77
تفسير قرآن ناطق

1 . خزانه دار دانش خداوند

امامان عليهم السلام ، نگهبانِ دانش خداوند هستند و آن را به سانِ گنجى پُربها ، پاس مى دارند . در حديثى قدسى ، گزارش شده كه خداوند ، اهل بيت عليهم السلام را براى پيامبرش چنين توصيف فرموده است :
هُمْ خُزّانى عَلى عِلْمِى مِن بَعدِكَ .۱ايشان ، پس از تو ، خزانه دار دانش من هستند .
امام باقر عليه السلام ، در حديثى ، فرموده است :
وَاللّهِ إنّا لَخُزّانُ اللّهِ فِى سَمائِهِ وَ أرضِهِ ، لا عَلى ذَهَبٍ وَلا عَلى فِضَّةٍ إلّا عَلى عِلْمِهِ .۲به خدا سوگند ، ما خزانه داران خدا در آسمان و زمينش هستيم ، نه بر زر و سيم ، كه خزانه داران دانش اوييم .
ماهيّت دانش الهى نيز براى ما مجهول است و ائمّه عليهم السلام ، در توضيحِ دانش خداوند ، فرموده اند :
إنَّ للّهِِ تَعالى عِلمَا خاصَّا وَ عِلمَا عامَّا ، فَأمّا العِلمُ الخاصُّ فَالعِلمُ الّذى لَمْ يُطْلِع عَلَيهِ مَلائِكَتَهُ المُقَرَّبِينَ وَ أنبِياءَهُ المُرسَلِينَ ، وَ أمَّا عِلْمُهُ العامُّ فإنَّهُ عِلْمُهُ الَّذى أطلَعَ عَلَيهِ مَلائِكَتَهُ المُقَرَّبِينَ وَ أنبِياءَهُ المُرسَلِينَ ، وَ قَد وَقَع إلَينا مِن رَسولِ اللّهِ .۳خداوند متعال ، دانشى خاص دارد و دانشى عام . دانش خاصّ او ، همان دانشى است كه فرشتگان مقرّب و پيامبرانِ فرستاده شده او هم بر آن ، آگاهى ندارند ؛ و دانش عامّ او ، همان دانشى است كه فرشتگانِ مقرّب و پيامبران فرستاده شده او بر آن ، آگاهى دارند و همانا آن ، از پيامبر خدا به ما رسيده است .
دانش خاصّ خداوند ، اشاره به علم ذات بارى تعالى است كه سرچشمه همه دانش هاست و كسى از آن ، آگاهى ندارد . دانش عامّ خداوند نيز تنها از طريقِ خاصّان

1.الكافى ، ج ۱ ، ص ۱۹۳ ، ح ۴ .

2.. همان ، ح ۲ .

3.التوحيد ، ص ۱۳۸ ، ح ۱۴ .


تفسير قرآن ناطق
76

( 6 )

۰.وَ خُزّانَ الْعِلْم .

۰.و خزانه داران دانش ... .

توضيح واژه

خُزّان : جمع «خازن» ، به معناى نگهبان ، خزانه دار ، كليددار . ۱

شرح

دانش اهل بيت عليهم السلام ، از مهم ترين ويژگى هاى امامان عليهم السلام است كه در چندين مورد در زيارت «جامعه كبيره» با تعابير گوناگونى از آن ، ياد مى شود . براى پرهيز از تكرار مطالب ، آنچه در باره دانشِ امامان عليهم السلام بايد دانسته شود ، در اين مجال ، بررسى مى كنيم و در موارد ديگر ، تنها به ترجمه آنها بسنده مى نماييم . در اين عبارت ، امامان عليهم السلام ، گنجوران دانش معرّفى شده اند . بنا بر اين ، سه موضوع مهم بايد بررسى شود :
الف) ويژگى هاى دانشِ اهل بيت ؛
ب) عناوين دانش اهل بيت ؛
ج) منابعِ دانش اهل بيت عليهم السلام .
اكنون ، شرح كوتاهى در باره عناوين ياد شده را از نظر مى گذرانيم و خوانندگان محترم را براى اطّلاع بيشتر به منابع ديگر در اين زمينه ، ارجاع مى دهيم . ۲

الف ـ ويژگى هاى دانش اهل بيت عليهم السلام

مهم ترين ويژگى هاى دانش اهل بيت عليهم السلام كه ويژه آنان است و ديگران ، از آن محروم اند ، عبارت است از :

1.«خَزَن الشى ء : أحْرَزَه و جَعَلَه فى خِزانَةٍ واختزنه لِنَفسه» (لسان العرب ، ج ۱۳ ، ص ۱۳۹) .

2.ر . ك : اهل بيت عليهم السلام در قرآن و حديث ، ج ۱ «بخش چهارم : علم اهل بيت عليهم السلام » .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    المساعدون :
    غلامعلي، احمد
    المجلدات :
    1
    الناشر :
    دارالحدیث للطباعة و النشر
    مکان النشر :
    قم المقدسة
    تاریخ النشر :
    1429 ق/1387 ش
    الطبعة :
    الاولي
عدد المشاهدين : 106142
الصفحه من 684
طباعه  ارسل الي