91
در پرتوِ حديث

5 . حفص جوهرى ، از ديگر راويانى است كه بر امام هادى عليه السلام عرضه اى ضمنى داشته است. نكته جالب توجه اين عرضه ، گزارش فعل و نه گفته امامان پيشين است. او كه متوجه اختلاف نظر در زمان سجده شكر بوده است ، مى بيند كه امام هادى عليه السلام بلافاصله پس از سه ركعت نماز مغرب ، سجده نمى كند ، بلكه پس از پايان چهار ركعت نماز نافله مغرب ، سجده شكر مى كند. از اين رو ، مى گويد:
قلت له: كان آباؤك يسجدون بعد الثلاثة.
فقال [ أبو الحسن على بن محمّد عليه السلام ] : ما كان أحد من آبائى يسجد إلّا بعد السبعة؛۱
به ايشان عرض كردم: پدرانت پس از سه ركعت نماز مغرب ، سجده شكر مى گذارند. امام هادى عليه السلام فرمود: هيچ يك از پدرانم سجده شكر نمى گذارند ، مگر پس از هفت ركعت. (سه ركعت مغرب و چهار ركعت نافله آن)
روايت معارض با اين گزارش را ، شيخ طوسى پس از نقل اين عرضه آورده ۲ امّا چگونگى تفسير و جمع بين دو خبر را در استبصار بيان كرده است. ۳۶ . محمّد بن الريّان: كتبت إلى العسكرى عليه السلام : جُعلت فداك ، روىَ لنا أن ليس لرسول اللّه صلى الله عليه و آله من الدنيا إلّا الخمس. فجاء الجواب : إنّ الدنيا و ما عليها لرسول اللّه ؛۴محمّد بن ريّان۵مى گويد: به امام عسكرى نوشتم: فدايت گردم! براى ما روايت شده كه براى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نصيبى از دنيا به جز خمس نيست. جواب آمد: دنيا و هر چه در آن است ، براى پيامبر خداست.

عرضه مجموعه هاى روايى

1 . عرضه مجموعه هاى حديثى ، نيز بر امام هادى عليه السلام گزارش شده است. سهل بن يعقوب بن اسحاق ، مكنّى به ابو السرى و ملقب به أبو نؤاس كه شيخ طوسى او را از اصحاب امام

1.تهذيب الأحكام ، ج ۲ ، ص ۱۱۴ ، ح ۱۹۴.

2.همان ، ح ۱۹۵ .

3.الاستبصار ، ج ۱ ، ص ۳۴۷ .

4.الكافى ، ج ۱ ، ص ۴۰۹ ، ح ۶ .

5.محمّد بن الريان از اصحاب امام هادى است و روايتى از امام جواد نيز دارد. بنگريد : معجم رجال حديث ، ج ۱۶ ، ص ۸۳ ، ح ۱۰۷۵۰.


در پرتوِ حديث
90

۳ . من كتاب مسائل الرجال لمولانا أبى الحسن الهادى عليه السلام ، قال محمّد بن الحسن: قال محمّد بن هارون الجلّاب: قلت: روينا عن آبائك أنّه يأتى على الناس زمان لا يكون شى ء أعزّ من أخٍ أنيس أو كسب درهمٍ من حلال.
فقال لى: يا أبا محمّد ، إنّ العزيز موجود ، و لكنّك فى زمانٍ ليس شى ء أعسر من درهمٍ حلال و أخٍ فى اللّه عز و جل؛۱
در كتاب مسائل الرجال۲چنين آمده است كه محمّد بن هارون به امام هادى عليه السلام عرض مى كند: از پدرانت به ما رسيده است كه زمانى بر مردم مى گذرد كه هيچ چيز كمياب تر از برادر غمخوار يا درهم حلال نيست. حضرت هادى عليه السلام مى فرمايد: اى ابو محمّد! كمياب ، يافت مى شود ، ولى تو در دورانى زندگى مى كنى كه هيچ چيز ناياب تر از درهم حلال و برادرى به خاطر خداى عز و جلنيست. ۴ . يعقوب بن يزيد عن بعض أصحابنا ، قال: دخلت على أبى الحسن على بن محمّد العسكرى عليه السلام يوم الأربعاء و هو يحتجم ، فقلت له: إنّ أهل الحرمين يروون عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله أنّه قال: من احتجم يوم الأربعاء فأصابه بياض فلا يلومنّ إلّا نفسه.
فقال: كذبوا ، إنّما يصيب ذلك من حملته اُمّه فى طمثٍ؛۳
يعقوب يزيد از يكى از يارانش نقل مى كند: بر امام هادى عليه السلام در روز چهارشنبه وارد شدم ، در حالى كه حجامت مى كرد. به ايشان گفتم: اهل مكّه و مدينه از پيامبر خدا نقل مى كنند كه هر كس روز چهارشنبه حجامت كرد و بدو سپيدى (برص) رسيد ، هيچ كس جز خود را سرزنش نكند.
حضرت فرمود: دروغ گفتند ، اين فقط براى كسى است كه مادرش در حال حيض به او باردار شده است.

عرضه ديگرى كه از سوى شعيب عقرقوفى انجام گرفته است ۴ ، اين حديث را تأييد مى كند. با اين همه ، روايت عرضه شده ، هنوز در جوامع روايى موجود است. ۵

1.الكافى ، ج ۳ ، ص ۴۰۷ ، ح ۱۴ ؛ تهذيب ، ج ۱ ، ص ۲۸۱ ، ح ۱۱۳ .

2.مسئله هايى كه از امام هادى عليه السلام پرسيده شده و احمد بن اسحاق اشعرى آنها را جمع آورى كرده است ، بنگريد : الأمان لابن طاووس ، ص ۵۸ ؛ بحار الأنوار ، ج ۱۰۳ ، ص ۱۰ ، ح ۴۳ .

3.الخصال ، ص ۳۸۶ ؛ بحار الأنوار ، ج ۵۹ ، ص ۴۳ ، ح ۲.

4.بحار الأنوار ، ج ۵۹ ، ص ۴۶ ، ح ۱۷.

5.بحار الأنوار ، ج ۵۹ ، ص ۴۶ ، ح ۱۶.

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 299528
صفحه از 410
پرینت  ارسال به