امور مورد نظر هنگام بحث از اهداف امام حسین(ع)

علاوه بر پیش فرض ها باید امور دیگری را نیز در نظر داشت؛ از جمله:

۱. اهداف امام حسین(ع) را از دو طریق، می توان استخراج کرد: یکی شیوۀ کلامی و استفاده از اهداف کلّی امامت؛ دیگری، مراجعه به سخنان و نامه های امام حسین(ع) و درست، آن است که از هر دوی اینها استفاده گردد. توجّه به یکی از این دو، سبب لغزش و انحراف در تحلیل می گردد.

۲. یکی از اموری که سبب اختلاف نظر در مسئلۀ اهداف امام(ع) شده است، توجّه نکردن به تفاوت «مقصد» و «مقصود» است. برای نمونه، آن که به شهری مسافرت می کند تا تجارتی را انجام دهد، آن شهر، مقصد اوست؛ ولی مقصود او نیست. مقصود او، تجارت است. در حادثۀ عاشورا نیز، گر چه این حادثه به شهادت ختم شد، ولی شهادتْ مقصد است، نه مقصود. بنا بر این، اگر گفته شود که امام حسین(ع) برای شهادتْ حرکت نکرد، بلکه برای تشکیل حکومت و احیای سنّت پیامبر(ص) و اصلاح امور امّت بود، سخنی بی جا نیست؛ چرا که شهادت، مقصد است و مقصود، احیای سنّت و اصلاح امور است.

۳. باید میان اهداف یک حقیقت، و نتایج و آثار مترتّب بر آن، فرق گذاشت. امام حسین(ع)، برای رسیدن به اهدافی به شهادت رسید و اگر پس از آن، انسان ها با عزاداری و گریه بر او، به کمالات معنوی برسند و از اجر اُخروی برخوردار گردند، نباید عزاداری و گریه و نتایج مترتّب بر آن را از اهداف امام حسین(ع) برشمرد. بنا بر این، آنان که هدف امام(ع) را شفاعت امّت و یا دستیابی به اجر اُخروی و آمرزش گناهان دانسته اند، گرفتار این مغالطه شده اند.[۱]