پيامبر مى شود ، در اين جا نيز ملكشاه صحّت حديث را جويا مى شود و چون وزير آن را صادر شده مى خواند ، ملكشاه خشمگينانه ، عالم عباسى را دروغگو مى خواند و گفته بعدى او را در امام زمان خواندن ملكشاه ، تملّقى بيش نمى داند و چون عالم علوى ، حضرت مهدى منتظر(عج) را شجاعانه امام زمان خويش مى خواند ، ملكشاه ، پايان مناظره را اعلام مى كند و به شيعه تمايل مى يابد .
مؤلف كتاب ، همين امر را موجب مرگ پنهانى ملكشاه در 38 سالگى مى داند ، امّا گزارش تاريخى ديگرى در دست نداريم كه اين قضايا را تأييد كند. مؤلّف همچنين خواجه نظام الملك ، پدر همسرش را قربانى اين جريان مى داند و قصيده بلندى نيز در رثاء او مى سرايد و رساله خود را در گزارش اين مناظره به پايان مى برد .

محتواى مناظره دوم

اين مناظره نيز رنگ و روى كلامى و اعتقادى دارد. مناظره از امامت و ويژگى هاى امام صادق عليه السلام آغاز مى شود و با بحث از عصمت و طهارت امامان عليهم السلام ادامه مى يابد. ^۱ از حديث ثقلين و علم اهل بيت عليهم السلام نيز بحث مى شود و سپس به مسئله سبّ صحابه مى رسد و شيخ حسين بن عبدالصمد جبعى ، رواياتى را ارائه مى دهد كه لازمه آنها ، تفريق ميان صحابه پيامبر است . با ارائه احاديث مذكور در كتب اهل سنت ، بحث به درازا مى كشد. ^۲
مؤلف پس از اين مناظره ، روزى ديگر به خانه او مى رود و چون كتاب صحيح بخارى را نزد وى مى بيند ، به بحث از حديث جانشينى دوازده امام مى پردازد و او را به پيروى حق و ترك هوا و تقليد فرا مى خواند .

محتواى مناظره سوّم

اين مناظره كوتاه ، بيشتر در باره آيه هاى دلالت كننده بر ازدواج موقت و احتمال نسخ و عدم نسخ و نيز دلالت و مفاد آنها است. همچنين استدلال به ارث بردن و نبردن همسر موقت براى آن كه مدلول آيه و مصداق زوجه شود ، بررسى مى گردد ، و به سيره پيامبر و

سپس بحث به شوراى خلافت و انتخاب زيركانه عثمان از سوى عمر مى كشد ^۱
آنگاه پس از تبادل مباحثى اندك ، علوى موضع هجومى مى گيرد و چنين مى گويد : «از اشتباهات شما اين است كه امام على عليه السلام را رها كرديد و از سخن پيشينيان خود تبعيت نموديد.» و به ادله عقلى و عقلايى امامت مى پردازد و آن را به كرسى مى نشاند . ^۲ مجلس روز دوم با همين مباحث پايان مى گيرد.

مجلس روز سوم

روز سوم با طرح فضايل خليفه دوم و بحث از فتوحات او آغاز مى شود علوى چگونگى فتوحات را نادرست مى خواند و افزون بر آن ، آنها را فرع و شاخه فتوحات اوليه امام على عليه السلام در غزوه هاى صدر اسلام مى داند. ^۳ و نيز ايمان ابوطالب ^۴ و همچنين بحث از دوازده جانشين حضرت و مورد تطبيق آن. ^۵ آنگاه به مباحث كلامى باز مى گردند و سخن از شناخت امام زمان پيش مى آيد ، عالم عباسى حديث مستفيض « من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميته جاهليه ؛ هر كس امام زمانش را نشناسد و در همان حال بميرد ، به مرگ جاهلى مرده است »^۶ را نمى پذيرد و به دروغ ، منكر صدور آن از