أطِعني فِيما أمَرتُكَ حَتّى أجعَلَكَ حَيّا لا تَموتُ ، يَابنَ آدَمَ! أنَا أقولُ لِلشَّيءِ : كُن ، فَيَكونُ ، أطِعني فيما أمَرتُكَ أجعَلكَ تَقولُ لِلشَّيءِ : كُن ، فَيَكُونُ . ^۱

۰.خداوند متعال در پاره اى كتاب هايش فرموده: اى آدمى زاد! من زنده ناميرا هستم در آنچه كه فرمانت مى دهم پيرويم كن تا ترا زنده جاودان سازم، اى آدميزاد! به هر چيزى بگويم «باش» بوجود مى آيد در آن چه كه دستورت مى دهم پيرويم كن تا ترا به گونه اى قرار دهم كه به هر چيزى بگويى «باش» بوجود آيد.

آنچه مى تواند انسان را به مقام خلافت خدا برساند ، محبّت اوست ؛ همان گونه كه يكى از اهل معرفت سخنى بدين مضمون دارد :
همان گونه كه آتش ، وقتى در آهن نفوذ كند ، آهن كار آتش را انجام مى دهد ؛ همچنين اگر محبّت خدا در دل نفوذ كند ، آفريده مى تواند ـ به اذن خدا ـ كار خدايى انجام دهد . ^۲
همان گونه كه در احاديث قرب نوافل ـ كه فريقين آن را نقل كرده اند ـ آمده است ، انسان بر اثر «نوافل» كه همان مبادى محبّت خداست ، گام به گام به او نزديك مى شود تا شايستگى پيدا مى كند و مورد محبّت آفريدگار خود قرار مى گيرد . در اين هنگام ، علاقه خدا نسبت به بنده با او ، كارى مى كند كه خدا چشم ، گوش ، زبان ، دست ، پا و قلب او مى گردد . ^۳ به عبارت ديگر ، انسان در خدا ذوب مى شود و

است ، محبّت او نيرويى است كه همواره انسان را از بركات بالاترين درجات توحيد، برخوردار مى سازد . به فرموده برخى از اهل معرفت:
اگر در توحيدْ مستغرق باشى،هرلحظه از عنايت هاى خاصّ حق تعالى بهره مند مى شوى كه در لحظه قبل ، برخوردار نبوده اى ، عنايت هاى حق ، هردمْ تازگى خواهد داشت . ^۱

ب ـ جانشينى خدا

فلسفه خلقت انسان ، جانشينى و خلافت خداست ، همان طور كه خداوند سبحان مى فرمايد : «وَ إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَـئكَةِ إِنِّى جَاعِلٌ فِى الْأَرْضِ خَلِيفَةً؛و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت: من در زمين جانشينى خواهم گذاشت»^۲ ، خليفه خدا بايد بتواند كار او را انجام دهد و در اين باره گفته شده :
العُبودِيَّةُ جَوهَرَةٌ كُنهُهَا الرُّبوبِيَّةُ. ^۳
بندگى حقيقتى است كه خمير مايه آن ربوبيت است.
و در حديث قدسى آمده است :

۰.عَبدي أطِعنِي حَتّى أجعَلَكَ مِثلي. ^۴

۰.بنده ام پيروى ام كن تا تو را چون خود سازم.

۰.و نيز روايت شده است :إنَّ اللّهَ تَعالى يَقولُ في بَعضِ كُتُبِهِ : يَا ابنَ آدَمَ! أنَا حَيٌّ لا أموتُ ،