درآمد
بَدا ، يكى از آموزه هاى مهمّ اسلامى است و عقيده به آن ، نقش مؤثّرى در خداشناسى، پيامبرشناسى، امام شناسى و انسان شناسى دارد . از آن جا كه آيات قرآن كريم و احاديث نقل شده در كتاب هاى شيعه و اهل سنّت ، به روشنى بر بَدا دلالت دارند ، همه فِرَق و مذاهب اسلامى ، عملاً مفهوم بَدا را پذيرفته اند. البتّه برخى، از آن رو كه معناى بَدا را به درستى درك نكرده اند و پنداشته اند كه بَدا با علم ذاتى و اَزَلى خدا در تعارض است ، به انكار آن پرداخته اند .
اين ، در حالى است كه در عمل ، همه فِرَق مسلمان ، دست به دعا برمى دارند و نه تنها نيازهاى خويش ، بلكه تغيير سرنوشت خود را از خدا مى خواهند ، و اين ، چيزى جز اعتقاد عملى به مفهوم «بَدا» نيست ؛ چرا كه جز با اعتقاد به امكان تغيير وضعيّت موجود (يعنى همان «بَدا») ، نمى توان آن را از خدا ، درخواست كرد .
در اين پژوهش ، «بَدا» ، پس از بررسى مفهومى ، از ديدگاه قرآن و احاديث و عقل ، بررسى خواهد شد . سپس ، پاسخ ايرادهاى منكرانِ آن مى آيد و در پايان ، حكمت آن بيان مى شود .
بَدا ، در لغت
واژه «بَداء» از ريشه «بدو» ، به معناى «ظهور» است . ظهور ، خود در دو معناى :
