اختلاف مذاهب اسلامی در باره ولادت و عمر امام مهدی(ع)

پیروان اهل بیت(ع) بر اساس دلایل متعدّد و احادیث متواتر، معتقدند که مهدی موعود، همان فرزند امام حسن عسکری(ع) است و در میانه قرن سوم هجری متولّد شده است. این باور، بِدان معناست که او اکنون دارای عمری طولانی و بیش از عمرهای متعارف است. البتّه با توجّه به عملی شدن اراده و خواست خداوند و نیز وجود نمونه هایی که بر اساس دلایل قطعی قرآنی و تاریخی، عمری طولانی و بیش از حدّ متعارف داشته اند، پذیرش این باور دینی چندان دشوار نخواهد بود.

در مقابل، دیدگاه مشهور اهل سنّت، بر خلاف باور شیعیان است و این باور را غیر قابل قبول می دانند. منکران تولّد مهدی موعود، بیش از آن که در پی استدلال بر این ادّعای خود باشند، به استبعاد (بعید دانستن) و انکار روی آورده اند. البتّه برخی تلاش کرده اند اختلافات و نقل های متفاوت درباره جزئیاتی چون نام مادر و زمان و نحوه ولادت ایشان را دلایل استبعاد خود جلوه دهند؛ امّا حقیقت این است که درباره جزئیات بسیاری از حوادث مسلّم تاریخی نیز اختلاف نظر و نقل هایی متفاوت وجود دارد و چنین مواردی نه تنها نمی تواند دلیلی بر انکار اصل آن وقایع باشد، بلکه گاهی نشانه ای برای اطمینان بیشتر به اصل ماجراست.

از سوی دیگر، برخی از دانشمندان اهل سنّت نیز تولّد امام مهدی(ع) را تأیید کرده اند. بنا بر پژوهش های برخی از محقّقان، شِبلنجی در نور الأبصار، کنجی شافعی در کفایة الطالب، شبراوی شافعی در الإتحاف بحبّ الأشراف، ابن حجر هیثمی در الصواعق المحرقة، ابن خلّکان در وفیات الأعیان، محمّد بن طلحه شامی در مطالب السؤول، سبط ابن جوزی در تذکرة الخواصّ، سویدی در سبائک الذهب، جهضمی در موالید الأئمّة، ابن صبّاغ مصری در الفصول المهمّة و عبد الوهّاب شعرانی در الیواقیت و الجواهر و موصلی در النعیم المقیم، از جمله عالمان اهل سنّت اند که به تولّد فرزندی با نام محمّد و لقب مهدی برای امام حسن عسکری(ع) تصریح کرده اند. حتّی محیی الدین ابن عربی را نیز بر اساس عبارتی از نسخه های خطّی و عکسی موجود از کتاب الفتوحات المکّیة باید جزو قائلان به ولادت امام مهدی(ع) به شمار آورد. وی علاوه بر تصریح به حتمی بودن قیام مهدی و این که وی از نسل امام حسین(ع) است، بر این نکته تأکید کرده که این موعود، فرزند حسن عسکری(ع) است. ابن عربی در آثار دیگرش نیز به زنده بودن امام مهدی(ع) تصریح کرده و حتّی حکایتی از ملاقات خود با ایشان بیان کرده است .

بنا بر آنچه گذشت، اعتقاد به منجی موعود از نسل پیامبر اکرم(ص) با نام محمّد و لقب مهدی، و انتظار قیام پیروزمندانه او در آخرالزمان برای برقراری حکومتی عدل گستر، باوری مشترک میان همه فرقه های اسلامی است و موارد اختلاف درباره مهدویت، تنها مربوط به برخی از خصوصیات امام مهدی(ع) است.[۱]