت موسى شد ، و با علم به اين كه آنچه حضرت موسى عليه السلام مى گويد درست است ، او را تكذيب كردند و راه كفر علمى را در پيش گرفتند .
و درباره نمونه دوّم از كفر علمى در قرآن ، در سوره بقره ، در مورد كفر يهود مدينه آمده است :
«فَلَمَّا جَآءَهُم مَّا عَرَفُواْ كَفَرُواْ بِهِ . 1
پس، وقتى آنچه را شناخته بودند ، سوى ايشان آمد ، نسبت به آن كافر شدند»
.
يهود مدينه اوصاف پيامبر اسلام و علائم ظهور آن حضرت را در تورات ديده بودند و اصولاً آمدن آنان به مدينه ، سال ها قبل از بعثت پيامبر اسلام ، به همين دليل بود ، ولى پس از اين كه پيامبر اسلام ظهور كرد ، با اين كه علائمى را كه در تورات ديده بودند ، كاملاً منطبق بر آن حضرت بود و با اين كه به گفته قرآن ، پيامبر اسلام را شناخته بودند و سال ها در انتظار او به سر مى بردند و با علم به اين كه او فرستاده خداست ، به جهت منافع مادّى خود ، آن حضرت را تكذيب كردند و كفر علمى را برگزيدند .

3 . كفر نعمت

كفر نعمت ، عبارت است از پنهان كردن نيكى و نعمت و احسان كسى ، با گفتار يا كردار ؛ در برابرِ شكر نعمت كه عبارت است از اظهار و قدردانى لفظى يا

1.. بقره : آيه ۸۹ .

  • نام منبع :
    مباني شناخت
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    دوم
تعداد بازدید : 481315
صفحه از 484
پرینت  ارسال به