از من پرسيد ، پيش از آن كه مرا از دست بدهيد .
و آنانى كه در گذر تاريخ ، خود را دانشمند مى دانستند و چنين ادّعايى كردند ، همگى رسوا شدند ؛ ۱ امّا على عليه السلام بارها توانست دانشِ گسترده خويش را براى دوستان و دشمنانش ، نمايان كند و آنان را به حيرت ، وا دارد . ۲
3 . وارثان دانش پيامبران عليهم السلام
سومين ويژگى دانش اهل بيت عليهم السلام ، ميراثدارى دانشِ پيامبران است . اين ويژگى نيز در شرح قسمت ديگرى از «زيارت جامعه» : (و ورثة الأنْبياء) ، بررسى خواهد شد . دانش تمام پيامبران پيشين ، به پيامبر صلى الله عليه و آله واگذار شد و پيامبر صلى الله عليه و آله ، آن را به اهل بيت عليهم السلام خود سپرد . امام باقر عليه السلام ، در روايتى ، از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده كه فرمود :
إنَّ أوَّلَ وَصِىٍّ كانَ عَلى وَجهِ الأرضِ هِبَةُ اللّهِ بنُ آدَمَ ، وَ مَا مِن نَبِيٍّ مَضى إلّا وَ لَهُ وَصِىٌّ وَ كانَ جَميعُ الأنبياءِ مِئَةَ ألفِ نَبِىٍّ وَ عِشرِينَ ألفَ نَبِىٍ مِنهُم خَمسَةٌ اُولوا العَزمِ : نوحٌ وَ إبراهِيمُ وَ موسى وَ عِيسى و مَحَمَّدٌ عليهم السلام . وَ إنَّ عَلِىَّ بنَ أبى طالِبٍ كانَ هِبَةَ اللّهِ لِمُحَمَّدٍ وَ وَرِثَ عِلمَ الأوصياءِ وَ عِلمَ مَن كانَ قَبلَهُ ، أمّا إنَّ مُحَمَّدا وَرِثَ عِلْمَ مَنْ كان قَبلَهُ مِنَ الأنبياءِ وَ المُرسَلِينَ .۳نخستين جانشينى كه بر زمين بود ، هبة اللّه ، پسرِ آدم عليه السلام بود ، و پيامبرى رحلت نكرده ، مگر آن كه جانشينى داشته است و شمارِ همه پيامبران ، يكصد و بيست هزار پيامبر بوده
1.. ر . ك : دانش نامه امير المؤمنين عليه السلام ، ج ۱۱ ، ص ۴۴۱ «رسوايى كسى كه گفت : از من بپرسيد ، جز پيامبر و امام» . براى نمونه ، قَتادة ، از فقيهان بصره ، اين جمله را بر فراز منبر تكرار كرد . ابوحنيفه ـ كه نوجوانى بيش نبود ـ ، پرسيد : مورچه اى كه در قرآن ، مورچگان را از عبور سپاه سليمان عليه السلام آگاه كرد ، ماده بود يا نر؟! همين پرسش او ، قتاده را سرافكنده كرد و از منبر ، پايين آمد .
2.. ابو ذر ، همراه با امام على عليه السلام از بيابانى عبور مى كرد كه ناگهان ، حركت سيل مانند مورچگانى را مشاهده كرد و فرياد زد : اللّه أكبر ! بزرگ است كسى كه بتواند اينها را شمارش كند . امام عليه السلام نگاهى به او كرد و فرمود : «چنين نگو . بگو : بزرگ است خدايى كه اينها را آفريده است ! به جان آن كه من و تو را آفريد ، تعداد آنها را مى دانم و نَر و ماده آنان را به اذن خداوند مى دانم» (تأويل الآيات الظاهرة ، ج ۲ ، ص ۴۹۰ ، ح ۸ ) .
3.. الكافى ، ج ۱ ، ص ۲۲۴ ، ح ۲ .