279
تفسير قرآن ناطق

«أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ .۱ آگاه باشيد كه دل ها به ياد خدا آرام مى يابد ! » .
2 . قرآن . معناى ديگر ذكر ، قرآن است :
«وَ أَنزَلْنَآ إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ .۲و اين ذكر (قرآن) را به سوى تو ، فرو فرستاديم تا براى مردم ، آنچه را كه به سوى آنان ، فرو فرستاده شده است ، به روشنى بيان كنى » .
در اين آيه ، ذكر ، به معناى قرآن است و بر پيامبر صلى الله عليه و آله واجب است كه آيات الهى را براى مردم ، روشن سازد .
3 . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله . معناى سوم ذكر ، شخص پيامبر صلى الله عليه و آله است :
«قَدْ أَنزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا رَّسُولًا يَتْلُواْ عَلَيْكُمْ ءَايَـتِ اللَّهِ .۳همانا خدا به سوى شما ذكرى فرو فرستاده است ؛ فرستاده اى كه آيات خدا را بر شما مى خوانَد » .
در اين آيه ، «ذكر» ، موصوف و «رسول» ، صفت آن است .

بررسى مفهوم «ذكر» و «اهل ذكر»

گفتنى است كه كاربرد ذكر در آيات قرآن و متون روايى ، بسيار گسترده است و تنها در نمونه هاى ياد شده ، منحصر نيست ؛ بلكه ذكر ، به معناى نماز ، قرائت قرآن ، تسبيح ، دعا و ... به كار رفته است ؛ ۴ امّا در همه موارد ، معناى اصلى آن ، به نوعى مشاهده مى شود . براى نمونه ، به اوراد زبانى ، ذكر مى گويند ؛ زيرا غفلت را از آدمى مى زُدايد و او را در ياد خدا ، فرو مى برد . همچنين ، نماز نيز ذكر است ؛ زيرا فلسفه اصلى وجوب

1.سوره رعد ، آيه ۲۸ .

2.سوره نحل ، آيه ۴۴ .

3.سوره طلاق ، آيه ۱۰ ـ ۱۱ .

4.ر . ك : لسان العرب ، ج ۴ ، ص ۳۱۰ .


تفسير قرآن ناطق
278

( 42 )

۰.و أهْلِ الذِّكْرِ

۰.و اهل ذكر ...

توضيح واژه ها :

أهْل : بنا بر مضاف اليه اين واژه ، معنايش متفاوت مى شود : خويشاوندان ، ايل و تبار ، پيروان ، وابستگان ، ويژگان . ۱
الذِّكْر : ياد ، يادآورى ، يادكرد ، دعا به درگاه خدا . ۲

شرح

توصيف امامان عليهم السلام با عنوان «أهل الذِّكر» ، به آيه «فَسْـئلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُون ؛۳اگر خود نمى دانيد ، از اهل ذكر بپرسيد » ، اشاره دارد . پيش از بازكاوى تركيب «أهل الذّكر» ، معانى گوناگون «ذكر» در قرآن را بررسى مى نماييم .

معانىِ «ذكر» در قرآن

واژه ذكر ، در قرآن ، بارها تكرار شده است . برخى از معانى ذكر در قرآن ، چنين است :
1 . ياد . در شمارى از آيات قرآن ، معناى اصلى واژه ذكر ، يعنى ياد ، اراده شده است كه براى نمونه ، اين آيات را مى توان بر شمرد :
«أَقِمِ الصَّلَوةَ لِذِكْرِى .۴نماز را براى يادكرد من ، بخوان» .

1.«أهل الرجل : زوجه و أخصّ النّاس به» (العين ، ج ۴ ، ص ۸۹) .

2.«ذكرت الشَّى ء ، خلاف نسيته . ثمّ حمل عليه الذِّكر بِاللّسان» (معجم مقاييس اللّغة ، ج ۲ ، ص ۳۵۸) . «كلّ قول يقال له ذكر» (مفردات ألفاظ القرآن ، ص ۳۲۸) .

3.سوره نحل ، آيه ۴۳ .

4.سوره طه ، آيه ۱۴ .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    المساعدون :
    غلامعلي، احمد
    المجلدات :
    1
    الناشر :
    دارالحدیث للطباعة و النشر
    مکان النشر :
    قم المقدسة
    تاریخ النشر :
    1429 ق/1387 ش
    الطبعة :
    الاولي
عدد المشاهدين : 106088
الصفحه من 684
طباعه  ارسل الي