مقدّمه پژوهشكده

هرچند متون دينى (قرآن و حديث) منابعى غنى و گران سنگ براى تنظيم زندگى انسان ها به شمار مى روند ، اما اين ، يك قابليّت نهفته در گزاره هاى قرآنى و حديثى است و استخراج اين گزاره ها و تبديل آنها به آموزه هاى كاربردى و زندگى ساز ، نيازمند پژوهش هايى هدفمند ، ژرف و روشمندانه است .
يكى از مسائل موجود در زندگى و روابط اجتماعى ، پديده «حسادت ورزى» است كه مشكلات فراوانى را به بار مى آورد و به جهت اهمّيتى كه دارد ، مورد توجّه ويژه دين قرار گرفته و گزاره هاى زيادى درباره آن ، نازل و صادر شده است . حسادت ، از موضوعات اخلاقى اى است كه ابعاد روان شناختى دارند . لذا بى ترديد ، برخورد منطقى با حسادتِ خود و حسادت ديگران ، متوقّف بر تحليل روان شناختى اين پديده است .
حسادت ، تا كنون ، هم از منظر اخلاق و هم از منظر روان شناسى مورد توجّه قرار گرفته است ؛ اما اخلاقيون ـ كه مبتنى بر متون دينى حركت مى كنند ـ كمتر به جنبه هاى روان شناختى آن پرداخته اند و روان شناسان ـ كه بر پايه تحقيقات تجربى گام بر مى دارند ـ كمتر نگاهى به متون دينى داشته اند .
تحقيق حاضر ، به منظور پيوند زدن ميان اين دو حوزه طرّاحى و برنامه ريزى شد . هدف اين طرح ـ كه جزو طرح هاى عمومى به شمار مى رود ـ تحليل روان شناختى پديده حسادت و ارائه نشانه هاى تشخيص حسادت و بيان راه كارهاى عملى درمان حسادت و مهارت هاى رفتارى مقابله با حسودان است . بدون ترديد ، پژوهش هايى از اين دست ـ كه بين رشته اى محسوب مى شوند و سعى در برقرارى پيوند ميان دو

دانش دارند ـ كارهايى بس دشوار و گاه پيچيده اند ، بخصوص اگر همچون پژوهش حاضر ، در حوزه دين ، سابقه و الگوى قبلى نداشته باشند . به همين جهت ، از عموم علاقه مندان و صاحب نظران درخواست مى شود با نقدها و راهنمايى هاى خود ، اين روند مبارك را پر بار سازند .
اين پژوهشِ نه چندان آسان ، با تلاش هاى عالمانه و پيگير جناب آقاى محمّدعلى سروش به ثمر نشست كه از ايشان كمال تشكّر را داريم . همچنين از آقايان دكتر محمود گلزارى و حجّة الاسلام و المسلمين دكتر مسعود آذربايجانى ـ كه مسئوليت نظارت بر طرح و نقدِ اين اثر را به عهده داشتند ـ صميمانه سپاس گزارى مى كنيم . يادآور مى شود كه مجموعه متون دينى لازم براى اين پژوهش ، از سوى گروه پژوهشى تدوين دانش نامه هاى حديثى در اختيار اين واحد قرار گرفت كه بدين وسيله از كليه پژوهشگران اين گروه و بويژه مدير محترم آن ، جناب حجّة الاسلام والمسلمين عبد الهادى مسعودى تشكّر مى كنيم .
با سپاس
واحد حديث و علوم روان شناختى
پژوهشكده علوم و معارف حديث