روابط معنایی «سکینه» و «لیل» در قرآن کریم و تأثیر آن در سبک زندگی

نشریه : مطالعات قرآن و حدیث

نویسنده : پديدآورنده : ملیحه طاهری دولت آبادی
پديدآورنده : ابوالقاسم عاصی مذنب
پديدآورنده : احمد زارع زردینی
پديدآورنده : سید حمید شمع ریزی

چکیده :

بی­شک یکی از بهترین و معتبرترین راهکارها برای ترسیم الگوی سبک زندگی اسلامی، مراجعه به قرآن کریم به عنوان کتاب راهنمای بشریت و هدایت­گر سعادت است که در دو بُعد دنیوی و اخروی دستورالعمل‌هایی را برای انسان­ها بیان نموده است. در خصوص مواجهه با قرآن کریم و آیات متعدد آن نیز به نظر می­رسد بهترین راهکار جهت کشف و استخراج مؤلفه­های سبک زندگی اسلامی، استفاده از روش معناشناسی و شناسایی روابط معنایی میان واژگان قرآنی است. اگر بتوان روابط معنایی معنادار میان واژگان و مفاهیم قرآنی را کشف و تبیین نمود، در آن صورت می­توان به بسیاری از سؤالات و پرسش­های مستحدثه پاسخ گفته و دریچه­ای به فهم موضوعات جدید گشود. از جمله مهم­ترین واژگان قرآنی که به نظر می­رسد بیانگر مؤلفه­ها و مفاهیمی درخصوص سبک زندگی اسلامی به‌ویژه در طول شبانه‌روز باشند، واژگان «سکینه» و «لیل» است که در این پژوهش تلاش شده به‌منظور شناسایی دقیق مفاهیم و روابط معنایی که میان آن­ها وجود دارد، با استفاده از روش « معناشناسی ساختاری ـ توصیفی» به تبیین روابط معنایی آن­ها پرداخته و از ره­آورد آن، الگوی سبک زندگی اسلامی را ترسیم کنیم. یافته­های تحقیق بیانگر این مطلب هستند که سه مفهوم «عبادت»، «استراحت» و «ازدواج» به‌مثابه رابط معنایی میان دو واژه «لیل» و «سکینه» وجود داشته که الگوی سبک زندگی را در سه حوزه رابطه با خدا، رابطه با خود و رابطه با دیگران ترسیم می­نمایند. بررسی بیشتر این مفاهیم، محققین را با مؤلفه­ها و ارکان هرکدام را از این مفاهیم در زیرشاخه­های معنویّت، معیشت و معاشرت آشنا کرده که نمودار کلی آن در پایان ترسیم شده است.