عنوان کتاب : تذکرة الشهداء ـ منبع غیر قابل استناد در عاشوراپژوهی

تذکرة الشهداء ـ منبع غیر قابل استناد در عاشوراپژوهی

آنچه در این کتاب در باره عاشورا آمده اما در منابع پیش از آن یافت نمی شود، نمی توان پذیرفت.

منبع: دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۱، ص ۱۰۵

ملّا حبیب اللّه شریف کاشانی (م ۱۳۴۰ ق)، از عالمان و فقیهان پُرنویس قرن چهاردهم هجری است. او نزدیک به دویست اثر تألیفی دارد که از جمله آنها، تذکرة الشهداء است. کار اصلی شریف کاشانی، پژوهش در فقه و علوم وابسته به آن بود؛ امّا به دلیل شیفتگی به امام حسین(ع)، تاریخ مفصّلی نیز در شرح حال شهیدان عاشورا نگاشت. شریف کاشانی در این کتاب، از همه گونه منابع قوی و ضعیف، نقل کرده است و با وجود ردّ برخی اخبار از سوی وی، تعدادی از روایت های ضعیف، در کتاب، باقی مانده است. این اخبار، پشتوانه تاریخی ندارند و قرائن دیگری در کنار آنها وجود ندارد. از این رو، همه گزارش های این کتاب، قابل اعتماد نیستند. نمونه هایی از گزارش های متفرّد و تأیید ناشده این کتاب را می توان در صفحات متعدّدی مشاهده کرد. گفتنی است برخی از این اخبار، مُحال و یا خارق العاده نیستند؛ امّا سند و منبع قابل اتّکایی ندارند.[۱]

[۱]مانند: مسموم بودن و سه شعبه داشتن تير اصابت كرده به گلوى على اصغر (تذكرة الشهداء: ص ۲۱۸ و ۲۲۲)، حركت نكردن اسب براى رسيدن به قتلگاه عبّاس (ص ۲۷۰)، شروع جنگ از روز سوم محرّم (ص ۲۹۶ و ۲۹۹)، سوغات و يادگارى آوردن براى دختر امام حسين عليه السلام و امّ البنين (ص ۳۲۵ و ۴۴۳)، آمدن صدا از حلقوم بريده (ص ۳۶۵) . نيز، ر . ك: ص ۲۴ و ۱۵۶ و ۴۱۱ و ... .