فصل يكم : مناظره پيامبر و پيروان پنج دين‏

روزى پيروان دين‏هاى پنجگانه : يهود ، مسيحيّت ، دهريّه «مادّى‏گرايان» ، دوگانه پرستان و مشركان عرب ، با رسول خدا نشستى داشتند .
يهوديان گفتند : ما مى‏گوييم عُزَير ، پسر خداست . آمده‏ايم ببينيم تو چه مى‏گويى؟ اگر سخن ما را بگويى ، پس در دستيابى به حقيقت ، از تو پيشى گرفته ، برتريم و اگر با ما مخالفت كنى ، با تو مجادله مى‏كنيم .
مسيحيان گفتند : ما مى‏گوييم مسيح ، پسر خداست و با او يكى است . آمده‏ايم ببينيم تو چه مى‏گويى؟ اگر از رأى ما پيروى كنى ، در باور به اين حقيقت ، بر تو پيشى گرفته ، برتريم و اگر مخالفت كنى ، با تو مجادله خواهيم كرد .
طبيعت‏گرايان گفتند : ما مى‏گوييم اشيا بايد باشند و آنها همواره و دائم هستند . آمده‏ايم ببينيم تو چه مى‏گويى؟ اگر حرف ما را قبول داشته باشى ، ما در باور به اين حقيقت ، از تو پيشى گرفته ، برتريم و اگر مخالف باشى ، با تو مجادله مى‏كنيم .
دوگانه‏پرستان گفتند : ما مى‏گوييم نور وتاريكى، چرخانندگان [هستى ]اند . آمده‏ايم ببينيم تو چه مى‏گويى؟ اگر حرف ما را قبول داشته باشى ، در باور به اين حقيقت ، بر تو پيشى گرفته ، برتريم و اگر مخالفت كنى ، با تو مجادله مى‏كنيم .
مشركان عرب گفتند : ما مى‏گوييم بت‏هاى ما خدايان‏اند . آمده‏ايم ببينيم تو چه مى‏گويى؟ اگر حرف ما را قبول داشته باشى ، در باور به اين حقيقت ، بر تو پيشى گرفته ، برتريم و اگر مخالفت كنى ، با تو مجادله مى‏كنيم .
پيامبر صلى اللَّه عليه وآله فرمود : «من به خداوند بى شريك ، ايمان دارم و به بت ، طاغوت و به هر معبودى غير او كافرم» .
آن‏گاه خطاب به آنان گفت : «خداوند ، مرا براى همه به عنوان بشارت‏دهنده وانذار كننده وحجّت بر جهانيان، برانگيخته‏است ؛ وبسيار زود است‏كه نيرنگ كسانى را كه در دين‏او نيرنگ كنند، به حلقومشان برگرداند» .