همانا خداوند، واجبات را بر پايه چيزهاى غالب‌تر و نيروهاى فراگيرتر، مقرّر داشته و سپس ناتوانان را رخصت داده است. خداوند بر توانمندان واجب ساخته و به بيشتر، تشويق كرده است؛ و اگر شايسته كمتر از آن بودند، از تكليفشان مى‌كاست و اگر به بيش از آن نياز داشتند، بر تكليفشان مى افزود .
وجوب روزه گرفتن
قرآن
« يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ».[۱]
«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما نوشته (واجب) شده است ، آن گونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند ، نوشته شده بود . باشد كه پروا كنيد!» .
حدیث
۱.
الإمام زين العابدين عليه السلام
: إنَّ اللّهَ افتَرَضَ خَمسا ولَم يَفتَرِض إلاّ حَسَنا جَميلاً : الصَّلاةَ ، وَالزَّكاةَ ، وَالحَجَّ ، وَالصِّيامَ ، ووِلايَتَنا أهلَ البَيتِ .
[۲]
۱.امام سجّاد عليه السلام :خداوند ، پنج چيز را واجب كرده است و جز نيكو و زيبا ، واجب نكرده است : نماز ، زكات ، حج ، روزه و ولايت ما اهل بيت .
۲..الإمام الرضا عليه السلام: ـ فيما جَمَعَهُ الفَضلُ بنُ شاذانَ مِن كَلامِهِ في عِلَلِ الفَرائِضِ ـ فَإِن قيلَ : فَلِمَ اُمِروا بِصَومِ شَهرِ رَمَضانَ ؛ لا أقَلَّ مِن ذلِكَ ولا أكثَرَ؟
قيلَ : لِأَ نَّهُ قُوَّةُ العِبادِ الَّذي يَعُمُّ فيهِ القَوِيُّ وَالضَّعيفُ . وإنَّما أوجَبَ اللّهُ الفَرائِضَ عَلى أغلَبِ الأَشياءِ وأعَمِّ القُوى ، ثُمَّ رَخَّصَ لِأَهلِ الضَّعفِ . وإنَّما أوجَبَ اللّهُ ورَغَّبَ أهلَ القُوَّةِ فِي الفَضلِ ، ولَو كانوا يَصلُحونَ عَلى أقَلَّ مِن ذلِكَ لَنَقَصَهُم ، ولَوِ احتاجوا إلى أكثَرَ مِن ذلِكَ لَزادَهُم .
[۳]
۲. امام رضا عليه السلام: ـ در مجموعه اى كه فضل بن شاذان از سخن ايشان درباره حكمت واجبات ، گرد آورده است ـ پس اگر بگويند : «چرا به روزه ماه رمضان فرمان يافته اند ، نه كمتر از آن و نه بيشتر؟» ، گفته مى شود : براى آن كه انجام دادن اين مقدار روزه در توان بندگان است و نيرومند و ناتوان را فرا مى گيرد .
همانا خداوند ، واجبات را بر پايه چيزهاى غالب تر و نيروهاى فراگيرتر ، مقرّر داشته و سپس ناتوانان را رخصت داده است . خداوند بر توانمندان واجب ساخته و به بيشتر ، تشويق كرده است ؛ و اگر شايسته كمتر از آن بودند ، از تكليفشان مى كاست و اگر به بيش از آن نياز داشتند ، بر تكليفشان مى افزود .
حكمت روزه گرفتن
۳.الإمام عليّ عليه السلام:حَرَسَ اللّهُ عِبادَهُ المُؤمِنينَ بِالصَّلَواتِ وَالزَّكَواتِ ومُجاهَدَةِ الصِّيامِ فِي الأَيّامِ المَفروضاتِ ؛ تَسكينا لِأَطرافِهِم ، وتَخشيعا لِأَبصارِهِم ، وتَذليلاً لِنُفوسِهِم ، وتَخفيضا لِقُلوبِهِم ، وإذهابا لِلخُيَلاءِ عَنهُم ، ولِما في ذلِكَ مِن تَعفيرِ عِتاقِ الوُجوهِ بِالتُّرابِ تَواضُعا ، وَالتِصاقِ كَرائِمِ الجَوارِحِ بِالأَرضِ تَصاغُرا ، ولُحوقِ البُطونِ بِالمُتونِ مِنَ الصِّيامِ تَذَلُّلاً .[۴]
۳. امام على عليه السلام: خداوند ، بندگان مؤمن خويش را با نمازها ، زكات ها و تلاش براى روزه گرفتن در روزهاى واجب شده ، نگهدارى كرده است تا اعضايشان آرامش يابد و چشمانشان خشوع پيدا كند و جان هايشان رام گردد و دل هايشان متواضع شود و غرور از آنان زدوده گردد ، به سبب حكمت هايى كه در آنهاست ، چون : خاكى شدن چهره هاى عزّتمند از روى تواضع ، به زمين چسبيدن اعضاى شريف از روى فروتنى، و چسبيدن شكم ها به پشت ها از روى رام شدن .
۴. عنه عليه السلام : فَرَضَ اللّهُ الصِّيامَ ابتِلاءً لاِءِخلاصِ الخَلقِ.[۵]
۴. امام على عليه السلام: خداوند ، روزه را واجب فرمود ، تا آزمونى براى اخلاص آفريدگان باشد .
۵..الإمام الصادق عليه السلامـفي بَيانِ عِلَّةِ الصِّيامِ ـ : إنَّما فَرَضَ اللّهُ عز و جل الصِّيامَ لِيَستَوِيَ بِهِ الغَنِيُّ وَالفَقيرُ ؛ وذلِكَ أنَّ الغَنِيَّ لَم يَكُن لِيَجِدَ مَسَّ الجوعِ فَيَرحَمَ الفَقيرَ ؛ لِأَنَّ الغَنِيَّ كُلَّما أرادَ شَيئا قَدَرَ عَلَيهِ ، فَأَرادَ اللّهُ عز و جل أن يُسَوِّيَ بَينَ خَلقِهِ ، وأن يُذيقَ الغَنِيَّ مَسَّ الجوعِ وَالأَلَمِ ؛ لِيَرِقَّ عَلَى الضَّعيفِ فَيَرحَمَ الجائِعَ.[۶]
۵.. امام صادق عليه السلامـ درباره حكمت روزه دارى ـ : خداوند متعال ، روزه را واجب ساخته است تا ثروتمند و تهى دست ، برابر شوند؛ چون [بدون روزه] ثروتمند ، رنج گرسنگى را نمى چشيد تا به فقير ترحّم كند؛ زيرا ثروتمند هر گاه چيزى را بخواهد ، بر آن تواناست . پس خداى متعال خواست تا ميان بندگانش برابرى پديد آورد و ثروتمند هم طعم گرسنگى و رنج را بچشد تا بر ناتوان ، رقّت قلب يابد و بر گرسنه ترحّم نمايد .
۶.الإمام الرضا عليه السلامـفيما جَمَعَهُ الفَضلُ بنُ شاذانَ مِن كَلامِهِ في عِلَلِ الفَرائِضِ ـ : فَإِن قيلَ : فَلِمَ اُمِروا بِالصَّومِ؟ قيلَ : لِكَي يَعرِفوا ألَمَ الجوعِ وَالعَطَشِ ، ويَستَدِلّوا عَلى فَقرِ الآخِرَةِ ، ولِيَكونَ الصّائِمُ خاشِعا ذَليلاً مُستَكينا ، مَأجورا مُحتَسِبا عارِفا ، صابِرا عَلى ما أصابَهُ مِنَ الجوعِ وَالعَطَشِ ؛ فَيَستَوجِبَ الثَّوابَ مَعَ ما فيهِ مِنَ الإِمساكِ عَنِ الشَّهَواتِ ، ولِيَكونَ ذلِكَ واعِظا لَهُم فِي العاجِلِ ، ورائِضا لَهُم عَلى أداءِ ما كَلَّفَهُم ، ودَليلاً لَهُم فِي الأَجرِ ، ولِيَعرِفوا شِدَّةَ مَبلَغِ ذلِكَ عَلى أهلِ الفَقرِ وَالمَسكَنَةِ فِي الدُّنيا فَيُؤَدّوا إلَيهِم ما فَرَضَ اللّهُ لَهُم في أموالهِمِ .[۷]
۶. امام رضا عليه السلامـ در مجموعه اى كه فضل بن شاذان از سخنان ايشان درباره حكمت واجبات ، گرد آورده است ـ : پس اگر گفته شود : «چرا مأمور به روزه شدند؟» ، گفته مى شود : تا رنج گرسنگى و تشنگى را بشناسند و نشانى بر نياز آخرت بيابند و تا روزه دار ، خاشع ، فروتن ، شكسته ، پاداش يافته ، اميدوار به اجر الهى و عارف گردد و بر گرسنگى و تشنگى اى كه به او مى رسد ، شكيبا شود تا شايسته پاداش گردد ، به علاوه خوددارى از برآوردن خواسته هاى نفْس ، و براى اين كه روزه ، در دنيا مايه پند آنان شود و سبب تمرين آنان بر انجام دادن تكليف هاى خدا و راهنماى آنان در پاداش گردد و تا بدانند كه چه سختى هايى بر فقيران و بينوايان در دنيا مى گذرد؛ پس آنچه را خداوند براى فقيران در اموال آنان واجب ساخته ، به آنان بپردازند .
۷.. عنه عليه السلام ـ في عِلَّةِ الصَّومِ ـ : اِمتَحَنَهُم بِضَربٍ مِنَ الطّاعَةِ كَيما يَنالوا بِها عِندَهُ الدَّرَجاتِ ؛ لِيُعَرِّفَهُم فَضلَ ما أنعَمَ عَلَيهِم مِن لَذَّةِ الماءِ وطيبِ الخُبزِ ، وإذا عَطِشوا يَومَ صَومِهِم ذَكَروا يَومَ العَطَشِ الأَكبَرِ فِيالآخِرَةِ، وزادَهُم ذلِكَ رَغبَةً فِيالطّاعَةِ.[۸]
۷. امام رضا عليه السلامـ درباره حكمت روزه ـ : خداوند ، از آن رو بندگان را با انواع طاعت ها آزموده است كه نزد خداوند به درجاتى برسند ، تا ارزش آنچه را خداوند از لذّت آب و گوارايى نان ، روزىِ آنان ساخته است ، دريابند و هر گاه در روزِ روزه دارى خود تشنه شوند ، به ياد روز تشنگى بزرگ در قيامت بيفتند و اين ، مايه رغبت بيشتر آنان در طاعت گردد .
فضيلت روزه
۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله: جَعَلَ اللّهُ ... قُرَّةَ عَيني فِي الصَّلاةِ وَالصَّومِ .[۹]
۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: خداوند ، فروغ ديدگانم را در نماز و روزه قرار داده است .
۹. عنه صلى الله عليه و آله : قالَ حَبيبي جَبرَئيلُ : إنَّ مَثَلَ هذَا الدّينِ كَمَثَل شَجَرَةٍ ثابِتَةٍ ؛ الإِيمانُ أصلُها ، وَالصَّلاةُ عُروقُها ، وَالزَّكاةُ ماؤُها ، وَالصَّومُ سَعَفُها .[۱۰]
۹. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: حبيب من جبرئيل گفت : «مَثَل اين دين ، همچون «مَثَل درختى ثابت و استوار است . ريشه اش ايمان است و رگ هايش نماز . آب آن ، زكات است و شاخ و برگش ، روزه» .
روزه براى خداست
۱۰ .رسول اللّه صلى الله عليه و آله
: قالَ اللّهُ عز و جل : «الصَّومُ لي ، وأنَا أجزي بِهِ» .
[۱۱]
۱۰.. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: خداوند فرموده است : «روزه ، براى من است و خودم پاداش آن را مى دهم» .
۱۱. عنه صلى الله عليه و آله : كُلُّ عَمَلِ ابنِ آدَمَ يُضاعَفُ ؛ الحَسَنَةُ عَشرُ أمثالِها إلى سَبعِمِئَةِ ضِعفٍ ، قالَ اللّهُ عز و جل : «إلاَّ الصَّومَ فَإِنَّهُ لي ، وأنَا أجزي بِهِ ، يَدَعُ شَهوَتَهُ وطَعامَهُ مِن أجلي» .[۱۲]
۱۱ . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: هر كار آدمى زاده ، چند برابر مى شود . كار نيك ، ده برابر تا هفتصد برابر مى شود . خداوند فرموده است : «مگر روزه ، كه براى من است و خودم پاداش آن را مى دهم ، [كه روزه دار ،] خواسته دل و خوراكش را به خاطر من وا مى گذارد» .
[۱]البقرة : ۱۸۳ .
[۲]بشارة المصطفى : ص ۱۰۸ و راجع الكافي : ج ۸ ص ۲۷۱ ح ۳۹۹ .
[۳]علل الشرايع : ص ۲۷۰ ح ۹ ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۸۰ ح ۱ وج ۹۶ ص ۳۷۰ ح ۵۱ .
[۴]نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۲ .
[۵]نهج البلاغة : الحكمة ۲۵۲ .
[۶]كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۷۳ ح ۱۷۶۶ .
[۷]علل الشرايع : ص ۲۷۰ ح ۹ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۱۱۶ ح ۱ وفيه «الانكسار» بدل «الإمساك» و«الآجل» بدل «الأجر» ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۷۹ ح ۱ وج ۹۶ ص ۳۶۹ ح ۵۱ .
[۸]المناقب لابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۳۵۵ ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۱۱۳ ح ۶ .
[۹]مكارم الأخلاق : ج ۱ ص ۸۳ ح ۱۴۱ ، بحار الأنوار : ج ۱۶ ص ۲۴۹ .
[۱۰]علل الشرايع : ص ۲۴۹ ح ۵ ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۱۰۹ ح ۲ وج ۶۸ ص ۳۸۰ ح ۳۰ .
[۱۱]تهذيب الأحكام : ج ۴ ص ۱۵۲ ح ۴۲۰ ، الكافي : ج ۴ ص ۶۳ ح ۶ وفيه «عليه» بدل «به» .
[۱۲]صحيح مسلم : ج ۲ ص ۸۰۷ ح ۱۶۴ ؛ فضائل الأشهر الثلاثة : ص ۱۴۳ ح ۱۵۶ نحوه .
وجوب روزه گرفتن
قرآن
« يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ».[۱]
«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما نوشته (واجب) شده است ، آن گونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند ، نوشته شده بود . باشد كه پروا كنيد!» .
حدیث
۱.
الإمام زين العابدين عليه السلام
: إنَّ اللّهَ افتَرَضَ خَمسا ولَم يَفتَرِض إلاّ حَسَنا جَميلاً : الصَّلاةَ ، وَالزَّكاةَ ، وَالحَجَّ ، وَالصِّيامَ ، ووِلايَتَنا أهلَ البَيتِ .
[۲]
۱.امام سجّاد عليه السلام :خداوند ، پنج چيز را واجب كرده است و جز نيكو و زيبا ، واجب نكرده است : نماز ، زكات ، حج ، روزه و ولايت ما اهل بيت .
۲..الإمام الرضا عليه السلام: ـ فيما جَمَعَهُ الفَضلُ بنُ شاذانَ مِن كَلامِهِ في عِلَلِ الفَرائِضِ ـ فَإِن قيلَ : فَلِمَ اُمِروا بِصَومِ شَهرِ رَمَضانَ ؛ لا أقَلَّ مِن ذلِكَ ولا أكثَرَ؟
قيلَ : لِأَ نَّهُ قُوَّةُ العِبادِ الَّذي يَعُمُّ فيهِ القَوِيُّ وَالضَّعيفُ . وإنَّما أوجَبَ اللّهُ الفَرائِضَ عَلى أغلَبِ الأَشياءِ وأعَمِّ القُوى ، ثُمَّ رَخَّصَ لِأَهلِ الضَّعفِ . وإنَّما أوجَبَ اللّهُ ورَغَّبَ أهلَ القُوَّةِ فِي الفَضلِ ، ولَو كانوا يَصلُحونَ عَلى أقَلَّ مِن ذلِكَ لَنَقَصَهُم ، ولَوِ احتاجوا إلى أكثَرَ مِن ذلِكَ لَزادَهُم .
[۳]
۲. امام رضا عليه السلام: ـ در مجموعه اى كه فضل بن شاذان از سخن ايشان درباره حكمت واجبات ، گرد آورده است ـ پس اگر بگويند : «چرا به روزه ماه رمضان فرمان يافته اند ، نه كمتر از آن و نه بيشتر؟» ، گفته مى شود : براى آن كه انجام دادن اين مقدار روزه در توان بندگان است و نيرومند و ناتوان را فرا مى گيرد .
همانا خداوند ، واجبات را بر پايه چيزهاى غالب تر و نيروهاى فراگيرتر ، مقرّر داشته و سپس ناتوانان را رخصت داده است . خداوند بر توانمندان واجب ساخته و به بيشتر ، تشويق كرده است ؛ و اگر شايسته كمتر از آن بودند ، از تكليفشان مى كاست و اگر به بيش از آن نياز داشتند ، بر تكليفشان مى افزود .
حكمت روزه گرفتن
۳.الإمام عليّ عليه السلام:حَرَسَ اللّهُ عِبادَهُ المُؤمِنينَ بِالصَّلَواتِ وَالزَّكَواتِ ومُجاهَدَةِ الصِّيامِ فِي الأَيّامِ المَفروضاتِ ؛ تَسكينا لِأَطرافِهِم ، وتَخشيعا لِأَبصارِهِم ، وتَذليلاً لِنُفوسِهِم ، وتَخفيضا لِقُلوبِهِم ، وإذهابا لِلخُيَلاءِ عَنهُم ، ولِما في ذلِكَ مِن تَعفيرِ عِتاقِ الوُجوهِ بِالتُّرابِ تَواضُعا ، وَالتِصاقِ كَرائِمِ الجَوارِحِ بِالأَرضِ تَصاغُرا ، ولُحوقِ البُطونِ بِالمُتونِ مِنَ الصِّيامِ تَذَلُّلاً .[۴]
۳. امام على عليه السلام: خداوند ، بندگان مؤمن خويش را با نمازها ، زكات ها و تلاش براى روزه گرفتن در روزهاى واجب شده ، نگهدارى كرده است تا اعضايشان آرامش يابد و چشمانشان خشوع پيدا كند و جان هايشان رام گردد و دل هايشان متواضع شود و غرور از آنان زدوده گردد ، به سبب حكمت هايى كه در آنهاست ، چون : خاكى شدن چهره هاى عزّتمند از روى تواضع ، به زمين چسبيدن اعضاى شريف از روى فروتنى، و چسبيدن شكم ها به پشت ها از روى رام شدن .
۴. عنه عليه السلام : فَرَضَ اللّهُ الصِّيامَ ابتِلاءً لاِءِخلاصِ الخَلقِ.[۵]
۴. امام على عليه السلام: خداوند ، روزه را واجب فرمود ، تا آزمونى براى اخلاص آفريدگان باشد .
۵..الإمام الصادق عليه السلامـفي بَيانِ عِلَّةِ الصِّيامِ ـ : إنَّما فَرَضَ اللّهُ عز و جل الصِّيامَ لِيَستَوِيَ بِهِ الغَنِيُّ وَالفَقيرُ ؛ وذلِكَ أنَّ الغَنِيَّ لَم يَكُن لِيَجِدَ مَسَّ الجوعِ فَيَرحَمَ الفَقيرَ ؛ لِأَنَّ الغَنِيَّ كُلَّما أرادَ شَيئا قَدَرَ عَلَيهِ ، فَأَرادَ اللّهُ عز و جل أن يُسَوِّيَ بَينَ خَلقِهِ ، وأن يُذيقَ الغَنِيَّ مَسَّ الجوعِ وَالأَلَمِ ؛ لِيَرِقَّ عَلَى الضَّعيفِ فَيَرحَمَ الجائِعَ.[۶]
۵.. امام صادق عليه السلامـ درباره حكمت روزه دارى ـ : خداوند متعال ، روزه را واجب ساخته است تا ثروتمند و تهى دست ، برابر شوند؛ چون [بدون روزه] ثروتمند ، رنج گرسنگى را نمى چشيد تا به فقير ترحّم كند؛ زيرا ثروتمند هر گاه چيزى را بخواهد ، بر آن تواناست . پس خداى متعال خواست تا ميان بندگانش برابرى پديد آورد و ثروتمند هم طعم گرسنگى و رنج را بچشد تا بر ناتوان ، رقّت قلب يابد و بر گرسنه ترحّم نمايد .
۶.الإمام الرضا عليه السلامـفيما جَمَعَهُ الفَضلُ بنُ شاذانَ مِن كَلامِهِ في عِلَلِ الفَرائِضِ ـ : فَإِن قيلَ : فَلِمَ اُمِروا بِالصَّومِ؟ قيلَ : لِكَي يَعرِفوا ألَمَ الجوعِ وَالعَطَشِ ، ويَستَدِلّوا عَلى فَقرِ الآخِرَةِ ، ولِيَكونَ الصّائِمُ خاشِعا ذَليلاً مُستَكينا ، مَأجورا مُحتَسِبا عارِفا ، صابِرا عَلى ما أصابَهُ مِنَ الجوعِ وَالعَطَشِ ؛ فَيَستَوجِبَ الثَّوابَ مَعَ ما فيهِ مِنَ الإِمساكِ عَنِ الشَّهَواتِ ، ولِيَكونَ ذلِكَ واعِظا لَهُم فِي العاجِلِ ، ورائِضا لَهُم عَلى أداءِ ما كَلَّفَهُم ، ودَليلاً لَهُم فِي الأَجرِ ، ولِيَعرِفوا شِدَّةَ مَبلَغِ ذلِكَ عَلى أهلِ الفَقرِ وَالمَسكَنَةِ فِي الدُّنيا فَيُؤَدّوا إلَيهِم ما فَرَضَ اللّهُ لَهُم في أموالهِمِ .[۷]
۶. امام رضا عليه السلامـ در مجموعه اى كه فضل بن شاذان از سخنان ايشان درباره حكمت واجبات ، گرد آورده است ـ : پس اگر گفته شود : «چرا مأمور به روزه شدند؟» ، گفته مى شود : تا رنج گرسنگى و تشنگى را بشناسند و نشانى بر نياز آخرت بيابند و تا روزه دار ، خاشع ، فروتن ، شكسته ، پاداش يافته ، اميدوار به اجر الهى و عارف گردد و بر گرسنگى و تشنگى اى كه به او مى رسد ، شكيبا شود تا شايسته پاداش گردد ، به علاوه خوددارى از برآوردن خواسته هاى نفْس ، و براى اين كه روزه ، در دنيا مايه پند آنان شود و سبب تمرين آنان بر انجام دادن تكليف هاى خدا و راهنماى آنان در پاداش گردد و تا بدانند كه چه سختى هايى بر فقيران و بينوايان در دنيا مى گذرد؛ پس آنچه را خداوند براى فقيران در اموال آنان واجب ساخته ، به آنان بپردازند .
۷.. عنه عليه السلام ـ في عِلَّةِ الصَّومِ ـ : اِمتَحَنَهُم بِضَربٍ مِنَ الطّاعَةِ كَيما يَنالوا بِها عِندَهُ الدَّرَجاتِ ؛ لِيُعَرِّفَهُم فَضلَ ما أنعَمَ عَلَيهِم مِن لَذَّةِ الماءِ وطيبِ الخُبزِ ، وإذا عَطِشوا يَومَ صَومِهِم ذَكَروا يَومَ العَطَشِ الأَكبَرِ فِيالآخِرَةِ، وزادَهُم ذلِكَ رَغبَةً فِيالطّاعَةِ.[۸]
۷. امام رضا عليه السلامـ درباره حكمت روزه ـ : خداوند ، از آن رو بندگان را با انواع طاعت ها آزموده است كه نزد خداوند به درجاتى برسند ، تا ارزش آنچه را خداوند از لذّت آب و گوارايى نان ، روزىِ آنان ساخته است ، دريابند و هر گاه در روزِ روزه دارى خود تشنه شوند ، به ياد روز تشنگى بزرگ در قيامت بيفتند و اين ، مايه رغبت بيشتر آنان در طاعت گردد .
فضيلت روزه
۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله: جَعَلَ اللّهُ ... قُرَّةَ عَيني فِي الصَّلاةِ وَالصَّومِ .[۹]
۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: خداوند ، فروغ ديدگانم را در نماز و روزه قرار داده است .
۹. عنه صلى الله عليه و آله : قالَ حَبيبي جَبرَئيلُ : إنَّ مَثَلَ هذَا الدّينِ كَمَثَل شَجَرَةٍ ثابِتَةٍ ؛ الإِيمانُ أصلُها ، وَالصَّلاةُ عُروقُها ، وَالزَّكاةُ ماؤُها ، وَالصَّومُ سَعَفُها .[۱۰]
۹. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: حبيب من جبرئيل گفت : «مَثَل اين دين ، همچون «مَثَل درختى ثابت و استوار است . ريشه اش ايمان است و رگ هايش نماز . آب آن ، زكات است و شاخ و برگش ، روزه» .
روزه براى خداست
۱۰ .رسول اللّه صلى الله عليه و آله
: قالَ اللّهُ عز و جل : «الصَّومُ لي ، وأنَا أجزي بِهِ» .
[۱۱]
۱۰.. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: خداوند فرموده است : «روزه ، براى من است و خودم پاداش آن را مى دهم» .
۱۱. عنه صلى الله عليه و آله : كُلُّ عَمَلِ ابنِ آدَمَ يُضاعَفُ ؛ الحَسَنَةُ عَشرُ أمثالِها إلى سَبعِمِئَةِ ضِعفٍ ، قالَ اللّهُ عز و جل : «إلاَّ الصَّومَ فَإِنَّهُ لي ، وأنَا أجزي بِهِ ، يَدَعُ شَهوَتَهُ وطَعامَهُ مِن أجلي» .[۱۲]
۱۱ . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: هر كار آدمى زاده ، چند برابر مى شود . كار نيك ، ده برابر تا هفتصد برابر مى شود . خداوند فرموده است : «مگر روزه ، كه براى من است و خودم پاداش آن را مى دهم ، [كه روزه دار ،] خواسته دل و خوراكش را به خاطر من وا مى گذارد» .
[۱]البقرة : ۱۸۳ .
[۲]بشارة المصطفى : ص ۱۰۸ و راجع الكافي : ج ۸ ص ۲۷۱ ح ۳۹۹ .
[۳]علل الشرايع : ص ۲۷۰ ح ۹ ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۸۰ ح ۱ وج ۹۶ ص ۳۷۰ ح ۵۱ .
[۴]نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۲ .
[۵]نهج البلاغة : الحكمة ۲۵۲ .
[۶]كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۷۳ ح ۱۷۶۶ .
[۷]علل الشرايع : ص ۲۷۰ ح ۹ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۱۱۶ ح ۱ وفيه «الانكسار» بدل «الإمساك» و«الآجل» بدل «الأجر» ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۷۹ ح ۱ وج ۹۶ ص ۳۶۹ ح ۵۱ .
[۸]المناقب لابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۳۵۵ ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۱۱۳ ح ۶ .
[۹]مكارم الأخلاق : ج ۱ ص ۸۳ ح ۱۴۱ ، بحار الأنوار : ج ۱۶ ص ۲۴۹ .
[۱۰]علل الشرايع : ص ۲۴۹ ح ۵ ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۱۰۹ ح ۲ وج ۶۸ ص ۳۸۰ ح ۳۰ .
[۱۱]تهذيب الأحكام : ج ۴ ص ۱۵۲ ح ۴۲۰ ، الكافي : ج ۴ ص ۶۳ ح ۶ وفيه «عليه» بدل «به» .
[۱۲]صحيح مسلم : ج ۲ ص ۸۰۷ ح ۱۶۴ ؛ فضائل الأشهر الثلاثة : ص ۱۴۳ ح ۱۵۶ نحوه .
