161
تفسير قرآن ناطق

است و ثمره چنين رفتارى ، نورى است كه به انسان ، هديه داده مى شود و در وجودش متبلور مى شود .

دانش حقيقى ، نور است

روايت زيباى عُنوان بصرى از امام صادق عليه السلام ، اهمّيت نور دانش را بازگو مى كند . عُنوان بصرى ، پيرمرد 94 ساله اى بود كه سال ها در مجلس درسِ مالك بن اَنَس ، از پيشوايان اهل سنّت ، حاضر مى شد ؛ ولى چون محبّت امام صادق عليه السلام در عمق جانش رخنه كرده بود ، از امام عليه السلام تقاضاىِ شاگردى كرد . امام عليه السلام ، او را نپذيرفت و از وى خواست تا همچنان به مجلس درس مالك برود . او با توسّل به خداوند ، در كنار قبر پيامبر صلى الله عليه و آله از خدا خواست كه دل امام عليه السلام نسبت به او مهربان شود و او را بپذيرد . سرانجام ، به محضر امام عليه السلام رسيد و درخواست كرد تا از دانش امام عليه السلام بهره ببرد . امام صادق عليه السلام به او مى فرمايد :
لَيسَ العِلمُ بِالتَّعَلُّمِ ، إنَّما هُوَ نُورٌ يَقَعُ فى قَلبِ مَن يُريدُ اللّهُ ـ تَبارَكَ وَتَعالى ـ أن يَهدِيَهُ ، فإن أرَدتَ العِلمَ فَاطْلُبْ أوَّلاً مِنْ نَفسِكَ حَقِيقَةَ العُبُودِيَّةِ وَ اطْلُبِ العِلمَ بِاستِعمالِهِ وَ اسْتَفهِمِ اللّهَ يُفْهِمْكَ .۱دانش ، به آموختن نيست ؛ بلكه نورى است كه در دل هر كس كه خداوند ـ تبارك و تعالى ـ خواهان هدايتش باشد ، مى افتد . بنا بر اين ، اگر خواهان دانش هستى ، پيش از هر چيز ، حقيقت عبوديت را در جان خودت جستجو كن و دانش را با به كار بستن آن بجوى و از خداوند ، فهم بخواه تا به تو بفهمانَد .
مقصود از دانش ، در روايت ياد شده ، دانش حقيقى است كه به انسانيتِ انسان ، سامان مى دهد و به معناى نفى فراگيرى دانش هاى مرسوم نيست ؛ زيرا در احاديث ، ۲ بر ضرورت يادگيرى دانش ، تأكيد فراوان شده است ؛ بلكه بايد دانست تمام دانش ها ،

1.مشكاة الأنوار ، ص ۵۶۳ ، ح ۱۹۰۱ ؛ بحار الأنوار ، ج ۱ ، ص ۲۲۵ ، ح ۱۷ .

2.ر. ك : علم وحكمت در قرآن و حديث ، ج ۱ ، ص ۲۸۲ ـ ۲۸۷ .


تفسير قرآن ناطق
160

كه تو را باز داشته است ، حاضر نبيند .
بنا بر اين تفسير ، تقوا ، يعنى اين كه انسان ، حضور و نظارت دائمى خدا را در تمامى صحنه هاى زندگى احساس كند و به سبب بيم هميشگى اى كه از نظارت خداوند دارد ، خويشتن را بپايد و اوامر الهى را بر پا دارد و از نواهى او ، پرهيز كند .

پاداش تقوا

اگر چه رعايت تقوا آسان نيست ؛ امّا انديشيدن در پاداشى كه خداوند به پرهيزگاران مى دهد ، انسان را به حركت ، وا مى دارد . نويد قرآن كريم ، چنين است :
«يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِن تَتَّقُواْ اللَّهَ يَجْعَل لَّكُمْ فُرْقَانًا .۱اى كسانى كه ايمان آورده ايد ! اگر از خدا پروا داشته باشيد ، براى شما مايه تميز [ ميان حق و باطل ] را قرار مى دهد» .
هديه الهى براى تقواپيشگان ، «فرقان» است كه همان نور بصيرتى است كه به گاهِ ترديد ، راه حق را نشان مى دهد و اين ، پاداشِ پايين ترين مرتبه تقواست ، و آنانى كه به اوج تقوا دست مى يازند ، هديه اى وصف ناشدنى خواهند يافت .
خداوند ، در آيه شريف ديگر مى فرمايد :
«يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ ءَامِنُواْ بِرَسُولِهِ يُؤْتِكُمْ كِفْلَيْنِ مِن رَّحْمَتِهِ وَ يَجْعَل لَّكُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ .۲اى كسانى كه ايمان آورده ايد ! از خداوند ، پروا كنيد و به فرستاده او ايمان آوريد تا شما را از بخشايش خود ، دو بهره دهد و براى شما ، نورى قرار دهد كه بدان ، به راه [ راست ]برويد و شما را بيامرزد» .
در اين آيه ، به ايمان دوباره به پيامبر صلى الله عليه و آله و پرهيزگارى پيشه كردن ـ كه همان عمل كردن به آموزه هاى دينى در عرصه زندگى خانوادگى و اجتماعى است ـ ، تأكيد شده

1.سوره انفال ، آيه ۲۹ .

2.سوره حديد ، آيه ۲۸ .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    المساعدون :
    غلامعلي، احمد
    المجلدات :
    1
    الناشر :
    دارالحدیث للطباعة و النشر
    مکان النشر :
    قم المقدسة
    تاریخ النشر :
    1429 ق/1387 ش
    الطبعة :
    الاولي
عدد المشاهدين : 107351
الصفحه من 684
طباعه  ارسل الي