295
در پرتوِ حديث

ابو سعيد مراغى .
ـ ابو على احمد بن إدريس أشعرى .
ـ احمد بن محمّد بن عيسى أشعرى .
ـ احمد بن على بن ابراهيم .
ـ حسين بن محمّد بن عامر .
ـ حسين بن محمّد أشعرى .
ـ سعد بن عبداللّه أشعرى با بيش از 36 تأليف ۱ .
ـ عبداللّه بن عامر أشعرى .
ـ ابراهيم بن هاشم .
ـ على بن ابراهيم بن هاشم .
ـ على بن احمد زرارى .
ـ على بن سليمان زرارى .
ـ على بن الحسن .
ـ محمّد بن جعفر بن بطّه ، فرد اخير ، بيشترين روايت را از احمد بن اسحاق نقل كرده و از اساتيد كلينى نيز هست .
ـ محمّد بن حسن بن فروخ صفّار ، مؤلّف بصائر الدرجات .
ـ محمّد بن يحيى كه از بزرگان قم و استاد كلينى است .

كتاب ها و احاديث

فهرست نگاران متقدم شيعه ، مانند نجاشى و شيخ طوسى ، چند كتاب را به احمد بن اسحاق نسبت داده اند كه برخى از آنها ، چنين نام دارد: علل الصلاة ، علل الصوم ، مسائل الرجال لأبى الحسن الثالث.
امّا با توجه به برخى قرينه ها ، مى توان دو كتاب علل الصلاة و علل الصوم را يك كتاب دانست و يك عنوان را تصحيف عنوان ديگر دانست ؛ زيرا هر يك از دو فهرست نگار

1.ر . ك : كمال الدين وتمام النعمه ، ج ۲ ، ص ۴۵۴ .


در پرتوِ حديث
294

ائمه متأخر عليهم السلام كه بيشتر دوران آن به محاصره و حبس و غيبت سپرى شد ، تعداد روايت هاى صادر شده از امامان معصوم شيعه ، در مقايسه با راويان امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام كه عصر آزادى ائمه و شكوفايى و رونق حديث است اندك بوده و بيشترينه كار اين بزرگان ، به تصحيح و پالايش احاديث و جداسازى سره از ناسره آنچه از پدران و اجداد بزرگوارشان به جاى مانده ، سپرى شده است. فعاليتى كه پيشتر ، آن را در مقاله عرضه حديث نمايانده و نمونه هايش را برشمرديم .
از سوى ديگر ، شخصيت اجتماعى احمد بن اسحاق و وكالت او ، وظايفى را بر عهده او مى نهاده است كه بر طبق عرف جامعه ، بخشى از اوقات او را از كارهاى علمى منصرف و به كارهاى اجتماعى معطوف مى داشته است كه به گوشه اى از آن ، در بخش مربوط به شخصيت اجتماعى وى اشاره شد.

شاگردان

محور و عرصه ديگرى كه مى تواند فعاليت علمى يك دانشمند را برنمايد ، تربيت شاگردان و تداوم بخشى به حلقه نقل و انتقال دانش است. احمد بن اسحاق در اين زمينه نيز كوشيده است. او بيش از ده شاگرد اصلى و شناخته شده دارد كه به تنهايى نشان دهنده عظمت علمى اوست .
شاگردى كسانى مانند أبو على ، احمد بن ادريس أشعرى ، مؤلف عالى مقام كتاب بزرگ النوادر ، عبداللّه بن جعفر حميرى ، مؤلف مشهور كتاب گران سنگ قرب الاسناد سعد بن عبداللّه اشعرى ، صاحب كتاب هاى متعدد و پر برگ به تنهايى مى تواند بزرگى احمد بن اسحاق را نشان دهد. هر كدام از اين سه تن محدّث و مؤلف كتاب هاى بزرگ حديثى اند و از زمره استادان مشهور حوزه پر رونق قم به شمار مى روند و اين ، به آسانى ثابت مى كند كه احمد بن اسحاق در يكى از بهترين و ژرف ترين حوزه هاى حديثى شيعه ، يعنى قم ، حلقه درسى فعال و بارور داشته و صاحب كرسى استادى بوده است. افزون بر اين سه شاگرد بزرگ ، ما مى توانيم نام شاگردان ديگر احمد بن اسحاق را از طريق مراجعه به اسناد و طرق روايات چنين فهرست كنيم:

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 299483
صفحه از 410
پرینت  ارسال به