197
تفسير قرآن ناطق

حقيقت معناى آن و تأثير معنا بر جهان هستى ، خداشناسىِ حقيقى است و چنين پرستشى را «عبادت حقيقى» مى نامند .

خداشناسان حقيقى

بندگان برگزيده الهى ، خدا را آن گونه كه بايد ، مى شناسند و همه هستى را جلوه حق و عالم را محضر او مى دانند . در چنين تفكّرى ، خداوند ، حاضر و ناظر است و در منظر آنان ، خدا ، معشوقى است كه سزاوارِ عشقى ستودنى است و مستى محبّت ، آنان را به پرستش ، وا مى دارد . به تعبير علّامه سيّد محمّد حسين طباطبايى :

پرستش ، به مستى است ، در كيش مهر
بُرون اند زين جرگه ، هشيارها .

خدا در منظر معصوم عليه السلام ، غايب نيست و چنان حاضر است كه گويى ديدنى است ، آن سان كه طبق نقلى ، امام على عليه السلام مى فرمايد :
ما كُنتُ أعبُدُ رَبَّا لَم أرَهُ .۱من خدايى را كه نبينم ، نمى پرستم .
ديدگان على عليه السلام ، خدابين است و به هر جا بنگرد ، خدا را مى بيند و روح او ، آن چنان وارسته است كه غير خدا ، در آن ، راه ندارد و پيش از آن كه به چيزى بنگرد ، خدا را مى بيند . از همين رو ، در روايتى از ايشان ، آمده است :
ما رَأَيتُ شَيئَا إلّا وَ رَأَيتُ اللّهَ قَبلَهُ .۲چيزى را نديدم ، جز آن كه پيش از آن ، خدا را ديدم .
نوف بِكالى ، از ياران ويژه مولا على عليه السلام بود كه پيشكار ايشان نيز بود ۳ و راز و نياز شبانه على عليه السلام را به زيبايى ، روايت كرده است . بر پايه گزارشى ، نوف مى گويد : امير مؤمنان عليه السلام را روى گردان و شتابان ديدم . گفتم : به كجا مى روى ، مولاى من ؟

1.الكافى ، ج ۱ ، ص ۹۸ ، ح ۶ .

2.شرح اُصول الكافى ، ملّا صالح مازندرانى ، ج ۳ ، ص ۸۳ .

3.الصحاح ، ج ۴ ، ص ۱۶۳۸ .


تفسير قرآن ناطق
196

( 26 )

۰.السَّلام عَلى محالِّ مَعْرِفَةِ اللّه !

۰.سلام بر جايگاه هاى شناخت خدا !

توضيح واژه ها

مَحالّ : جمع «محلّ» ، اسم مكان ، به معناى جايگاه ، مكان ، جا ، موضع . ۱
مَعْرِفَةِ اللّه : شناخت خدا .

شرح

جايگاه خداشناسى

نخستين فرمان عقل ، شناخت هستى بخش است و از اين رو ، انديشه اهل فكر ، نمى تواند خدا را انكار كند و نشانه هاى هستى ، گواه اقرار قلبى منكران زبانى خداست ۲ . امّا توصيف امامان عليهم السلام به «مَحالّ معرفة اللّه ؛ جايگاه هاى خداشناسى» ، فراتر از آن شناختى است كه انسان هاى عادى در پى آن اند ؛ زيرا شناخت همه رهجويان ، يكسان نيست . برخى ، به ظاهر بسنده مى كنند و گروهى ، تا حقيقت را نيابند ، آرام نمى گيرند . هر دو گروه ، خدا را مى شناسند ؛ امّا هم رتبه نيستند . خداشناسى ظاهرى و خداشناسى حقيقى ، رهاورد مبانى شناخت آنان است .

گونه هاى خداشناسى

1 . خداشناسى ظاهرى . اعتقاد ظاهرى به اسامى خداوند ، صرف نظر از معنا و تأثير آن ، خداشناسى ظاهرى است و چنين پرستشى را «عبادت ظاهرى» مى نامند .
2 . خداشناسى حقيقى . اعتقاد به مفاهيمى كه در اسامى خداوند ، وجود دارد و يافتن

1.«المَحَلّ : نقيض المرتحل : الموضع الَّذى يُحلُّ فيه» (لسان العرب ، ج ۱۱ ، ص ۱۶۳) .

2.ر . ك : دانش نامه عقايد اسلامى ، ج ۴ ، ص ۱۱۵ «ناتوانى عقل از انكار خدا» .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    المساعدون :
    غلامعلي، احمد
    المجلدات :
    1
    الناشر :
    دارالحدیث للطباعة و النشر
    مکان النشر :
    قم المقدسة
    تاریخ النشر :
    1429 ق/1387 ش
    الطبعة :
    الاولي
عدد المشاهدين : 106146
الصفحه من 684
طباعه  ارسل الي