پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
إنّ أخوَفَ ما أخافُ عَلَيكُم الأئمّةُ المُضِلّونَ .
وحشتناك ترين چيزى كه از آن براى شما مىترسم، پيشوايانِ گمراه كنندهاند.
مسند ابن حنبل : ج10ص416 ح27555
چکیده : از عناصر مؤثر در تشخیص دلالت احادیث، ملاحظۀ فهم و برداشت راوی است که از دیرباز مورد توجه محدثان و فقیهان شیعه بوده است. هر چند اندیشمندان عرصۀ حدیث در استخراج فهم راوی ابتکاراتی از خود نشان داده‌اند و به ...
نویسنده :
چکیده : در روایات اسلامی خبر از وقایع خاصی همچون تخریب خانه کعبه و برخی مساجد و اماکن مقدس در زمان ظهور امام زمان(عج) داده شده است. این نوع روایات در میان احادیث شیعه موجب انتقاداتی به عقاید این مکتب در موضوع ...
چکیده : وجود احادیث موضوعه از اصلی ترین آسیب ها، در منابع روایی فریقین می باشد. نسخه خطی «سلم درجات الجنّة» ابن مشهدی (م1125ق)، محدّث و مفسر بزرگ شیعه و صاحب تفسیر «کنز الدقایق»، از جمله منابع ارزشمند حدیثی در باب فضائل ...
چکیده : عالمان علوم قرآنی، مفسران از اصحاب پیامبر اکرم (ص) را طبقه‌ای ممتاز دانسته و برای مطالب تفسیری آنان اعتباری ویژه قائل شده‌اند و با توجه به اینکه ائمّۀ اطهار (ع) در تفسیر، قائم‌مقام رسول خدا (ص) هستند، مفسران از اصحاب ...
چکیده : اهمیت توجه به مفاهیم کهنِ متون متقدم در فهم و معادل‌گزینی صحیح امروزی آن، بر کسی پوشیده نیست؛ به ویژه آنگاه که آمیخته با مجازگویی باشد و نیز در زمرۀ متون مقدس، که در باور پروری مخاطبان اثر دارند، به ...
چکیده : اگرچه با فقدانِ تک‌نگاری‌های مهدویِ متقدم، سابقه و اصالتِ پاره‌ای از آموزه‌های امامی چون غیبت، با انتقادهایی روبرو شد، اما بازسازیِ آن آثار، می‌تواند بخش‌هایی از میراث حدیثیِ عصر حضور را دردسترس قرار دهد. محمد‌بن‌جمهور(154-256ق) از ملازمانِ امام هشتم با ...
چکیده : پژوهش کنونی با هدف بررسی مفهوم رفق از دیدگاه لغت‌شناسان، اندیشمندان و منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش ترکیبی از فقه اللغوی، همراه فقه القرآنی و فقه الحدیثی است؛ درباره یافته‌ها می‌توان گفت که لغت‌دانان رفق را نرمی و ...
چکیده : احادیث پرشمار منابع حدیثی کهن در یک موضوع، بازتاب گفت و شنودهایی است که میان اهل بیت با مخاطبان درباره امور مهم و ایدئولوژیک جامعه شیعی انجام گرفته است. از همین رو برای فهم احادیثی از این دست باید از ...
چکیده : بررسی نگرش علمی و حدیثی و عملکرد حضرت فاطمه معصومه(س) در حراست از احادیث ناب نبوی
چکیده : کهن‌ترین و مهم ترین میراث روایی فرقۀ اسماعیلیه, آثار قاضی نعمان مغربی است که مؤلف آنها را بر اساس مصادر روایی شیعیان به خامه آورده است. بازخوانی اندیشۀ قاضی نعمان دربارۀ اعتبارسنجی روایات, تلاشی است برای شناخت میزان اعتبار میراثی ...
چکیده : الگوی ارتباطی یاکوبسن از کاملترین نظریات در تحلیل زبان شناختی متون به شمار میرود. بر اساس این الگو، هر ارتباط کلامی، بسته به محوریت هر یک از شش رکن: فرستنده، گیرنده، پیام، زمینه یا بافت پیام، مجرای ارتباطی و واژگان ...
چکیده : عمار ساباطی یکی از روات پرکار در نقل احادیث فقهی است. عمل به احادیث عمار در میان فقهای متقدم، همواره مسأله‌ای چالشی بوده است. در این نوشتار ابتداء عوامل تردید فقهاء در عمل به احادیث عمار ساباطی را بر شمرده‌ایم؛ ...
چکیده : در زبان عربی به فراوانی مشاهده می‌کنیم که برای یک فعل، بیش از یک مصدر ذکر شده است. بر خلاف تلقی رایج، در بسیاری از حالات، این مصادر مترادف نیستند و در واقع، بازتاب دهندۀ معانی مختلف فعل اند. نیز اغلب ...
چکیده : پدیده بینامتنیت از تحولات دنیای ادبیات است. بر مبنای این پدیده هر متنی اثرپذیر از متن‌های قبلی و اثرگذار بر متن‌های بعدی می‌باشد و هیچ متن منحصر به فردی وجود ندارد، این همان حقیقتی است که در گذشته با تعابیری ...
چکیده : ناقدان حدیث در نقد حدیث معیارهای دارند، از جمله ناقدان حدیث دانشمند صاحب فضل و در عین حال گمنام عبدالرحمن‌بن محمدبن‌ابراهیم معروف به ابن عتائقی از دانشمند برجسته اهل حله است، وی معیارهای متعددی در نقد احادیث در کتاب مختصرتفسیر ...
چکیده : ابوالمفضل شیبانی از محدثان فعالی است که نام وی در انبوهی از سندهای احادیث فریقین آمده است. یکی از مسئله‌های مهم در رابطه با وی، مسئلۀ "تمییز مشترکات" و "توحید مختلفات" است؛ زیرا تعبیرهای بسیار گوناگونی برای نام بردن از ...
چکیده : دست‌دادن در آغاز ارتباط که از آن به مصافحه تعبیر می‌شود و از اقسام ارتباط لمسی است، در بسیاری از فرهنگ‌های جهان رواج دارد. روایات معصومان نیز ضمن تأکید بر این ارتباط لمسی در آغاز ارتباط مؤمنان، الگویی کامل از ...
چکیده : نسخِ کتاب علی بن جعفر، از جهتِ تبویب و عدم تبویب و نیز انتساب روایات به امام کاظم (ع) یا امام صادق (ع) اختلاف دارند. در کتاب او مشکلاتی از قبیلِ مخالفت با اجماع، عدم تناسب با راوی و اضطراب، ...
چکیده : تغایر مفهومی کفر و شرک بحثهای دامنهداری را در سدههای نخستین اسلام پدید آورد. یکی از فروعات آن، بحث تقدم کفر بر شرک است. چهار حدیث در مکتب اهلبیت: به صراحت این موضوع را بیان کردهاند. پرسش اصلی در نوع ...
چکیده : بازشناسی مصادر نخستین حدیثی، دارای فواید حدیثی، کتابشناختی و تاریخی متعددی است. توجه مطابقت سند با طریق صاحبان فهارس به مصادر نخستین، تکرار سلسله سند منتهی به صاحب کتاب در منابع حدیثی و همخوانی موضوع روایات با عنوان کتب، از ...
چکیده : نوشتار حاضر - که با روش تحلیلی - توصیفی و بهرهگیری از ابزار کتابخانهای به نگارش در آمده است - گستره بهرهبرداری از احادیث عرض را در تشخیص صدور، دلالت و جهت روایات میکاود و پس از آن امکان و ...
چکیده : روایات زنان در دوران تکوین و تشریع فقه، روندی قهقرایی را پیموده است. این روند از نیمه قرن اول هجری با آزادی عمل زنان آغاز گردیده، ولی در طی قرون بعدی، به تدریج روند سختگیرانهای را برای حضور زنان پیموده ...
چکیده : حدیث «ولد الزنا لا یدخل الجنة» در برخی منابع روایی شیعه و اهلسنّت نقل شده است. این حدیث در منابع شیعی به صورت مرسل نقل شده و در منابع اهل سنّت به جهت قرارگیری افراد غیر موثق و ضعیف در ...
چکیده : دعا در اصطلاح متون دینی، خواندن مقام ربوبی و طلب نیاز از اوست. حال اگر دعا از زبان امام معصوم(ع) باشد، زیبایی لفظ و معنا هر دو را داراست و بهره انسان را از دعا دوچندان میکند. از جمله این ...
چکیده : در نوع نگاه و رویکرد یک مفسر نباید از شرایط حاکم بر عصر مفسر غافل بود. رویکرد و نگرش تفسیر الصافی به روایات تفسیری متأثر و برآیند فضای حاکم بر عصری است که مفسر در آن میزیسته است. تأثیر فضای ...
چکیده : اين مقاله، شرحى است بر مناجات ذاكرين امام سجاد عليه السلام. در يكى از فرازهاى اين دعا، امام عليه السلام به طلب آرامش و سكونت دل با ياد خدا اشاره دارند؛ زيرا اضطراب، نگرانى و دلواپسى لازمه زندگى دنيايى است. ...
چکیده : اين مقاله شرحى است بر كلام حضرات معصومان عليهم السلام در صفات و ويژگى هاى شيعيان. شيعيان واقعى، بندگان شايسته و پرهيزكار خداوند هستند كه هرگز به دنيا دلبستگى ندارند؛ از دنيا به قدر ضرورت بهره مندند. به طوركلى صفات ...
چکیده : در مناجات عارفين، امام سجاد عليه السلام به بحث معرفت و محبت الهى مى پردازند. هرچه محبت الهى انسان نسبت به خدا بيشتر باشد، معرفت او افزايش مى يابد. اما توجه به دنيا، از همت، محبت و معرفت الهى انسان ...
چکیده : در بسيارى از ادعيه و مناجات هاى مأثور از امامان معصوم عليهم السلام تعابيرى به كار رفته است كه گويا آن بزرگواران مرتكب گناه شده اند! اين شبهه با اعتقاد ما مبنى بر عصمت ايشان ناسازگار است. به راستى به ...
چکیده : اين مقاله به تبيين عرفان حقيقى از عرفان هاى كاذب مى پردازد. از ديدگاه اهل بيت عليهم السلام، «عارف باللّه» كسى است كه به عالى ترين مقام معرفت بشر كه دستيابى به آن براى ايشان ممكن است، نايل آيد. همواره ...
