برای نخستين بار، مجموعه‌ای از سخنان حكيمانۀ پيامبر اسلام(ص) با عنوان «حكمت‌نامۀ پيامبر اعظم(ص)» به كوشش آيت‌الله «ری‌شهری» از سوی پژوهشكدۀ علوم و معارف حديث منتشر شده است.
راوي: برای نخستين بار، مجموعه‌ای از سخنان حكيمانۀ پيامبر اسلام(ص) با عنوان «حكمت‌نامۀ پيامبر اعظم(ص)» به كوشش آيت‌الله «ری‌شهری» از سوی پژوهشكدۀ علوم و معارف حديث منتشر شده است.
به گزارش راوي، «حكمت‌نامۀ پيامبر اعظم(ص)»، تلاشی نو در جهت توسعه فرهنگ قرآن و حديث و جديدترين اثر پژوهشكدۀ علوم و معارف حديث است كه به‌منظور آشنايی هر چه بيشتر جهانيان و به‌ويژه پژوهشگران با چهره ملكوتی خاتم پيامبران تدوين شده است.
اين حكمت‌نامه، بيش از ۱۲ هزار رهنمون حكيمانۀ خاتم پيامبران را در زمينه‌های معرفت‌شناسی، اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، سياسی، اقتصادی، بهداشتی، انسان‌شناسی، جهان‌شناسی و... در ۱۰ بخش و ۴۹ باب و ۴۴۸ فصل گزارش می‌كند.
حكمت‌نامۀ پيامبر اعظم(ص) در بسياری موارد برای آشنايی پژوهشگران با فهم دقيق سخنان آن بزرگوار بيش از دويست تحليل، توضيح و جمع‌بندی در حجم بيش از نهصد صفحه ارائه كرده است. اين كتاب، افزون برتبيين راه‌كارهای تكامل و كاميابی مادی و معنوی انسان، سند روشنی نيز بر نبوّت خاتم انبياست.
جلد اول «حكمت‌نامۀ پيامبر اعظم(ص)» در دو باب ارائه شده است:
باب اول، عقل و جهل نام دارد كه شامل فصل‌هايی نظير شناخت عقل، ارزش عقل، تشويق بر خردورزی، تفكّر و ژرف‌انديشی، عوامل تقويت عقل، نشانه‌های عقل، نشانه‌های جاهل، آنچه شايستۀ جاهل است، آنچه در معاشرت با جاهل شايسته است، جاهليت نخست و جاهليت دوم است.
باب دوم اين كتاب، شامل علم، حكمت و معرفت است و تشويق به طلب علم و حكمت، راه‌های معرفت، خاستگاه‌های الهام، موانع معرفت، عوامل برطرف شدن حجاب‌های معرفت، آثار علم و حكمت، آداب آموختن، آداب پرسش، احكام آموختن، تشويق به آمرزش، ارزش عالمان، آنچه برای عالم شايسته است، آنچه برای عالم شايسته نيست، حقوق عالم و نمونه‌ای از حكيمان و عالمان، از فصول اين باب است.
جلد دوم كتاب، شامل بخش حكمت‌های اعتقادی است
كه به دو باب ايمان (شناخت ايمان، آنچه ايمان داشتن به آن ضروری است، بنيادهای ايمان، مراتب ايمان، آفت‌های ايمان، آثار و بركات ايمان، ارزش ايمان و ويژگی‌های مؤمن) و ايمان به خدا (شناخت خدا، يگانگی خدا و شناخت اسما و صفات خدا) تقسيم شده است.
جلد سوم كتاب
در سه باب قضا و قدر (ايمان به تقدير، نقش قضا و قدر در عالم، نقش تقدير در كارهای انسان، اقسام قضا و قدر، ويژگی‌های قضا و قدر، بداء در قضا، خوشبختی و بدبختی و رضا از قضا)، دوستی خدا و نزديكی به او (تشويق به خدا دوستی، عوامل خدادوستی، خاستگاه محبوبيت در نزد خدا، موانع خدادوستی، نشانه‌های دوستداران خدا، ويژگی‌های محبوبان خدا، آثار خدادوستی و نزديكی به خدا) و نبوّت (نبوّت عامه، پيامبران قبل از اسلام، نبوّت محمد، پايان پيامبری و ويژگی‌های پيامبر) تنظيم شده است.
در جلد چهارم كتاب حكمت‌نامۀ پيامبر اعظم(ص)،
باب ششم تا هشتم، با عناوين قرآن و سنّت، دين، شريعت و اسلام، ايمان به معاد، با فصل‌هايی نظير آخرت، مرگ، قبر، رستاخيز، حسابرسی، شفاعت، بهشت، آتش و دوزخ، قبل از بخش سوم اين حكمت‌نامه آورده شده است.
در اين جلد، بخش سوم، با عنوان حكمت‌های عقيدتی، اجتماعی و سياسی، با باب اول، با عنوان امامت (شامل تداوم امامت و هدايت، فضليت امام، حكمت امامت، شناخت امام، شرايط امامت، موانع امامت، وظايف امام، حقوق امام و شمار امامان اهل بيت) آغاز می‌شود.
در جلد پنجم كتاب،
فصل‌های دهم تا بيست و يكم باب اول (استمرار امامت اهل بيت، معنای اهل بيت، منزلت اهل بيت، دوست داشتن اهل بيت، دشمنی با اهل بيت، دولت اهل بيت، غلوّ دربارۀ اهل بيت و شيعه اهل بيت در قيامت) آورده شده است.
در ادامه، باب دوم، با عنوان امّت (عوامل پيشرفت امّت‌ها، عوامل نابودی امّت‌ها، عبرت گرفتن از امّت‌ها، فضائل امّت اسلامی، ويژگی‌های اخلاقی و رفتاری امّت محمد در دنيا، ويژگی‌های امّت محمد در قيامت، گروه‌های امّت، كسانی كه امّت ناميده شده‌اند و امّت پارسيان) آمده است.
بخش چهارم اين كتاب، با عنوان حكمت‌های مربوط به جهان و انسان، از قسمت‌های پايانی اين جلد بوده و آفرينش، ملكوت، فرشتگان، زمين، دنيا (شناخت دنيا، اهميت دنيا و نقش آن در سلامتی دنيا) باب‌های اوّل تا پنجم اين بخش است.
جلد ششم كتاب حكمت‌نامۀ پيامبر اعظم(ص)،
با فصل سوم و چهارم از باب پنجم (عوامل دستيابی به خير دنيا و آخرت و شناخت دنيای نكوهيده) آغاز می‌شود و تا باب دوازدهم ادامه دارد.
باب ششم: اجل، باب هفتم: شيطان، باب هشتم: انسان (كرامت انسان، قلب انسان، نفس انسان، رؤيا و ورزش)، باب نهم: آرزو (نقش آرزو در زندگی، آرزوی حقيقی، اميد بستن به غير خدا، كوتاه كردن آرزو، هشدار دربارۀ آرزوهای بيهوده، خاستگاه آرزوهای بيهوده و زيان‌های آرزوهای بيهوده)
باب دهم: بركت(عوامل بركت عمر، عوامل بركت خانه، اخلاق بركت‌آفرين، ذكرها و عبارت‌های بركت‌آفرين، كارهای بركت‌آفرين، دعاهای بركت‌آفرين، انسان‌های بابركت، حيوانات بابركت، زمان‌های بابركت، خوراكی‌های بابركت، نوشيدنی‌های بابركت، شغل‌های بابركت و موانع بركت)، باب يازدهم: خير (شناخت خير، تشويق به خير، خاستگاه‌های خير، آنچه از خير خبر می دهد، آثار خير و موانع خير) و باب دوازدهم: مصيبت‌ها، بلاها و شرور (مصيبت‌ها، حكمت مصيبت‌ها، عوامل مصيبت‌ها و بلاها و شرور).
جلد هفتم،
از باب يكم: تبليغ (جايگاه تبليغ، جايگاه مبلّغ، رسالت مبلّغ، ويژگی‌های مبلّغ، ابزارهای تبليغ، بهره گرفتن از مثل‌ها در تبليغ، آداب تبليغ و آفات تبليغ) شروع شده و با باب دوم: كودك (خانواده، وراثت، خوراك، پدر و مادر و پرورش، اخلاق تربيت، دعا برای فرزندان و وظايف كودك)، باب سوم: جوان (بهار زندگی، بهار خودسازی، بهار سازندگی و مهمترين چيزهايی كه برای جوان شايسته است، الگو گيری از الگوهای خوب و مجاهدت) ادامه می‌يابد.
فصل‌های آغازی جلد هشتم،
ادامۀ بخش پنجم كتاب «حكمت‌نامۀ پيامبر (ص)» با عنوان عوامل خودسازی است كه شامل فصل‌های ادب، عدل، مواسات، ايثار، امانتداری، حسابرسی، نيكی، نيكوكاری، شرم، مهربانی، بردباری، نرم‌خويی، زهد، بخشندگی، سپاس‌گذاری، شكيبايی، راستی، صدقه، خاموشی، خوش‌گمانی، عفّت، گذشت، غيرت، قرض دادن، ايستادگی، بزرگواری، مردانگی، خيرخواهی، فراغت، انفاق، وفای به عهد، وقار، فروتنی، توكّل، هديه و همت می‌شود.
باب پنجم آخر اين جلد، آفات خودسازی است كه فصل‌هايی از قبيل: هوس، شرك، گناه، انحصارطلبی، آزاررسانی، بخل، بدعت، بيكاری، تهمت، عيب‌جويی و سرزنش وآزمندی، وامخواری، حسد، كينه، سوگند خوردن، مواد مخدّر، نوشيدن شراب، خيانت، رياكاری و ربا را در برمی‌گيرد.
جلد نهم،
شامل اين فصول است. رشوه، زنا، دشنام و ناسزاگويی، مسخره كردن، اسراف، طمع، ستمگری، بدگمانی، خودپسندی، شتاب‌كاری، شكنجه، تعصب، پيمان‌شكنی، فريفتگی، دغل‌كاری، خشم، غفلت، خيانتگری، غيبت، فخرفروشی، كشتن، نوميدی، تكبّر، دروغ، تنبلی، كفر، تكلّف، بيهودگی، لواط، نيرنگ و نفاق. در اين جلد، بخش ششم با عنوان حكمت‌های عبادی، با باب‌های اطاعت، عبادت خدا و كارهای شايسته (عبادت، فرمانبری از خداوند، عمل، نيت، اخلاص، خشوع، خدمتگذاری به مردم)، نماز و مقدّمات آن (وضو، اذان، تشويق به نماز، آداب نماز، نخواندن نماز و سبك شمردن آن، آثار نماز، پذيرش نماز، تعقيب نماز، روش پيامبر در نماز، نماز شب، نماز جماعت و نماز جمعه) آمده است.
جلد دهم،
با باب سوم: دعا و ذكر (تشويق به دعا كردن، ارزش دعا، بركت‌های دعا، سرباز زدن از دعا و سستی در آن، بايسته‌های پيش از دعا، آداب آغاز كردن دعا و بايسته‌های هنگام دعا، پايان بخش دعا، آنچه برای دعاكننده شايسته نيست، بهترين اوقات برای دعا، با فضليت‌ترين مكان برای دعا، رهنمودهايی دربارۀ درست دعا كردن، حالت‌های مناسب دعا، اجابت دعا، دعا كردن برای ديگران، كسانی كه پيامبر برايشان دعا كرد، نفرين كردن به ديگران، كسانی كه پيامبر نفرينشان كرد، ياد خدا، آمرزش‌خواهی، پناه بردن به خدا و درود فرسادن به پيامبر) شروع می‌شود و در پايان، شناخت‌نامه‌ای دربارۀ كسانی كه مورد دعا قرارگرفته‌اند، آورده شده است.
جلد يازدهم كتاب،
از چهار باب شده است: روزه (فضيلت‌های ماه روزه‌داری، ميهمانی خدا، آماده كردن مردم به ميهمانی خدا، دعا‌هايی برای آمادگی ميهمانی خدا، چگونگی آماده شدن برای ميهمانی خدا، آداب روزه‌داری، كارهايی كه برای استحباب آن تأكيد شده است، دعاهای ماه رمضان، اعمال مخصوص دهۀ آخر، نوافل ماه رمضان، شب قدر، شب قدر چه شبی است، آداب شب قدر، وداع با ماه رمضان و عيد فطر)، حج و عمره (فلسفۀ حج و فضيلت و بركاتش، تأخير در حج و ترك آن، اعمال حج، آداب حج، حج اصغر، وگوناگون)، امر به معروف و نهی از منكر (تشويق به امر به معروف و نهی از منكر، ترك امر به معروف و نهی از منكر، آداب امر به معروف و نهی از منكر و مراتب نهی از منكر) و جهاد (تشويق به جهاد، آمادگی برای جهاد، آداب جنگ و شهادت در راه خدا).
در آغاز جلد دوازدهم
باب بهترين مكان‌های عبادت و جنگ‌های پيامبر آمده و سپس باب هشتم (مكه، خانۀ خدا و متعلقات آن، مدينه و مسجد) و بخش‌های هفتم و هشتم، آورده شده است: بخش هفتم، با عنوان حكمت‌های اخلاقی و اجتماعی، در چهار باب: دوستی (تشويق به دوستی، تأكيد به دوستی در راه خدا، عوامل دوستی، آثار دوستی برای خدا، آفات دوستی، گزينش دوست، آداب دوستی، احكام دوستی، نقش مهرورزی در تأسيس حكومت اسلامی و تجديد آن)، آسيب‌های جامعه (دشمنی، جدال و بگومگو، كوچك شمردن ديگران، تفرقه و فساد)، خانواده (ازدواج، نيكی به پدر و مادر، صلۀ رحم و طلاق) و حكمت های حقوقی (حقوق، حدود، داوری، شهادت در داوری، قصاص، مشاركت و زكات).
بخش هشتم، با عنوان حكمت‌های اقتصادی، با باب اول: توسعه (اهميت پيشرفت اقتصادی، بركت‌های پيشرفت اقتصادی، عقب‌ماندگی اقتصادی، توسعۀ نويد داده شده در اسلام، و فقر ستوده و فقر نكوهيده).
جلد سيزدهم،
با باب دوم از بخش هشتم: پايه‌های توسعه (برنامه‌ريزی، كار، بازار، معرفت و دوست) آغاز می شود و با باب‌های سوم: خاستگاه‌های توسعه (خاستگاه‌های اعتقادی، خاستگاه‌های حقوقی، خاستگاه‌های اخلاقی، خاستگاه‌های عبادی، خاستگاه‌های اجتماعی و خاستگاه‌های بهداشتی)، چهارم: موانع توسعه (موانع اخلاقی، موانع اجتماعی و موانع عملی) و پنجم: آفات توسعه (ثروت‌اندوزی، ناز پروردگی، زمينه‌های آفات توسعه و موجبات مصونيت از آفات توسعه) ادامه می‌يابد.
بخش نهم، با عنوان حكمت‌های پزشكی و بهداشتی بخش پايانی اين جلد است كه سه باب دارد: پزشكی (پزشكی از ديدگاه قرآن و حديث، آداب و احكام طبابت و توصيه‌های پژشكی)، درمان (منافع بيماری، وظايف بيمار، پرستاری و عيادت بيمار) و غذاها و گياهان دارويی.
در جلد چهاردهم اين كتاب،
بخش دهم، با عنوان حكمت‌های گوناگون آورده شده است . اين بخش، دارای ۴۷ فصل است: خوردن، مجلس، زيبايی، همسايگی، مقام، تسبيح، طلب خير، رحمت، نيازخواهی، شادمانی، مسافرت، خانه، سلطان و پادشاه، سلام كردن، شعر، بَدان، مشورت، شهرت، دست دادن، صلح، مصيبت، خنده، مستضعف، ميهمانی، عطر، پوزش‌خواهی، زبان عربی، عزّت، عشق، فال نيك و فال بد، شماری از قواعد فقهی، سخن، لباس، زبان، نفرين، سرگرمی و بازی، ستايش، شوخی عوامل رستگاری، نگاه، نعمت، خواب و بيداری، وصيت، ميهن، اندرز، هجرت، و يتيم.
چاپ اول كتاب چهارده جلدی«حكمت‌نامۀ پيامبر اعظم(ص)» با جلد سخت و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قيمت ۸۵۰۰۰ تومان، چندی پيش توسط سازمان چاپ و نشر دار الحديث، روانۀ بازار نشر شده است.
