575
تفسير قرآن ناطق

مى داند و مى فرمايد:
إنَّ حَدِيثَنَا صَعبٌ مُستَصعَبٌ ، لا يَحتَمِلُهُ إلّا مَلِكٌ مُقَرَّبٌ أو نَبِيٌّ مُرسَلٌ أو عَبدٌ امتَحَنَ اللّهُ قَلبَهُ لِلإيمانِ أو مَدِينَةٌ حَصِينَةٌ .۱همانا حديث ما ، دشوار و بسيار سنگين است و آن را جز فرشته مقرّب، يا پيامبر مُرسَل ، يا بنده اى كه خداوندْ دلش را با ايمان ، آزموده ، و يا شهرى نفوذناپذير ، بر نمى تابد.
راوى ، معناىِ «مَدينَةٌ حَصِينَة ؛ شهرى نفوذناپذير » را از امام عليه السلام مى پرسد . امام عليه السلام در پاسخ مى فرمايد :
القَلْبُ المُجْتَمع .[ يعنى ] دلِ پهناور و [ استوار ] .
قلبِ فراهم آمده ، يعنى دلِ داراى ظرفيتِ باطنى كه ظرفيتِ كافى براى پذيرش علومِ امامان عليهم السلام داشته باشد . زائر ، بايد آن چنان خودساخته باشد كه از آزمون الهى ، سربلند بيرون بيايد و يا ظرفيتِ باطنى او آن چنان بالا باشد كه باور كند آنچه اهل بيت عليهم السلام مى گويند يا انجام مى دهند ، بر مبناى علم و حكمت است .
در نهج البلاغة ، آمده كه امير مؤمنان عليه السلام ، در توصيف آنچه مى داند ، مى فرمايد :
اِندَمَجتُ عَلى مَكْنُونِ عِلْمٍ لو بُحْتُ بِهِ لَاضْطَرَبْتُمُ اضْطِرابَ الأَرشِيَةِ فِي الطَّوِيِّ البَعِيدَةِ .۲علم پوشيده اى را در من نهاده اند كه اگر بِدان دَم زنم ، همچون طناب دَلْوى كه به سرعت در چاهى عميق روان است، به لرزه در مى آييد!
بنا بر اين ، ممكن است جمله «مُحْتَمِل لِعِلْمِكُمْ» ، اشاره اى باشد به داستان موسى عليه السلام ۳ كه نتوانست حكمتِ اقدامات همراهش عبدِ صالح (خضر عليه السلام ) را در سوراخ كردن كِشتى ، كُشتن پسربچّه و درست كردن ديوارى كه در حال فروريختن

1.الخصال ، ج ۱ ، ص ۲۰۸ ، ح ۲۷ ؛ بحار الأنوار ، ج ۲ ، ص ۱۸۳ ، ح ۱ .

2.نهج البلاغة ، خطبه ۵ .

3.ر . ك : سوره كهف ، آيه ۶۵ ـ ۸۲ .


تفسير قرآن ناطق
574

( 98 )

۰.مُحْتَمِلٌ لِعِلْمِكُمْ ، مُحْتَجَبٌ بِذِمَّتِكُمْ ، مُعْتَرِفُ بِكُمْ .

۰.بارِ دانش شما را پذيرنده ام و به پرده امان شما ، پناهنده ام و به [ جايگاه ]شما ، معترفم ...

توضيح واژه ها

مُحْتَمِل : حمل كننده ، پذيرنده ، نقل كننده ، فرا گيرنده . ۱
مُحْتَجِب : پنهان كننده ، پوشاننده ، در پرده قرار دهنده . ۲
ذِمَّة : عهد ، پيمان ، امان . ۳
مُعْتَرِف : اقرار كننده ، اعتراف كننده ، قبول دارنده . ۴

شرح

احتمال ، در جمله «مُحْتَمِلٌ لِعِلْمِكُم» ، به معناى پذيرش است و از حمل كردن مى آيد كه نوعى سنگينى در آن ، نهفته است . ۵ اين سخن ، بدين معناست كه هر مطلبى از شما نقل شود ، آن را مى پذيرم ، هر چند ژرفاىِ آن را در نيابم . دانش اهل بيت عليهم السلام نيز بسيار گسترده بوده است و هر كسى نمى تواند مقتضاى آن را بپذيرد و تنها دسته اى خاص ، با موفّقيت در آزمون الهى ، مى توانند اقدامات خاندان وحى را ـ كه مبتنى بر علم و حكمت آنهاست ـ ، بپذيرند .
بر پايه روايتى ، امام صادق عليه السلام ، دانش اهل بيت عليهم السلام را بسيار دشوار و طاقت فرسا

1.ر . ك : فرهنگ جامع كاربردى فرزان ، ج ۲ ، ص ۱۱۰۵ .

2.«احتجب إذا اكتنّ من وراء حجاب» (لسان العرب ، ج ۱ ، ص ۲۹۸) .

3.«الذمّة : الأمان ، العهد والكفالة» (لسان العرب ، ج ۱۲ ، ص ۲۲۱) . «العهد و الأمان والضمان» (مجمع البحرين ، ج ۶ ، ص ۶۶) .

4.«اِعترف : أقَرَّ» (لسان العرب ، ج ۹ ، ص ۲۳۹) .

5.«الحاء و الميم و اللام ، أصل واحد يدلّ على إقلال الشيء» (معجم مقاييس اللّغة ، ج ۲ ، ص ۱۰۶) .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    المساعدون :
    غلامعلي، احمد
    المجلدات :
    1
    الناشر :
    دارالحدیث للطباعة و النشر
    مکان النشر :
    قم المقدسة
    تاریخ النشر :
    1429 ق/1387 ش
    الطبعة :
    الاولي
عدد المشاهدين : 107323
الصفحه من 684
طباعه  ارسل الي