شرح
عرضه ايمان و اعتقادات به پيشگاه بزرگان دين ، از سنّت هاى نيكوى شيعه است . راويان سختكوش احاديث ، بارها عقايد خود را در حضور امام معصوم ، باز گفته اند تا كاستى هاى آن را بشناسند و ايمان حقيقى در جانشان ، استوار گردد . عبارت هاى «نخستين زيارت جامعه كبيره» ، عرض ادب و سلام به اهل بيت عليهم السلام ، همراه با برشمردن ويژگى هاى آنان بود . اينك ، پس از گفتار آغازين ، به «توحيد» ، «نبوّت» و «امامت» ، سه اصل اساسى دين ، پرداخته مى شود تا زائر ، مرتبه هر كدام را در يابد و حقيقت دين را آن چنان كه هست ، باز شناسد .
گواهى به توحيد و مراتب آن
اعتراف به يگانگى مبدأ آفرينش را «توحيد» مى نامند و بر اساس چگونگى اعتراف (زبانى ، قلبى و ...) ، مراتب گواهى به توحيد ، پديد مى آيد و آثار گوناگونى بر جاى مى گذارد كه به ترتيب ، عبارت اند از اسلام ، ايمان و يقين .
1 . اسلام
نخستين گام توحيد ، گواهى زبانى به يگانگى خداست . هر فردى پس از گفتن «أشهد أن لا إله إلّا اللّه وَ أنّ محمّدا رسول اللّه » ، مسلمان به حساب مى آيد . چنين كسى ، هر چند به گفته خويش ، معتقد نباشد ، امّا قوانين اسلامى در باره او اجرا مى شود و حرمت او پاس داشته مى شود و احكام ازدواج و ارث ، به اسلام آوردنِ زبانىِ او وابسته است . پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است :
الإسْلامُ ما جَرى عَلَى اللِّسانِ وَ حَلَّتْ بِهِ المُناكَحَةُ .۱اسلام ، آن است كه بر زبان بگذرد و با آن ، پيوند زناشويى حلال گردد .